Deze week vertelt Elon wat Shakespeare, Griekse mythen en Kurt Cobain over de maatschappij zeggen." /> Deze week vertelt Elon wat Shakespeare, Griekse mythen en Kurt Cobain over de maatschappij zeggen." />
Asset 14

Beste Melle V

Dit is de reactie op Melle's brief van vorige week.

Waikiki, 18 november 2009

Hey Melle,

Bedankt voor je brief. Laat ik daar mee beginnen. Ik heb het je nog niet eerder gezegd en, laat ik niet overdrijven, zo lang zijn we ook nog niet bezig. Maar ongeacht het doel van onze briefwisseling, of wat de kijkers thuis ervan vinden, krijg ik toch maar om de week een brief van jou. Met mijn naam erboven, aan mij gericht, vragend om mijn antwoord. Dat is best bijzonder. Van andere mensen krijg ik weleens een sms-je. Van jou krijg ik een brief. En net zo goed schrijf ik deze brief aan jou, voor jou. Al die dingen die ik je geschreven heb, daarvan weet ik dat ik ze tegen iemand anders niet zo snel zou zeggen.

Bij die vragen die je stelt over onze briefwisseling had ik eigenlijk nog niet echt stil gestaan. En nu Eva de boom met appelen heeft gezien en, dartel als ze is, haar gretige tanden in het verboden fruit zet, kijk ik er opeens anders tegenaan. Ach, laten we er toch vooral niet te moeilijk over doen. Vijgenblad, geen vijgenblad; ik zeg ook gewoon maar wat.

Hoe gaat het met je, Melle? Jammer dat je mijn plan voor gebarentaal in de Tweede Kamer niet ziet werken. Wat dacht je ervan als ze ook nog pantoffels zouden moeten dragen op de kamervloer? Eerlijk, pantoffels hebben zo een ouderwets huiselijke uitstraling, werkelijk zo burgerlijk, dat ik me bijna niet kan voorstellen dat een mens op pantoffels onbeschoft zou kunnen zijn.

Gek is dat eigenlijk, maar vorm heeft een hele sterke invloed op inhoud. Misschien weet je dat het in de Kamer gebruikelijk is om ‘via de voorzitter’ te praten. Daarom begint men telkens met ‘Voorzitter...’, terwijl ze haar niet eens aankijken. Het zou het debat ten goede komen als ze dat eens deden. Maar het draait al niet meer om het debat, als je gewoon met je hele fractie demonstratief de Kamer uit kunt lopen. Dat is enkel spel. En niet eens zuiver spel. Er zit ook nog ijdelheid bij.

Kurt Cobain was in ieder geval niet ijdel. Met z’n afgetrapte All Stars, dat te grote pluizige beige vest en het stoppelbaardje waarmee hij bij dat MTV Unplugged concert zat, een paar maanden voor z’n dood. Jij beschrijft hem terecht als een zeldzame roep in de duisternis en vraagt waar we die oprechtheid, die passie nog kunnen vinden. Ik ben het met je eens; niets brengt zo pijnlijk ons eigen gebrek naar voren als de schreeuw die slachtoffer wordt van de tragiek. Kurt Cobain. Omdat-ie zichzelf door z’n kop schiet. Of wat dacht je van Oidipus, die, zichzelf onder ogen ziend, enkel tot de conclusie kan komen ze uit te steken. Medea, die het noodlot omarmt en haar kinderen vermoordt, alsof het leven anders nog niet kut genoeg was geweest. Of Hamlet, waar uiteindelijk vrijwel iedereen iedereen vermoordt, of er minstens moreel schuldig aan is.

Jij vraagt waar de passie is, maar kijk eens om je heen. Vaak geeft alleen een tragisch einde deze mensen een gezicht. Maar ook zonder dat zijn ze er. Het zijn de leraren op de probleemscholen, die ploeteren voor een klas kansarme pubers, omdat het ze iets kan schelen. En ook al hebben die kinderen daar geen boodschap aan, de leraren staan daar omdat ze zich verantwoordelijk voelen. Het zijn verplegers in verzorgingstehuizen, die zich ontfermen over onze opa’s en oma’s, omdat we zelf het te druk hebben gekregen om nog langs te gaan. En soms ontfermen ze zich over oude mensen die niemands opa of oma zijn. Omdat ook deze mensen ooit iemands kind geweest zijn en omdat we er zelf ook niet aan zullen ontkomen.

Het zijn al die mensen, die niet te bang, te trots, te ijdel, te gierig of te egoïstisch zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor de periferie van onze samenleving. De achterstandsbuurten, de opvangcentra voor drugsverslaafden of daklozen, de blijf-van-m’n-lijf-huizen, de psychiatrische instellingen, de bejaardentehuizen. Zoveel plekken zijn er, Melle, zoveel plekken, waar we in alle macht de problemen weg stoppen, die niet kunnen voldoen aan de kwaliteitsnorm van onze Amsterdam Zuid beschaving. We zeggen vol overtuiging en trots, ‘dit laten we niet gebeuren in onze wereld; bij ons is iedereen gezond en blij’. Maar het is te veel, en de dreg sijpelt simpelweg tussen de voegen door. Dan reageren we schuldbewust, ‘Ah, jasses, dat dit in onze ontwikkelde samenleving nog kan gebeuren; het is eigenlijk niet van deze tijd!’ En terwijl we dat zeggen, werken mensen als jij en ik zich achter onze rug uit de naad voor de problemen waar de rest van de maatschappij de neus voor ophaalt. Maar ze vragen geen lintje, want daar doen ze het niet voor. En ze hoeven niet bij Matthijs van Nieuwkerk aan tafel, en Matthijs is ook helemaal niet geïnteresseerd in hun verhaal, want we willen het eigenlijk ook niet weten. Dat zijn de mensen met passie, de mensen met oprechtheid en gedrevenheid. Dat zijn de onbaatzuchtigen.

Acht jaar geleden, ik weet het nog goed, was ik met een paar vrienden naar een cabaretvoorstelling van Kamagurka. In de voorstelling kwam een onbaatzuchtige buffel voorbij. Voor de rest kan ik me van de hele avond niks herinneren. Alleen die onbaatzuchtige buffel. Die is me bijgebleven.

Groeten,

Elon

Mail

Elon Heymans

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Luchtspiegeling

Luchtspiegeling

'We bewegen log en lief.' Madelief Lammers onderzoekt in dit gedicht de onstilbare honger tussen twee mensen, een wankele relatie waaraan iets fundamenteels ontbreekt. 'Zie je hoe we ondanks die woede nog zo mooi zijn als een slapend paard dat met haar huid trilt om een daas te verjagen?' Lees meer

Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer