Illustratie: Anne Brakema

Deze week geeft de redactie duiding aan de elfstedenkoorts, het Belgische poldermodel, en de klaagzang van De Boer." />

Illustratie: Anne Brakema

Deze week geeft de redactie duiding aan de elfstedenkoorts, het Belgische poldermodel, en de klaagzang van De Boer." />
Asset 14

Elfstedenkoorts

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Deze week vier korte commentaren, in woord en beeld.

Commentaar

Meer duiding, minder populisme

Een paar weken terug las ik in de Volkskrant een stukje waarin een Amerika-deskundige zich opwond over andere Amerika-deskundigen. Hoewel er ook inhoudelijk wel wat op het artikel aan te merken viel, bleef mijn hoofd vooral struikelen over deze opmerking: “Van een als deskundige opgevoerde wetenschapper verwacht je minder populisme en meer duiding, want de waarheid ligt genuanceerder.”
Even was ik geneigd mee te gaan in deze gedachte, mede omdat het beschuldigende ‘populisme’ gemakshalve ongedefinieerd blijft. Maar toen sloeg de twijfel toe: wat verwacht ik van een “als deskundige opgevoerde wetenschapper”? Van een wetenschapper verwacht ik wetenschappelijk onderzoek. Maar wanneer diezelfde persoon wordt opgevoerd? Wat verwacht ik überhaupt van iemand met een stel hersens in de media? Inderdaad: duiding. Maar moet ik daar blij mee zijn?
Duiding, dat is waar Matthijs ‘Felix’, ‘Joost’ of zelfs ‘Prem’ voor vraagt. Het is wat bijvoorbeeld Thierry Baudet in de NRC tweewekelijks doet: met een zekere vrijblijvendheid iets uitleggen, waarbij het gelijk (of vooroordeel) van de duider eigenlijk altijd wordt bevestigd. Af en toe veroorzaakt het wat ophef, maar het is nooit echt verrassend.
Het is een modewoordje, maar het verhult een breder verschijnsel: ‘infotainment’ vermomd als diepgang. Zelfs Hyves doet vrolijk mee.
Toen dacht ik ineens aan Diederik Stapel. Stapel was een fantastische duider: nooit beroerd om te worden opgevoerd. Maar hij ging het geouwehoer dat op tv voor serieuze discussie doorgaat, verwarren met zijn werk. Het is maar een klein stapje: je vooroordelen niet alleen ondersteunen met loze beweringen, maar ook met loze cijfertjes. De fraude was deze week weer in het nieuws. De NWO, die 2,2 miljoen euro in Stapels duiding investeerde, waste zijn handen in onschuld. Voorzitter Jos Engelen deed dat middels een bewonderenswaardig bondige drogredenering (en een totale ontkenning van het Agency-Structuredebat): "De gevallen van fraude zijn voor de NWO geen reden het financieringssysteem te veranderen. Het systeem werkt. Het zijn de mensen die soms niet deugen", aldus Engelen. De NWO selecteert volgens hem excellente onderzoekers. "En excellente onderzoekers zijn 100 procent betrouwbaar. Excellente onderzoekers frauderen niet."
Juist: ook bij de NWO wordt er vrolijk op los geduid. Eigen straatje eerst schoonvegen en alles naar hartenlust inpassen. Zoals het wetenschappelijk bureau van het Simplisties Verbond zou zeggen: “Daar moet de mattenklopper overheen.”

Door Jan Postma

Ver weg

Belgisch polderen

België heeft geen poldermodel. Als de regering en de vakbonden het niet met elkaar eens zijn wordt er niet onderhandeld totdat er een akkoord is, zoals in Nederland. De vakbonden doen eenvoudigweg waar ze voor zijn opgericht: ze delen rode, blauwe of groene jasjes uit aan hun leden en gaan staken, ‘militeren’, actievoeren en protesteren.
Vorige week was het weer zover. Een algemene staking legde een groot deel van het land plat. Verbolgen over pensioenshervormingen en loonbeleid, reden er geen treinen of bussen, bleven scholen leeg, werkte overheidsdiensten op halve kracht en boden werkgevers werkpremies aan, voor de moedige werknemers die de staakoproep durfden te negeren.
De media voerden intussen een oorlog uit over het beeld van de staking: hoe linkser het medium, des te succesvoller de staking; hoe rechtser het medium, des te meer was de staking een mislukking, en des te laagbijdegrondser waren de stakers. Één dagblad publiceerde een foto van een droevig meisje met een onderschrift waarin de oudere generatie werd bedankt voor het werk aan haar toekomst. De boodschap: wie vandaag niet werkt, is een onverantwoordelijk stuk onbenul.
Maar uiteindelijk is zo’n stuk syndicaal spierballenvertoon (kosten voor de economie: enkele honderden miljoenen euro’s) hetzelfde als het sociaal overleg met koekje en koffie tussen kabinet en vakbondsafgevaardigden in Nederland: er moet overeenstemming komen. Met de aankondiging voor een volgende algemene staking eind februari besluiten Di Rupo cum suis eieren voor hun geld te kiezen en de scherpe kantjes van de aangekondigde pensioenhervormingen af te schaven. Natuurlijk beweren ze dat ze dit ál lang in overweging hadden, om niet de indruk te wekken te zijn gezwicht voor de vakbondsdruk.
En dat is dan ook het grootste verschil tussen het Nederlandse en het Belgische sociaal overlegmodel. In Nederland zijn jullie best trots op het feit dat we allemaal zo goed door één deur kunnen, terwijl jullie elkaar feitelijk wel kunnen afschieten. In België wekt iedereen de indruk dat het land in permanente staat van burgeroorlog verkeert, terwijl ze na hun met zekere regelmaat terugkerende protestfeestjes weer prima kunnen samenleven. Noem het een verschil in perspectief.

Door Daan Oostveen

Nieuws in beeld

Zodra het kwik daalt, stijgt de Elfstedenkoorts.

Illustratie: Anne Brakema

Post Scriptum

Nasaal geklaag

“Normaal neem je misschien een of twee van die jongetjes – jongens – mee. Maar nu moet je ze bijna allemaal opstellen,” zo klaagde trainer Frank de Boer na Ajax - FC Utrecht, de vierde wedstrijd na de winterstop die zijn club niet wist te winnen. Omdat De Boer net als zijn tweelingbroer Ronald van nature al een nasale, klagerige stem heeft, zijn ze de laatste jaren ter compensatie erg positief in hun bewoordingen. Nu herinnert niemand zich meer hoe de broertjes in 2000 zeurden dat ze geen uitdaging meer zagen in ‘NEC-uit’, en via allemaal gezever van Ronalds schoonvader en louche zaakwaarnemer Rob Cohen een transfer naar FC Barcelona probeerden te forceren.
Als trainer van Ajax is Frank de Boer tot nu toe streng, maar optimistisch gebleven. Hij liet zich niet meeslepen door de sensatiegeile voetbaljournalisten die hem de excuses voor de voeten wierpen. “Nu heb je de beelden gezien. Het was geen buitenspel. Hoe sta je hier dan, als verliezend coach?” “Dat gesteggel in de bestuurskamer, gaat dat niet in de koppies zitten?” De Boer bleef steeds rustig en concentreerde zich op zijn visie voor het eerste elftal, waarvan het succes niet van omstandigheden mag afhangen. Tot afgelopen zondag, toen zijn stem een octaaf zakte en het even weer leek alsof radio-DJ Edwin Evers hem imiteerde. Hij zocht een excuus, en vond die gemakkelijk in de afwezigheid van vele basisspelers.
Ajax’ grote voorbeeld is De Boers oude club FC Barcelona. Zelden heeft de wereld een stijlvollere trainer gezien dan Pep Guardiola, die vol passie langs de lijn coacht, maar zich nooit laat gaan op een persconferentie. Zelfs als een Real Madrid-verdediger overduidelijk op de hand van zijn sterspeler Messi gaat staan, onthoudt hij zich van commentaar. Afgelopen zaterdag miste zijn elftal ook een hoop basiskrachten en moest Guardiola net als zijn collega een groot aantal jeugdspelers opstellen. FC Barcelona won met 2-1, de twintigjarige Tello scoorde. Maar als hij had verloren, had Guardiola niet geklaagd.
Het geduld van Frank de Boer is op, en dat is begrijpelijk. Zonder een goede organisatie kunnen we nooit zien of hij een goede trainer is. Er zullen altijd excuses voorhanden zijn, begrijpelijke excuses, verleidelijke excuses. Het gesteggel rond de niet-transfer van Mounir El Hamdoui laat zien dat het woord ‘organisatie’ al te veel eer is voor de voetbalclub Ajax. Daar kan de proleet Johan Cruijff ook geen verandering in aanbrengen.
Konden ze maar opnieuw beginnen.

Door Rutger Lemm

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wil de Nederlander opstaan alsjeblieft?

Wanneer de VVD pleit voor het bijhouden van gegevens over ‘culturele normen en waarden’ van mensen met een migratieachtergrond, over welke normen en waarden hebben ze het hier dan eigenlijk? Rocher Koendjbiharie neemt de eisen onder de loep die de politiek alleen stelt aan mensen die zichtbaar wortels elders ter wereld hebben. ‘Men wil geen vermenging van culturen en geen uitwisseling van gedachten. De echte eis is assimilatie en het afbreken van wortels.’ Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Schroot voor de kunstkenner 1

Schroot voor de kunstkenner

Wat doet een beschilderd stuk schroot in het Stedelijk? Waarom ruikt het er opeens chemisch en zoet tegelijk? Het is het werk van Selma Selman, die opnieuw definieert wat kunst is en mag zijn. Ivana Kalaš is onder de indruk – en heroverweegt haar eigen positie. Zoetig en naar ijzer – dat aroma komt op... Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer