Asset 14

Sluit jezelf op in je huis, niet in je hoofd

Sluit jezelf op in je huis, niet in je hoofd

Volgens Wolter de Boer hoeven we niet op zoek te gaan naar de 'zin' van de coronapandemie, maar dat we negatieve gevoelens van angst en neerslachtigheid collectief beleven biedt wellicht troost.

De afgelopen weken moedigden artsen, wetenschappers en opinieleiders ons aan om ook de voordelen van de coronacrisis in te zien. Over de crisis wordt gezegd dat het de broodnodige pauze is die we nodig hebben als voorbode op de aanstaande klimaatcrisis, op de noodzakelijke sociale verandering en op de manier waarop we omspringen met onze tijd, elkaar, ons bestaan. Het idee dat erin doorklinkt: deze crisis heeft iets goeds en zal zijn vruchten afwerpen. Moeten we het virus dankbaar zijn en met open armen ontvangen? Dat lijkt me nogal cru tegenover zij die geconfronteerd zijn met de gevolgen van corona. Toch zien we ook dat het virus het ons onmogelijk heeft gemaakt onze ogen te sluiten voor een aantal ongemakkelijke waarheden over hoe onze samenleving is ingericht, met haar intensieve contact tussen mens en dier, haar verwaarlozing van het eigen leefklimaat en haar continue drang naar meer. Of het virus deze ontwikkelingen zal stoppen, moeten we nog bezien.

Waarom moeten we dit krijgen? Waar hebben we dat aan verdiend? Wat hebben we misdaan?

Tegelijkertijd staan we oog in oog met onze nietigheid nu het virus oprukt en moeten we ons een houding geven tegenover een dreiging die we alleen kenden uit nieuwsberichten over andere werelddelen of onze lang vervlogen geschiedenis. Geen wonder dat we teruggrijpen op grote werken uit de wereldliteratuur om te zien of die ons iets kunnen vertellen over hoe we ons moeten verhouden tot het virus. De pest is als het leven, suggereert Camus in zijn roman. Zoals een besmettelijke ziekte een stad of land overvalt en daar ongebreideld lijden verspreidt, zo vult ieder mensenleven zich ook met pijn, ziekte en dood – diepe ellende waar we ons onmogelijk tegen kunnen wapenen. Al dat leed heeft niet echt een zin, het is nergens goed voor. Het is gewoon – in tijden van massale ziekte, maar ook daarbuiten. Pijn is onvermijdelijk in een mensenleven. Doorgaans lukt het ons aardig onszelf van die wetenschap af te leiden door ons te verschansen in werk, bedwelming of plezier, maar onder het juk van een epidemie krijgen we de absurditeit van het bestaan recht terug in ons gezicht gekegeld. Waarom moeten we dit krijgen? Waar hebben we dat aan verdiend? Wat hebben we misdaan? Vragen die niet alleen de uitbraak van een virus of bacterie aangaan, maar opkomen bij zo’n beetje alle narigheid in een mensenleven. Oog in oog staan met het absurde vraagt veel van ons.

In mijn optiek is het virus niet ergens goed voor. Maar nu we allemaal oog in oog staan met de absurde wetenschap dat het virus geen groter doel dient, is daarin ook hoop te vinden. Bestuurders verordonneerden zoveel mogelijk thuis te blijven en de nodige afstand van elkaar te bewaren, maatregelen die ons allemaal aangaan. Isolatie en sociale distantie gaan ons niet in de koude kleren zitten en kunnen ons neerslachtiger, ongelukkiger en angstiger laten voelen. Nu de nieuwigheid eraf is, zal het vele thuiszitten ons pas echt op de zenuwen gaan werken. Experts geven tips om ‘mentaal gezond’ te blijven in tijden van sociale distantie en isolatie. Adviezen om ons geestelijk op de been te houden kunnen ons helpen deze tijd door te komen, maar verdoezelen ook iets essentieels: juist in de collectieve ervaring van moeilijke gevoelens bieden we de crisis het hoofd.

Zoals De Pest ons leerde dat het leven zinloos is en dat we die zinloosheid alleen maar kunnen accepteren, zo herinnert ook het coronavirus ons aan de absurditeit van het bestaan.

Nu het leven dat we buiten de muren van ons huis zouden kunnen leven voor iedereen verdwijnt, vervalt daarmee ook de fear of missing out. Voor velen schept dat nieuwe mentale ruimte, een nieuwe plek voor inzicht en creativiteit wellicht, maar ook een plek voor bange gevoelens. Gevoelens over de zinloosheid van de huidige pandemie, het alleen thuiszitten en over het postcorona tijdperk waar we óók op afgaan. Zoals De Pest ons leerde dat het leven zinloos is en dat we die zinloosheid alleen maar kunnen accepteren, zo herinnert ook het coronavirus ons aan de absurditeit van het bestaan. Onze tijd hier en wat we daarin kunnen bereiken is eigenlijk maar smal en beperkt en bovendien verschrikkelijk kwetsbaar.

Als het onze maatschappij lukt sterker uit deze crisis te komen dan we erin gingen is dat goed nieuws. Ik hoop dat het ons lukt de sociale verschillen in welvaart, welzijn en veiligheid die deze pandemie óók genadeloos blootlegt te lijf te gaan. Ik hoop dat ik tegen mijn kleinkinderen zal kunnen zeggen dat de coronacrisis de omslag was waarna vliegtuigen vaker aan de grond bleven, we drastisch minderden met het eten van dieren en het kopen van spullen. Hopelijk blijkt deze crisis een kantelpunt. Dat we ons in deze bevreemdende tijden angstiger en neerslachtiger voelen dan normaal lijkt onvermijdelijk. De enige troost die we kunnen vinden voor onze zorgen over het nu en de toekomst is dat we ons allemáál in hetzelfde, redeloze, angstige schuitje bevinden. Hopelijk is dat een inzicht dat blijft hangen – zowel tijdens de crisis, als daarna.

Mail

Wolter de Boer is gefascineerd door de vele, ondoorgrondelijke aspecten van de menselijke geest. Hij studeert Klinische Psychologie en Medische Antropologie aan de Universiteit van Amsterdam en is in het bijzonder geïnteresseerd in de rol van psychologie en psychiatrie in de maatschappij.

Yasmin Veenman fotografeert en schrijft, voornamelijk in haar woonplaats Amsterdam. Ze is op zoek naar het bijzondere in het alledaagse – in onderwerp, kleur of compositie. Is het kunst of kan het weg?

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Factdroppen

Factdroppen

Is het herhalen van feiten een manier om grip te krijgen op een wereld die steeds onzekerder is? Max Beijneveld gaat op zoek naar een alternatief voor ongebreideld factdroppen. Lees meer

Een <em>mountain home</em> in een wereld waar de tijd verdwijnt

Een mountain home in een wereld waar de tijd verdwijnt

Na het luisteren van de podcast Dolly Parton’s America besluit Anna van der Kruis haar eigen fascinatie voor Dolly Parton te onderzoeken. Waarom slikt ze alles wat Dolly haar verkoopt? Hoe kan het dat Dolly zoveel verschillende mensen samenbrengt? Tijdens de zoektocht komt ze erachter dat haar verhouding tot Dolly Parton persoonlijker is dan ze... Lees meer

Porseleinen beeldje van Vrouwe Justitia: vrouw met een roze gedrapeerde jurk en een witte blinddoek rond haar ogen

Academische vrijheid m’n reet

Promovenda Harriët Bergman voelt niet de vrijheid om zich écht kritisch uit te laten over machthebbers. De oorverdovende stilte op rechts na het ontslag van universitair hoofddocent Susanne Täuber bewijst voor haar eens te meer: veel hoeders van het vrije woord geven alleen om de status quo. Lees meer

Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Het publiek bij de allerlaatste voorstelling van Blue, over racistisch politiegeweld, hoefde niet verteld te worden hoe hyperactueel de voorstelling was die ze zagen. Lees meer

Afscheidsrede: ‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, niet een vrije markt’

‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, geen vrije markt’

Marte Hoogenboom blikt terug op haar tijd als hoofdredacteur van Hard//hoofd. Na tweeënhalf jaar dienst vraagt ze zich nog steeds af wat Hard//hoofd eigenlijk is. Lees meer

Van 0-en en 1-en of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Van 0'en naar 1'en, of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Als schrijver die 'iets' met computers doet, krijgt Marten Hoekstra vaak de vraag wat dat werk precies inhoudt. In dit essay onderbouwt hij de kracht achter dit ambacht. Lees meer

Nieuws in beeld: De macht van het volk

De macht van het volk

De beelden die uit Iran naar buiten komen zijn schaars. Dat raakt illustrator Pirmin Rengers, die een wereld gewend is waarin media volledig worden gedomineerd door beeld. Lees meer

Hard//talk: Evita 3.0 1

Evita 3.0

De voormalige Argentijnse president Cristina Fernández de Kirchner overleeft een aanslag op haar leven, maar een twaalfjarige gevangenisstraf vanwege corruptie hangt boven haar hoofd. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 3/3: Métro

In ieder geval bleven we stuurloos - Métro

Zelfs de sterkste vriendschappen leden aan betonrot. Vrienden verjaren hier als sprinkhanen, hele groepen ontstonden en verdwenen in enkele seizoenen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 2/3: Á pied

In ieder geval bleven we stuurloos - À pied

 Voor eenzaamheid heb je geen kostschool nodig. Niemand keek op wanneer ik ‘DRRRAAAAK’ schreeuwde zonder mijn pas te vertragen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 1/3: Vélo

In ieder geval bleven we stuurloos - Vélo

Tijdens een afdaling vol kinderkoppen ging mijn hangslot uit zichzelf op slot, waarna mijn sleutelbos in een nabijgelegen afvoerputje verdween. Lees meer

Nieuws in beeld: Het kind in het badwater terugvinden

Het kind in het badwater terugvinden

Amerikaanse onderzoekers wisten het geheugen van 150 ouderen te verbeteren middels een schokkend badmutsje. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel