"Ik probeer de nuance terug te brengen door gedegen onderzoek te doen en me slechts voorzichtig uit te spreken."" /> "Ik probeer de nuance terug te brengen door gedegen onderzoek te doen en me slechts voorzichtig uit te spreken."" />
Asset 14

Willem Sluyterman van Loo

Hard//hoofd selecteert al bijna twee jaar zorgvuldig uit een oerwoud aan mogelijkheden. In ‘hard//hoofd kiest’ wordt maandelijks een relatief onbekende beeldend kunstenaar uitgelicht, wiens werk het volgens ons de moeite waard is om te volgen. In Rotterdam doet tentoonstellingsruimte TENT elk jaar hetzelfde: zij organiseren de ‘Academy Awards’ waarbij van alle pas afgestudeerde kunststudenten de beste in de prijzen vallen in een echte galasfeer. In de aanloop naar TENT Academy Awards op 15 juli lichten wij twee genomineerden uit. We sluiten af met Willem Sluyterman van Loo, documentairemaker aan de KABK in Den Haag.



Wat zien we?
"De korte documentaire 'De glimlach van een kind' gaat over de interactie tussen drie jonge verpleegkundigen-in-opleiding en de bewoners van een verpleeghuis in Leidschendam. Je hoort gesprekken tussen drie jonge stagiaires en 'hun' bewoners. De ouderen blijven buiten beeld, de jongeren zie je wel, in stille, gefilmde portretten.

De aanleiding: bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 was de ouderenzorg een 'hot item'. Het personeelstekort wordt door de vergrijzing steeds nijpender, en het kabinet-Rutte zou daar wel wat aan doen: 12000 extra mensen aan het bed. Dat is lastiger dan gedacht, want waar haal je zoveel personeel vandaan? Dat ontdekte de regering ook. In december 2010 kondigde het kabinet aan dat het extra personeel er zeker komt, maar niet op de korte termijn die het kabinet voor ogen had: er melden zich niet genoeg studenten op de verpleegkunde-opleidingen, omdat de ouderenzorg bepaald niet in trek is bij jongeren.

De foto's tonen stillevens (niet geënsceneerd) waar gezelligheid en praktische noodzaak elkaar treffen."

Wat kan je vertellen over je werkwijze?
"Ik ga uit van de actualiteit en probeer - door me uitgebreid te verdiepen in het onderwerp - tot een goed gefundeerde bijdrage aan het publieke debat te komen. In deze tijd, waarin iedereen wordt geacht een mening te hebben en het publieke debat overstemd wordt door emoties, probeer ik nuance terug te brengen door het doen van gedegen onderzoek en mij slechts voorzichtig uit te spreken.

Concreter: ik wilde me met deze film richten op de verpleegkundigen-in-opleiding, maar de bewoners niet weglaten. Filmen in een verpleeghuis is ingewikkeld, omdat de privacy van de bewoners natuurlijk voorop staat; dat was de belangrijkste voorwaarde waaraan ik moest voldoen. Ik heb ruim een half jaar lang regelmatig opnamen gemaakt, meestal in sessies van vier a vijf uur.

In de film vraagt het geluid de meeste aandacht. De beelden, portretten van de jongeren afgewisseld met lange shots van gangen en gemeenschappelijke ruimten, geven een impressie van het leven in zo'n instituut en van het levenstempo.

Om verschillende redenen heb ik besloten geluid en beeld 'los te koppelen'; je ziet niet wat je hoort. In de eerste plaats deed ik dat omdat de film moest gaan over de interactie tussen stagiaires en bewoners. De gesprekken moesten de hoofdrol spelen. De spaarzame momenten dat de stagiaires tijd hebben om met 'hun' bewoners te praten, zijn vooral tijdens het wassen, aankleden en vergelijkbare momenten. Dat wilde ik niet in beeld brengen, omdat het alleen maar zou afleiden van het gesprek. Bovendien kon ik op deze manier de stagiaires op afstand volgen; ik gaf ze een zendermicrofoon, waardoor ik er niet naast hoefde te staan als ze aan het werk waren. Dat maakte de gesprekken natuurlijker en ik liep niet in de weg.

De montage, waarbij André Schreuders heeft geholpen, was een ingewikkeld aspect. Doordat geluid en beeld niet synchroon lopen, is het moeilijk om een goed werkende spanningsboog te laten ontstaan. Hoe lang kan een shot bijvoorbeeld blijven staan zodat het nét irritant wordt, maar zonder dat de kijker afhaakt? Wat is de functie van de muziek? En op welke plaats komen de portretten? Door daar samen met André aan te werken bleef het overzichtelijker."

Wat fascineert jou?
"De mening van de massa ten opzichte van de realiteit. Iedereen heeft bijvoorbeeld zijn woordje klaar over de verpleeghuiszorg: het moet beter en er moet meer personeel komen. Dat is absoluut zo. Maar hoeveel mensen komen met regelmaat in een verpleeghuis en zien met eigen ogen hoe het eraan toegaat? Hoeveel mensen werken, professioneel of als vrijwilliger, in zo'n huis?

En breder: hoe kan het dat bijvoorbeeld Geert Wilders zo veel steun krijgt, terwijl zijn argumenten puur op emotie gestoeld zijn? En wat zegt de populariteit van websites als Twitter en GeenStijl, waar particuliere opvattingen tot waarheid worden verheven, over onze samenleving?"

Wat wil je?
"Momenteel werk ik als freelance fotograaf en als webredacteur bij een nieuwsrubriek. Daar hoop ik inspiratie op te doen voor een nieuw project; dat zal vermoedelijk een crossmediale documentaire worden over een veelbesproken onderwerp uit de actualiteit, zoals privacy of integratie. Maar een vervolg op dit project is ook een mogelijkheid."

Mail

Videoredactie

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer