Asset 14

Onderdak is een mensenrecht

Hard//talk: Onderdak is een mensenrecht

Jihane Chaara kijkt met ontsteltenis naar het grote aantal daklozen in Nederland, een land waar zogenaamd alles ‘goed geregeld’ is. Onderdak is niet iets waarover we met elkaar de zoveelste politieke discussie hoeven te voeren, stelt zij. Het is een mensenrecht. En daarmee punt uit.

Dakloosheid is een thema dat noties van ‘links’ en ‘rechts’ volledig zou moeten overstijgen. In Nederland vinden we het aangenaam om te blijven herhalen hoe goed alles hier geregeld is en dat niemand in de problemen hoeft te raken. Maar hoe kleurt deze redenering de manier waarop we naar mensen kijken die dakloos zijn? Hij bevestigt in ieder geval het schadelijke idee dat het je eigen schuld is als je dakloos wordt.

Ten eerste wil ik het volgende benoemen: onderdak is een mensenrecht. Tijdens de verkiezingen vorige maand heb ik met verschillende mensen gesprekken gevoerd over zo ongeveer alle aspecten van de Nederlandse politiek. Het kwam altijd neer op het volgende: menselijkheid. Het maakt mij niet uit wie je bent of in welk stelsel je gelooft: menselijkheid zou altijd oppermachtig moeten regeren. Dat geldt ook voor deze kwestie. Iedereen heeft recht op onderdak.

Dat is, jammer genoeg, niet het gedachtengoed dat in Nederland het beleid inspireert. Pas recentelijk is het aantal mensen dat dakloos is weer gedaald. Daarvoor was juist een duidelijke stijging te zien. Naar schatting hebben we in Nederland 36.000 mensen die dakloos zijn, ten opzichte van 39.000 in 2018. Deze groep is evident nog veel te groot. Dit alarmerende aantal komt vanzelfsprekend niet uit de lucht vallen. Dakloosheid is nauw verbonden aan een breed scala van andere thema’s: de bezuiniging op de ggz, de aansluiting tussen de maatschappij en gevangenissen, het overvol raken van de kortdurende opvang. We moeten dit probleem in groter perspectief plaatsen en kritisch kijken naar de wortels van de problematiek.

Hoe moet je ‘thuisblijven’, zoals de coronamaatregelen noodzaken, als er geen ‘thuis’ is om over te spreken?

Dakloosheid wordt tijdens de covid-19 pandemie schrijnender zichtbaar dan ooit. Hoe moet je ‘thuisblijven’, zoals de coronamaatregelen noodzaken, als er geen ‘thuis’ is om over te spreken? Met de coronacrisis in gedachten heeft de gemeente Amsterdam in december 2020 besloten noodopvang te bieden aan mensen die geen onderdak hebben. Dit betekent dat óók mensen die volgens de gebruikelijke regelgeving geen aanspraak zouden kunnen maken op opvang, desondanks opgevangen kunnen worden. Er komt daarmee een erbarmelijk gegeven aan het licht: er zijn dus veel mensen die geen huis hebben maar ook geen recht op opvang, normaliter.

Het is dus een schrale troost dat deze noodopvang nu, voor de gelegenheid, opgezet is. Een schrale troost die bovendien van korte duur is. Vanaf 1 mei staan de mensen die ‘geen recht’ zouden hebben op opvang weer op straat. Deze mensen hebben geen vangnet als de noodopvang er niet meer is. Binnen de gemeenteraad in Amsterdam zijn gesprekken gaande om de noodopvang permanent te maken (er is daarvoor een motie ingediend door Bij1). Zowel in december 2020 als in april 2021 is er geprotesteerd tegen de sluiting van de noodopvang die zou betekenen dat honderden mensen op straat komen te staan. Reden voor de sluiting? Het kabinet heeft besloten vanaf mei 2021 de noodopvang niet meer te financieren. Het komt allemaal neer op een kwestie van geld.

Menselijkheid. Dat is waar het om zou moeten draaien. De grote groep mensen die dakloos is, laat zien dat de overheid faalt; dat er steeds meer mensen buiten de maatschappij vallen. Dat dit gereduceerd wordt tot een financiële kwestie waarbij het kabinet de prioriteiten niet helemaal op een rijtje heeft, zou je ‘pijnlijk’ kunnen noemen, maar ik noem het onmenselijk. Dakloosheid moet, koste wat het kost, teruggedrongen worden. Deze kwestie zou politieke ideologie moeten overstijgen. Sommige thema’s zouden niet discutabel moeten zijn.

Beeld: Via Flickr.

Mail

Jihane Chaara (zij/haar, 1991) is een idealist met een voorliefde voor doortastende en zachtaardige mensen/woorden.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
De rede achter je laten voor anderhalf uur

De rede achter je laten voor anderhalf uur

Ben jij wel eens verdacht van absurditeit? Quint Italianer bezoekt de film Stop Making Sense en neemt de lezer mee op een filosofische zoektocht langs een aantal dwaze denkers, waaronder David Byrne, Nagarjuna en Foucault. Lees meer

Stieren en vrouwen hebben iets gemeen

Stieren en vrouwen hebben iets gemeen

Wat hebben stieren en vrouwen gemeen? In dit essay ziet Barbara Haenen tijdens het bezoeken van een stierengevecht gelijkenissen met haar eigen ervaringen. Lees meer

Bijsturen 1

Bijsturen

In dit essay legt Belle de Rode de vinger op de zere plek. Ze beschrijft hoe zij de rol van bijsturende kapitein op zich moet nemen omwille van haar zieke vader, terwijl ze juist afscheid had willen nemen van de kritische kapitein die in haar huisde. Lees meer

Gelukkig zien jonge mensen het verband tussen toen en nu

Durf te leren van het verleden

Op Dag 150 van de wrede vergeldingsactie van Israël is een eind van de ‘slachting’ van Palestijnen nog niet in zicht. Schrijver Marte Hoogenboom vestigt haar hoop op activisten en journalisten die het verband tussen ‘toen’ en ‘nu’ durven zien. Lees meer

Reden tot paniek

Reden tot paniek

In dit droomachtige en persoonlijke essay blikt Wouter Degreve terug op zijn jeugd, en hij onderzoekt de effecten daarvan op het heden. Want 'de kracht van de plek waar je bent opgegroeid mag je nooit onderschatten.' Lees meer

Vijftig jaar vrijheid van beweging

Vijftig jaar vrijheid van beweging

Tom Kniesmeijer leerde dansen op de remixes van discopionier Tom Moulton. Nu zijn eerste kennismaking met de muziek van deze sterproducent bijna vijftig jaar geleden is, blikt hij terug en komt hij tot een inzicht over onze tijd. Lees meer

Neoliberaal Lang Covid 2

Neoliberaal Lang Covid

Voor ons 'Aaah'-magazine, schreef Harriët Bergman een essay over hoe long covid-patiënten vallen tussen pech en onrecht. "Er is iets grondig mis met hoe we in Nederland omgaan met mensen met een beperking en chronisch zieke mensen." Lees meer

Waarom het over mij gaat als het over trans literatuur gaat

Waarom het over mij gaat als het over trans literatuur gaat

In dit persoonlijke essay reflecteert Tom Kniesmeijer op queer activisme en literatuur, oftewel: de reden dat we strijden en schrijven. Lees meer

Stop met het onderschatten van de gevolgen van het slavernijverleden

Stop met het onderschatten van de gevolgen van het slavernijverleden

Zelfs 150 jaar na de afschaffing van de slavernij, zijn de gevolgen daarvan nog steeds voelbaar. Veel Nederlanders zien helaas niet in hoe de koloniale geschiedenis het heden heeft vormgegeven. Pas als je de bloedrode draad door de Nederlandse geschiedenis begrijpt, kun je de huidige ontwikkelingen echt begrijpen stelt Jazz Komproe. ‘Een onzichtbare wond laat zich immers moeilijk genezen.’ Lees meer

:Het voorleesuur heeft geslagen: een essay over morele paniek

Het voorleesuur heeft geslagen: een essay over morele paniek

In april 2023 werd een onschuldige dragqueen-voorleesmiddag plots het middelpunt van ophef. Opgefokt door radicaal-rechtse groeperingen, werd er die middag luid geprotesteerd tegen het initiatief. Op het verkeerde tijdstip, maar toch: de morele paniek was niet te overzien. Reden genoeg voor Rijk Kistemaker om na te gaan: die paniek, waar komt die vandaan? En wat zit er eigenlijk achter? Lees meer

Navelstaren als rebellie

Navelstaren als rebellie

Voor ons vorige magazine, schreef Lena Plantinga een essay over waarom het revolutionair is als vrouwen schrijven over emoties, liefde, alledaagse dingen en seks. ‘Ik schrijf omdat ik boos ben terwijl iedereen me altijd lief noemt.’ Lees meer

Wie blijft? De kennisvlucht in Suriname

Het Sranantongo leeft

Het Sranantongo wordt steeds meer gesproken in Suriname om de massa aan te spreken. Toch is het Nederlands nog steeds de enige officiële taal van het land. Voor het drieluik dat Kevin Headley schrijft over hoe het koloniale verleden nog voortleeft in Suriname, gaat hij in dit derde en laatste deel in op de geschiedenis... Lees meer

Wie blijft? De kennisvlucht in Suriname 1

Wie blijft er over na de kennisvlucht in Suriname?

Hoogopgeleiden trekken steeds vaker weg uit Suriname. In dit tweede deel van een drieluik over hoe het koloniale verleden doorleeft in Suriname, gaat Kevin Headley in op hoe de kennisvlucht zich verhoudt tot de economische staat van het land. Lees meer

Eenzaamheid trekt me niet, maar ik heb er behoefte aan

Eenzaamheid trekt me niet, maar ik heb er behoefte aan

Eva van den Boogaard schreef een brief aan Roland Barthes, die in zijn dagboeken over eenzaamheid en vrijheid schreef wat zij zelf niet kon verwoorden. ‘Je hebt me lang gerustgesteld, maar waar ik de herkenning eerst geruststellend vond, vind ik haar de laatste tijd steeds verontrustender.’ Lees meer

Suriname is één groot slavernijmuseum

Suriname is één groot slavernijmuseum

Een slavernijmuseum is niet genoeg. Kevin Headley stelt de vraag hoe Nederland Suriname tegemoet kan komen op gebied van cultureel erfgoed rondom het koloniale verleden. ‘Ik denk dat de belangrijkste vraag die Nederland aan Suriname moet stellen is: “Wat heb je nodig?”’ Lees meer

Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Waarom wil je nog altijd niet-homo en meer genderbevestigend zijn? In deze brief bespreekt Jochum de waanvrijheid rondom homoseksualiteit. Lees meer

Lieve Mr. Dickhead

Lieve Mr. Dickhead

Op 7 januari schreef N. een liefdevolle goedmaakbrief en wilde deze persoonlijk overhandigen aan M. Zeven dagen eerder, op nieuwjaarsdag, mondde een akkefietje uit in de dramatische afloop van hun kortstondige doch intensieve liefdesrelatie. Het bleef niet bij een enkele ochtendbrief. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Meld je aan als abonnee voor slechts €2,50 per maand en ontvang ons papieren magazine twee keer per jaar in de bus. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer