"Ik luister veel klassieke muziek en denk dat meer mensen dat mooi zouden vinden", zo verzuchtte een redacteur onlangs op de redactie van hard//hoofd. "Ik wil zulke muziek snappen, maar ik weet niet hoe", zei een ander. Daarom vroegen wij de redacteuren hun platenkasten in te duiken met de vraag: "Wat zijn de mooiste composities, wat is er zo prachtig aan en waarom zijn die stukken ook vandaag de dag nog van een onvoorstelbare schoonheid?" Zie klassieke muziek hier overigens niet als genre, maar als thema. We zijn toch hartstikke post-modern, potverdorie. Een thematische mixtape samengesteld via YouTube, met een platenhoes door illustrator Joost Dekkers. Luister de mixtape hier.
Illustratie: Joost Dekkers
Tracklist
1. Dimitri Sjostakovitsj - Concert voor piano, trompet en strijkers. Deel 1 (Roos)
2. Mussorgsky - Night on Bald Mountain (Zara)
3. Bizet – ‘Au fond du temple saint’, uit: De Parelvissers (Rutger)
4. Rossini – Kyrië, uit de Petite Messe Solenelle (Joost)
5. Philip Glass – Mishima, door het Amstel Saxophone Quartet (Roos)
6. Bach - Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen, uit de Matthäus passion (Simone)
7. Dick Raaijmakers - Canon 5, Super ‘Dis Moi…’ (Willem)
8. Ravel - Strijkkwartet in F (Brankele)
9. Chopin - Prelude in E-mineur (op.28 no.4) (Brankele)
10. Mikis Theodorakis - Alguinas Bestias (Canto General) (Wouter)
11. Verdi – Ouverture, uit La Forza del Destino (Ricarda)
12. Leo Delibes - Het Bloemenduet, uit Lakmé (Ava Mees)
13. Brahms - Cello Sonate No.1 in E-mineur, Opus 38, I. (Philip)
14 (+ 15). Berio - Sinfonia for 8 Voices and Orchestra - 3. In ruhig fließender Bewegung (deel 1, en deel 2) (Melle)
16. Simeon ten Holt - Canto Ostinato (Emmie)
Luister de hele mixtape via deze Youtube-speler.
1. Dimitri Sjostakovitsj - Concert voor piano, trompet en strijkers. Deel 1 (Roos)
"Dit is een prachtig stuk van de tragische Russische componist Sjostakovitsj. De goede man werd gedurende zijn leven heen en weer geslingerd tussen het "goede" en "slechte" kamp van de Sovjet-Unie: het ene moment werden zijn stukken door het regime geprezen, het volgende was hij zijn leven niet meer zeker. Dat maakt zijn stukken juist zo fascinerend. Dit eerste deel van zijn Concert voor piano, trompet en strijkers bevat die kenmerkende dubbelheid: in een vrolijk wijsje schuilt altijd een dissonante toon, en op een mooie romantische melodie volgt snel weer een onheilspellend akkoord. Piano, strijkers en trompet wervelen razendsnel door elkaar, werken tegen elkaar in, verspringen continu van stijl - en blijven zo ongrijpbaar voor een eenzijdig oordeel."
2. Mussorgsky - Night on Bald Mountain (Zara)
"Mijn eerste kennismaking met dit stuk beleefde ik toen ik een jaar of acht was, tijdens het kijken van Disney's Fantasia. En ik was doodsbang. Niet alleen door de veel te enge animatie van een enorme bergdemon en zijn dode onderdanen, maar bovenal door de angstaanjagende muziek. En ja, ook nu, tot op de dag van vandaag plas ik weer een beetje in mijn broek als ik dit stuk hoor. Dat muziek zoiets met je kan doen, vind ik verbazingwekkend. Zet dit maar eens op als je over de snelweg sjeest. Of als je de afwas staat te doen. Het zal hoe dan ook een huiveringwekkend epische belevenis zijn."
3. Bizet – ‘Au fond du temple saint’, uit: De Parelvissers (door Jussi Björling en Robert Merrill) (Rutger)
"Ergens in een mapje met losse CD-roms en gebrande CD's (dat voelt alweer even oubollig als het mixen van een casettebandje) zit een schijfje waarop in sierlijke letters "Zomer 2003 - voor Rutger" staat geschreven. Het is het machtige handschrift van de moeder van een van mijn beste vrienden, die door de jaren heen ook een beetje mijn moeder geworden is. Die zomer mocht ik voor de tweede keer met hen mee op vakantie. Ze stapelde haar Chrysler vol met dozen, legde daar tuinstoelkussens overheen en reed weg met een vaag idee van de bestemmingen in haar hoofd. Wij, de vier kinderen, zaten achterin zonder gordels op dat zachte oppervlak te lezen, te kaarten of ruzie te maken, en zij reed ons fier door Europa terwijl ze ons muzikaal doceerde. Die zomer, in 2003, had ze al haar singelplaten op CD gebrand. Bijna allemaal Franse popmuziek en chansons, waarvan ze de teksten voor ons vertaalde. Ergens tegen het einde van de CD stond een hartverscheurende uitvoering van "Au fond du temple saint", uit Bizets opera De Parelvissers. We reden door Toscane, ik was verliefd en bijna 18, en de wereld was heel erg mooi. Ik heb de uitvoering nooit meer teruggevonden, maar de krakerige pijn van de twee mannen klinkt nog vaak door mijn huis. Zomer 2003 - voor Rutger."
4. Rossini – Kyrië, uit de Petite Messe Solenelle (Joost)
"Dit is de Kyrië uit de 'Petite Messe Solennelle' van Rossini, in de uitvoering van het RIAS kammerchor onder leiding van. Marcus Creed. Ik ken ze verder ook niet maar het klinkt goed. Gelukkig heeft iemand de moeite genomen 3 minuten lang een boom te filmen. Zo is er ook nog wat te zien. Dat pianootje klinkt echt funky, zeker voor 1863. Wat jullie?"
5. Philip Glass – Mishima, door het Amstel Saxophone Quartet (Roos)
"Ik studeer en schrijf graag met muziek. Van blues uit Mali tot vuige post-rock tot lieve Britse popliedjes; voor ieder moment heb ik iets passends. Bij het schrijven van mijn scriptie afgelopen zomer, terwijl buiten de zon scheen en ik het liefst vakantie wilde, kon ik geen blues, rock of pop meer horen. Mijn hoofd was moe, alle muziek was te veel, ik kon niet meer. Mijn redding waren de Cellosuites van Bach en het werk van de hedendaagse componist Philip Glass. Hoewel er ruim tweehonderd jaar tussen de mannen zit, is de schijnbare eenvoud in hun melodieën, herhaling en variatie voor mij even mooi. Dit kwartet heeft veel stukken van Glass en andere minimalisten omgeschreven zodat het gespeeld kon worden door vier saxofoons - wat het soms zelfs nog mooier maakt."
6. Bach - Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen, uit de Matthäus passion (Simone)
"Iemand zei laatst in de lift dat de openingskoren van Bach veruit het mooist zijn in zijn composities voor zang. Als het om de Matthäus passion gaat, sluit ik me daar volledig bij aan. Misschien ben je doodgegooid met de Matthäuspassion tijdens de paasdagen of de goede vrijdag die daar aan voorafging. Ik niet. Dus ik kan zonder een Cor-van-der-Laak-complex genieten van de passie, waarin Bach zijn mathematische perfectie heeft verweven met de voortstuwende emotie van het koor. En daar hoeft het wat mij betreft geen Pasen voor te zijn."
7. Dick Raaijmakers - Canon 5, Super ‘Dis Moi…’ (Willem)
"Dat Nederland ontzettend veel betekend heeft voor de grensverleggende ontwikkelingen op het gebied van elektronische muziek weet bijna niemand. In de jaren ’50 en ’60 deed componist Dick Raaijmakers de allereerste verkenningen wat betreft elektronische klank. Hij theoretiseert over assen, matrices, klankaggregaten en klankvelden: woorden die suggereren dat hij bezig was met de ruimtelijke eigenschappen van de elektronische klank. Hoe luister je hiernaar? Denk aan De Stijl, met name de schetsen van Van Doesburg. In een ruimte hangt een vel met daarop een raster met hier en daar kleine puntjes. Wanneer je het vel draait blijken daarachter nog andere vellen met puntjes te hangen. Dan blijken ook nog eens de puntjes niet echt puntjes te zijn, maar lijnen die vanuit het platte vooraanzicht onzichtbaar waren omdat ze in de diepte liggen. Raaijmakers gaat met je aan de wandel door deze gortdroge, getikte matrix."
8. Ravel - Strijkkwartet in F (Brankele)
"Het begint als een jachtige soort filmmuziek, wordt vervolgens zwijmelend, dan heel mysterieus en eindigt weer met filmmuziek die je meesleept over slecht verlichte paadjes en naderend onheil."
9. Chopin - Prelude in E-mineur (op.28 no.4) (Brankele)
"Mijn moeder is pianiste en Chopin-connaisseuse. Vroeger was mijn slaapkamer boven haar studeerkamer, en wilde ik altijd dat ze piano ging spelen als ik naar bed moest. Anders kon ik niet slapen. Zei ik. Waarschijnlijk speelde ze toen eerder de nocturnes - want dat zijn slaapliedjes - maar de klanken van deze prelude hebben in mijn kindertijd ook vaak rondgezongen. Een stukje nostalgie naar de luisteraar toe, dus. Maar daarnaast is het ondanks, of misschien wel dankzij, haar simpliciteit een prachtig doordringend verdrietig geheel."
10. Mikis Theodorakis - Alguinas Bestias (Canto General) (Wouter)
"Ik kan weinig zinnigs vertellen over Alguinas Bestias, behalve dat ik het zo mooi vind dat ik er van kan huilen. En dat het over een Leguaan gaat, geloof ik."
11. Verdi – Ouverture, uit La Forza del Destino (Ricarda)
"Een klassieker in de reeks ‘bijzondere dirigenten’: Valery Gergiev. Op de vraag hoe belangrijk de expressie van de dirigent voor zijn kunst is, zegt hij dat de handen niet het belangrijkste middel van de dirigent zijn, maar onder ander het gezicht en de expressie van het hele lichaam van de dirigent. Meestal dirigeert hij met een tandenstoker. En dat kun je zien. Dit is Verdi's (1813- 1901) beroemde ouverture van de opera La Forza Del Destino, de kracht van het lot. Kijk vooral ook de leuke documentaire Valery Gergiev- In Rehearsal & Performance."
12. Leo Delibes - Het Bloemenduet, uit Lakmé (Ava Mees)
"Tuurlijk, dit nummer is zo veelvuldig gebruikt in moderne popcultuur dat je niet meer weet of je het nou kent van reclames voor huishoudelijke artikelen en vliegtuigmaatschappijen, of van die keer dat LL Cool J er overheen rapte. Het is zonder twijfel één van de bekendste aria's ooit. Alsof ik Bohemian Rhapsody aandraag, of November Rain. Uitgemolken. Of gewoon fucking goed?"
13. Brahms - Cello Sonate No.1 in E-mineur, Opus 38, I. (Philip)
"Ik heb ooit bij een wijncursus geleerd dat je kennis niet groot hoeft te zijn om te weten wat je lekker vindt (haha). Mijn kennis van klassieke muziek is niet groot, wel weet ik dat ik van dat diepe gelaagde geluid van cello's houd. Dus, bij dezen, zo'n diepe gelaagde cello: Brahms Cello sonates, en dan vooral deze uitvoering van Mstislav Rostropovich en Andrew Serkin."
14 (+ 15). Berio - Sinfonia for 8 Voices and Orchestra - 3. In ruhig fließender Bewegung (deel 1, en deel 2) (Melle)
"Het derde deel van Sinfonia van Luciano Berio is een spoedcursus Westerse Muziekgeschiedenis. Op het grondwerk van het derde deel uit de tweede Symfonie van Gustav Mahler stapelt Berio tientallen muzikale citaten, van Debussy's La Mer, een koraal van Bach, Beethoven's zesde symfonie, Stravinsky's Sacre du Printemps tot aan Stockhausen's Gruppen. Daarbovenop klinkt het constante gebabbel van de zangers, die teksten van Samuel Becket reciteren. Aan het eind wordt ook de dirigent bedankt: 'There was even, for a second, hope of resurrection, or almost, Mein junges Leben hat ein End. We must collect our thoughts, for the unexpected is always upon us, in our rooms, in the street, at the door, on a stage. Thank you, Mr. {full name of the conductor}.'"
16. Simeon ten Holt - Canto Ostinato (Emmie)
"Eigenlijk is er maar een woord voor: hallucinerend. Canto Ostinato (1976-1979) van de Nederlander Simeon ten Holt is een stukje minimalisme dat afhankelijk van de uitvoering tussen de 90 en 180 minuten duurt. De 'officiële muziekwereld' zet het stuk soms weg als niet vernieuwend en zelfs 'te mooi', maar ik als simpele ziel vind het hallucinerend van begin tot eind. Live uitvoeringen schijnen een onvergetelijke belevenis te zijn, maar ook languit liggend in de woonkamer, of beter nog al fietsend door de stad, zorgt beluistering voor een wonderschone ervaring. Wel in één keer helemaal beluisteren - en dus doorfietsen. Overigens maakte documentairemaker Ramon Gieling een film over mensen wier leven veranderde door de Canto."
