Asset 14

Alles voor een goede grap

Column: Alles voor een goede grap

Meestal haat ik het internet, omdat het me op gluiperige wijze mijn uren afneemt en bijna niets teruggeeft. Soms sta ik op de WC mijn e-mail te checken met mijn telefoon in mijn ene, en mijn piemel in mijn andere hand, en is het net of ik ontwaak uit een hypnose: waarom doe ik dit in godsnaam? De eindeloze stoet van lege updates dooft mijn onrust enigszins, maar haalt vaak nog grotere zenuwen naar boven. En toch kan dit uitgestrekte gebied vol informatie me ook oprechte troost bieden, zoals de aflevering van Comedians in Cars Getting Coffee die ik tijdens een afwas keek.

In dit internetprogramma haalt Jerry Seinfeld steeds een stand-up comedian op in een klassieke auto om, je raadt het al, koffie te gaan drinken. Dit klinkt ontzettend saai, en dat is het ook. Maar ik begrijp heel goed wat Seinfeld met zijn concept probeert vast te leggen. De naar hem vernoemde legendarische sitcom kreeg in de jaren ‘90 de bijnaam ‘a show about nothing’, omdat de humor van de alledaagsheid erin werd gevangen. Bedenkers Jerry Seinfeld en Larry David waren zoals altijd in gesprek over grappige onzin, toen David zei: “Hier moet de show over gaan. Gewoon twee mensen die aan het praten zijn.” Dit gevoel herken ik maar al te goed. Soms is een gesprek tussen twee mensen met een wervelende chemie enerverender dan een roman van Dostojevski.

Het probleem met CICGC is dat het editen van cameraopnames van een gesprek iets anders is dan het schrijven van een script. Deze twee vormen lijken op elkaar: als je een realistische comedyserie als Seinfeld (of Davids Curb Your Enthusiasm) schrijft, dan kies je ook zorgvuldig bijzondere en grappige momenten uit je eigen leven en zet je die achter elkaar. Maar herinneringen zijn iets anders dan opnamen van een echt gesprek, omdat ons geheugen veel minder accuraat is dan een camera. In ons hoofd vinden allerlei subjectieve bewerkingen en keuzes plaats, waardoor zelfs de meest naturalistische kunst net afwijkt van de werkelijkheid.

Toch zal de meest recente aflevering van CICGC, met John Oliver, me nog lang bijblijven. Niet zozeer vanwege het gesprek of de grappen, maar juist omdat ze het gevoel van zo’n interactie benoemden. Aan het einde van een gesprek vol slappe lach zei Oliver: 'Nothing makes me happier than this. I’m at 10 right now. This is as comfortable as I get. You see me in ways that my loved ones don’t see me.' Seinfeld: 'Right. You’re not there with them.' Oliver (lachend): 'I’m as much there as I can be.' Seinfeld: 'God help us. God almighty help us.'

Ik voel me meestal niet op mijn gemak, tot ik in een van die intens grappige gesprekken verzeild raak of, zoals nu, een verhaal opschrijf. Mijn vriendin zei ooit dat ze me nog nooit zo gelukkig heeft zien kijken als wanneer ik met mijn beste vriend sms, behalve misschien als ik net ben klaargekomen. Eigenlijk ben ik het grootste deel van mijn dagen aan het wachten op een van die momenten waarop de grappen en verhalen me om de oren vliegen en ik niet hoef na te denken. Daarom ben ik geobsedeerd door podcasts als WTF, de films van Woody Allen en Judd Apatow of de stand-comedy van Louis CK. Ik kan het bewust opzoeken door achter mijn laptop te gaan zitten schrijven of naar een feestje te gaan of met een van die bijzondere vrienden af te spreken, maar ik kan het niet forceren: soms verschijnt er niets op het scherm of is een gesprek gewoon saai. Toch doe ik alles voor een goede grap. Alles.

Dit is best triest. Vandaar dat Seinfeld zei: 'May God help us.' In feite hebben wij als grappenmakers moeite om contact te maken, behalve door middel van grappen, en creëren we alleen tijdelijke, risicoloze intimiteit met vrienden. Comedians blijven vaak lang vrijgezel; Seinfeld trouwde pas op zijn vijfenveertigste. En hoewel ik met veel pijn en moeite over mijn eigen bindingsangst heen ben gekomen, een veilig thuis heb gevonden en vaak met mijn vriendin kan lachen, blijf ik elke dag verlangen naar die snelle uitwisseling van anekdotes, onzinnige analyses en flauwe grappen.

Het verschilt niet veel van mannen die te lang in de kroeg blijven hangen, en over wie de barman moet liegen als zijn vrouw belt. Maar gelukkig is grappen maken minder schadelijk dan alcohol drinken, en hebben vele helden ontdekt hoe je met deze onzin, paradoxaal genoeg, de connectie met een groot publiek kunt maken. Daar zal ik ze altijd dankbaar voor zijn.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Jesse Strikwerda is illustrator en één van de drie winnnaars van de Fiep Westendorp stimuleringsprijs 2015.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

Marthe van Bronkhorst vraagt zich op 4 mei bij de herdenking af of we wel weten wat oorlog is en waar het begint. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

De rode draad 1

De rode draad? Dat zijn wij, voor elkaar

Jihane Chaara is geen determinist, maar vraagt zich toch af of sommige ontmoetingen in het leven wel echt toeval zijn. Wat als we allemaal volgens een rode draad met elkaar verbonden zijn, zowel in ons huidige netwerk, als ook met degenen die op magische wijze ons leven in komen? Lees meer

Met deze column kan ik de wereldvernietigen

Met deze column kan ik de wereld vernietigen

‘Maar als ik die column nu verder schrijf’ zegt Marthe van Bronkhorst, ‘dan komt deze informatie online, en kan ik die AI op ideeën brengen.' Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders? Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

:We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer