Asset 14

Een zuurstokroze bloesemtak

Hoe te troosten (II): Een zuurstokroze bloesemtak

'It’s a hard world to be soft in,' zo begint Val Walker haar boek The art of comforting. Val is een professioneel trooster. Ze volgde een master Rehabilitation counselling aan de universiteit van Virginia, met specialisaties in rouw, verlies en handicaps. Ze is oprichtster van praatgroepen voor allerlei soorten lotgenoten en ‘verliescoördinator’ in een hospice. Verdriet is ook een wereldje.

Nadat ze scheidde van haar man donderde ze in elkaar. Ze had het gevoel dat haar vrienden, stuk voor stuk vleesgeworden American dreams, niet wisten wat ze met haar aan moesten. Er lag ineens een zielig hoopje in hun midden; zo’n hoopje kun je kietelen, voorstellen aan andere hoopjes, links laten liggen.

Ik moet toegeven dat ik me een beetje een loser voelde toen ik dit boek bestelde. Het komt door de kaft: een roze bloesemtak en de hartelijke aanbeveling van de schrijfster van The wisdom of menopause. Toen ik de eerste zin las voelde ik me betrapt. Ik ben knoerthard, ik grinnik om de meest oprechte bedoelingen. Het deed me denken aan mijn favoriete woorden van Adorno, die ik al zo vaak uit hun verband heb gerukt dat ik niet eens meer weet uit welke tekst ze komen: ‘als je hard bent voor jezelf, word je hard voor anderen.’
Hoe hard de wereld ook moge zijn, het allerlaatste wat ik wil is hard zijn voor anderen, al helemaal als die anderen het overduidelijk goed bedoelen. Val Walker bedoelt het goed. Ze vindt bloesem het mooiste wat er is en is gelukkig met de vale kleur paars waarin haar naam staat gedrukt. Het belangrijkste is, ze weet waar ze over praat, ze is goed in iets waar ik beter in wil worden.

Val zegt dat je aan het begin van je queeste naar troost op zoek moet gaan naar een moment waarop je jezelf echt getroost voelde, en dat je dit moment moet fileren. Na heel lang wroeten vond ik twee momenten.
Dat het er maar twee waren deed me pijn. Ik heb er twee betekenissen aan vastgehecht, ik weet niet welke van de twee het meest klopt: een) ik heb niet zo veel meegemaakt, twee) ik ben een oester.

Allebei de momenten hebben met mijn oma te maken en waren met bijna-vreemden, ik heb besloten dat dit toeval is.
Het eerste moment speelt zich af in Berlijn, ik was daar een week in mijn eentje. Toen mijn moeder de laatste avond van mijn verblijf belde om te vertellen dat mijn oma in het ziekenhuis lag en dat het wel eens mis kon lopen, wist ik niet wat ik moest voelen. Dus voelde ik zo min mogelijk en ging slapen. De volgende ochtend zocht ik naar een ontbijttentje, overal waren veel te veel vrolijke mensen aan het Sonntagsbrunchen.

Terwijl ik met een vers croissantje terug wandelde naar mijn Airbnb begon ik te huilen. Ik vind het zelf ook sneu, maar het is zoals het is: ik liep huilend door Friedrichshain en belde mijn moeder. Samen besloten we dat het beter was terug naar huis te komen, in plaats van naar Gieβen te gaan, de Duitse stad waar ik destijds woonde.

Terug in de Airbnb pakte ik snel mijn spullen. Elvina, een meisje uit Litouwen met metallic-oogschaduw en een liefde voor Griekse tragedies, zag mijn gezicht en vroeg wat er was. Ik antwoordde iets vaags in het Duits, ze trok me naar zich toe en noemde me haar Süβe. Ze knuffelde me veel langer dan ik ooit bij iemand zou durven. Om ons heen stonden andere gasten, maar dat boeide haar niks. Ze probeerde mijn beste vriendin, moeder en vriendje tegelijkertijd zijn, ook al kenden we elkaar pas vier dagen.

Bij het tweede moment was mijn oma net dood. We waren met z’n allen in het ziekenhuis en iedereen scrollde wat op zijn telefoon, op televisie werd gekunstschaatst. Ineens kreeg ik een berichtje van Anita, een Zuid-Afrikaanse vriendin met aquablauw haar, ze vroeg me hoe het ging. Ik zei dat mijn oma net een uur dood was. ‘Ai das hartseer’, antwoordde ze, en ik begreep een beetje beter wat ik, en iedereen om me heen, voelde. Ons hart deed zeer. Het was nog zo vers dat we het amper voelden. We scrollden om het weg te houden.

Het getroost zijn voelde niet zo klef, niet zo mierzoet als zuurstokroze bloesem. In beide gevallen voelde ik dat ik verdrietig mocht zijn. Verdriet past niet in een normale dag, het schopt ‘m overhoop. Ik kreeg het idee dat het terecht was dat ik mijn dag overhoop liet schoppen, en dat was het ook.

Anita en Elvina spreken allebei geen Nederlands, mijn oma kenden ze ook niet. Mij kennen ze een beetje. Dat stelt gerust: je hoeft iemand niet door en door te kennen om troostrijk te zijn, je hoeft de situatie ook niet helemaal te begrijpen, het hoeft niet met duizenden woorden.
In je hoofd ken je, begrijp je, schrijf je toch nooit goed genoeg. Het moet eruit. It’s a hard world to be soft in, ja, maar soms moet je gewoon doen.

Voor de beeldende denkers onder ons: troosten is als fietsen: het lukt pas als je niet meer schroomt. Troost is ook als een zangcarrière: het begint pas met bestaan als je naar buiten treedt, iets doet, van je laat horen.

Misschien is troost meer het vormpje, meer het beestje, dan de inhoud. De kop thee, de aai over de bol. Welke smaak, welke handen maakt niet zoveel uit. Ik ga het aan de troostcoach vragen. In de tussentijd is er dit.

Mail

Lisanne van Aert is schrijver, theatermaker en bloemist. Ze floreert bij haar eigen theatergroep: Het Pijpcollectief. // lisanne@hardhoofd.com

Sammy Hemerik is illustrator en grafisch ontwerper. Haar werk is onderzoekend, kritisch en gericht op verandering van het onbewuste.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Eiland zonder eilandjes

Eiland zonder eilandjes

Bram de Ridder is vervangend psychiater op Bonaire. Maar hoe moet hij zich als witte zorgprofessional verhouden tot de mensen van het eiland? Lees meer

Huizen, omhulsels

Huizen, omhulsels

Anne Schepers had nooit gedacht dat ze een huis kon kopen. Tijdens de verbouwing denkt ze na over huizen als politiek middel, hoe het is om als sociale klimmer ruimte in te nemen en waarom dromen over een fantasiehuis een privilege is. Lees meer

:Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent is complex in een wereld gevormd door koloniaal geweld. Yousra Benfquih vraagt zich in haar eerste brief aan Alara Adilow af hoe consent een instrument kan worden van verzet. Lees meer

Iemand die in je gelooft

Iemand die in je gelooft

Jam van der Aa ontdekte pas laat dat ze autisme heeft. Toen ze jong was herkende jeugdzorg bovendien niet de rol van autisme in de onveilige situatie bij haar thuis. Ze was gedreven en nieuwsgierig, maar lange tijd op zichzelf aangewezen. Dit essay is een pleidooi voor betere jeugdzorg en gaat over veerkracht en jezelf leren begrijpen en vertrouwen. Lees meer

Automatische concepten 87

Van mijn spreekkamer tot aan Afghanistan

In haar behandelkamer zit Jihane Chaara als forensisch psycholoog niet alleen tegenover slachtoffers, maar ook tegenover daders van dwingende controle, een vorm van huiselijk geweld. Wat is het verband tussen deze psychologische, onderdrukkende machtstructuur van een individidu als meneer X in haar spreekkamer, en het regime van de Taliban in Afghanistan? Een essay over de verbinding tussen daderschap, ontkenning, grotere structuren van vrouwenonderdrukking en verzet. Lees meer

Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer