Asset 14

Alles voor een goede grap

Column: Alles voor een goede grap

Meestal haat ik het internet, omdat het me op gluiperige wijze mijn uren afneemt en bijna niets teruggeeft. Soms sta ik op de WC mijn e-mail te checken met mijn telefoon in mijn ene, en mijn piemel in mijn andere hand, en is het net of ik ontwaak uit een hypnose: waarom doe ik dit in godsnaam? De eindeloze stoet van lege updates dooft mijn onrust enigszins, maar haalt vaak nog grotere zenuwen naar boven. En toch kan dit uitgestrekte gebied vol informatie me ook oprechte troost bieden, zoals de aflevering van Comedians in Cars Getting Coffee die ik tijdens een afwas keek.

In dit internetprogramma haalt Jerry Seinfeld steeds een stand-up comedian op in een klassieke auto om, je raadt het al, koffie te gaan drinken. Dit klinkt ontzettend saai, en dat is het ook. Maar ik begrijp heel goed wat Seinfeld met zijn concept probeert vast te leggen. De naar hem vernoemde legendarische sitcom kreeg in de jaren ‘90 de bijnaam ‘a show about nothing’, omdat de humor van de alledaagsheid erin werd gevangen. Bedenkers Jerry Seinfeld en Larry David waren zoals altijd in gesprek over grappige onzin, toen David zei: “Hier moet de show over gaan. Gewoon twee mensen die aan het praten zijn.” Dit gevoel herken ik maar al te goed. Soms is een gesprek tussen twee mensen met een wervelende chemie enerverender dan een roman van Dostojevski.

Het probleem met CICGC is dat het editen van cameraopnames van een gesprek iets anders is dan het schrijven van een script. Deze twee vormen lijken op elkaar: als je een realistische comedyserie als Seinfeld (of Davids Curb Your Enthusiasm) schrijft, dan kies je ook zorgvuldig bijzondere en grappige momenten uit je eigen leven en zet je die achter elkaar. Maar herinneringen zijn iets anders dan opnamen van een echt gesprek, omdat ons geheugen veel minder accuraat is dan een camera. In ons hoofd vinden allerlei subjectieve bewerkingen en keuzes plaats, waardoor zelfs de meest naturalistische kunst net afwijkt van de werkelijkheid.

Toch zal de meest recente aflevering van CICGC, met John Oliver, me nog lang bijblijven. Niet zozeer vanwege het gesprek of de grappen, maar juist omdat ze het gevoel van zo’n interactie benoemden. Aan het einde van een gesprek vol slappe lach zei Oliver: 'Nothing makes me happier than this. I’m at 10 right now. This is as comfortable as I get. You see me in ways that my loved ones don’t see me.' Seinfeld: 'Right. You’re not there with them.' Oliver (lachend): 'I’m as much there as I can be.' Seinfeld: 'God help us. God almighty help us.'

Ik voel me meestal niet op mijn gemak, tot ik in een van die intens grappige gesprekken verzeild raak of, zoals nu, een verhaal opschrijf. Mijn vriendin zei ooit dat ze me nog nooit zo gelukkig heeft zien kijken als wanneer ik met mijn beste vriend sms, behalve misschien als ik net ben klaargekomen. Eigenlijk ben ik het grootste deel van mijn dagen aan het wachten op een van die momenten waarop de grappen en verhalen me om de oren vliegen en ik niet hoef na te denken. Daarom ben ik geobsedeerd door podcasts als WTF, de films van Woody Allen en Judd Apatow of de stand-comedy van Louis CK. Ik kan het bewust opzoeken door achter mijn laptop te gaan zitten schrijven of naar een feestje te gaan of met een van die bijzondere vrienden af te spreken, maar ik kan het niet forceren: soms verschijnt er niets op het scherm of is een gesprek gewoon saai. Toch doe ik alles voor een goede grap. Alles.

Dit is best triest. Vandaar dat Seinfeld zei: 'May God help us.' In feite hebben wij als grappenmakers moeite om contact te maken, behalve door middel van grappen, en creëren we alleen tijdelijke, risicoloze intimiteit met vrienden. Comedians blijven vaak lang vrijgezel; Seinfeld trouwde pas op zijn vijfenveertigste. En hoewel ik met veel pijn en moeite over mijn eigen bindingsangst heen ben gekomen, een veilig thuis heb gevonden en vaak met mijn vriendin kan lachen, blijf ik elke dag verlangen naar die snelle uitwisseling van anekdotes, onzinnige analyses en flauwe grappen.

Het verschilt niet veel van mannen die te lang in de kroeg blijven hangen, en over wie de barman moet liegen als zijn vrouw belt. Maar gelukkig is grappen maken minder schadelijk dan alcohol drinken, en hebben vele helden ontdekt hoe je met deze onzin, paradoxaal genoeg, de connectie met een groot publiek kunt maken. Daar zal ik ze altijd dankbaar voor zijn.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Jesse Strikwerda is illustrator en één van de drie winnnaars van de Fiep Westendorp stimuleringsprijs 2015.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
We zijn tenminste allemaal nog mensen

We zijn tenminste allemaal nog mensen

Een zaterdag begin november, op perron 5 van Utrecht Centraal. Het is rond vijven en het perron ziet zwart van de mensen die net als ik naar Amsterdam willen. Ik zet me schrap voor het moment dat de trein arriveert en ik me tussen de lange stroom mensen naar binnen moet zien te wurmen. Als... Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Zeker weten dat hij een super goede vader wordt

Zeker weten dat hij een supergoede vader wordt

Eva wil blij zijn voor haar vriend, die na een halfjaar weer van zich liet horen, maar merkt dat het haar moeite kost. Lees meer

Ondraaglijk gewicht

Ondraaglijk gewicht

Een opmerking van een kennis activeert bij Aisha een stroom van onzekere gedachten. Waarom wordt ons zelfbeeld zo beïnvloed door externe standaarden? Lees meer

Wegwerpliefde

Wegwerpliefde

Liefde overwint niet alles, en zeker niet het kapitalisme, merkt Marthe van Bronkhorst. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 7

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel vier. Lees meer

Une Belle Histoire

Une Belle Histoire

Als Aisha haar moeder vertelt over haar vakantieplannen in Bretagne reageert ze nuchter. ‘Dan kun je gelijk wel tante Ans uitstrooien’. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 6

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel drie. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 3

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel twee. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel een. Lees meer

Zeggen dat ik schrijver ben

Zeggen dat ik schrijver ben

Voorafgaand aan een netwerkevenement besluit Eva dat het maar eens afgelopen moet zijn met haar heimelijke schrijverschap. Lees meer

Geesten uit mijn datingverleden

Geesten uit mijn datingverleden

In de digitale wereld komt Aisha haar ex-dates nog regelmatig tegen. Ze posten sportschoolselfies, krijgen een puppy, of een baby. Hoe zou het zijn als ze met hen samen was gebleven? Lees meer

‘Sexy, dat beenhaar’

‘Sexy, dat beenhaar’

Ongeschoren vrouwenbenen zijn voor sommige mannen 'een dingetje'. Maar Eva is wel klaar met al dat gedoe, en in het café waar ze zit blijkt ze daarin niet de enige. Lees meer

Mijn roodbewangde gezicht 2

Mijn roodbewangde gezicht

Het bekijken van jeugdfoto's dwingt Eva te reflecteren op één van haar onbewuste mechanismen: blozen. Lees meer

:De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

Sinds vorig jaar voelt Aisha soms de behoefte om zand te eten. Ze gaat op zoek naar waar dit vandaan komt en hoe cultureel bepaald is wat we eetbaar vinden. ‘Is mijn zandbegeerte niet gewoon een hunkering naar verbinding naar iets dat ik ergens ben kwijtgeraakt?’ Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst! 

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Wij zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Sluit je ook aan bij Hard//hoofd en zorg dat wij talent een podium kunnen blijven bieden. Als je je vóór 31 december aanmeldt als kunstverzamelaar, ontvang je in januari al je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar