Asset 14

Onderdak is een mensenrecht

Hard//talk: Onderdak is een mensenrecht

Jihane Chaara kijkt met ontsteltenis naar het grote aantal daklozen in Nederland, een land waar zogenaamd alles ‘goed geregeld’ is. Onderdak is niet iets waarover we met elkaar de zoveelste politieke discussie hoeven te voeren, stelt zij. Het is een mensenrecht. En daarmee punt uit.

Dakloosheid is een thema dat noties van ‘links’ en ‘rechts’ volledig zou moeten overstijgen. In Nederland vinden we het aangenaam om te blijven herhalen hoe goed alles hier geregeld is en dat niemand in de problemen hoeft te raken. Maar hoe kleurt deze redenering de manier waarop we naar mensen kijken die dakloos zijn? Hij bevestigt in ieder geval het schadelijke idee dat het je eigen schuld is als je dakloos wordt.

Ten eerste wil ik het volgende benoemen: onderdak is een mensenrecht. Tijdens de verkiezingen vorige maand heb ik met verschillende mensen gesprekken gevoerd over zo ongeveer alle aspecten van de Nederlandse politiek. Het kwam altijd neer op het volgende: menselijkheid. Het maakt mij niet uit wie je bent of in welk stelsel je gelooft: menselijkheid zou altijd oppermachtig moeten regeren. Dat geldt ook voor deze kwestie. Iedereen heeft recht op onderdak.

Dat is, jammer genoeg, niet het gedachtengoed dat in Nederland het beleid inspireert. Pas recentelijk is het aantal mensen dat dakloos is weer gedaald. Daarvoor was juist een duidelijke stijging te zien. Naar schatting hebben we in Nederland 36.000 mensen die dakloos zijn, ten opzichte van 39.000 in 2018. Deze groep is evident nog veel te groot. Dit alarmerende aantal komt vanzelfsprekend niet uit de lucht vallen. Dakloosheid is nauw verbonden aan een breed scala van andere thema’s: de bezuiniging op de ggz, de aansluiting tussen de maatschappij en gevangenissen, het overvol raken van de kortdurende opvang. We moeten dit probleem in groter perspectief plaatsen en kritisch kijken naar de wortels van de problematiek.

Hoe moet je ‘thuisblijven’, zoals de coronamaatregelen noodzaken, als er geen ‘thuis’ is om over te spreken?

Dakloosheid wordt tijdens de covid-19 pandemie schrijnender zichtbaar dan ooit. Hoe moet je ‘thuisblijven’, zoals de coronamaatregelen noodzaken, als er geen ‘thuis’ is om over te spreken? Met de coronacrisis in gedachten heeft de gemeente Amsterdam in december 2020 besloten noodopvang te bieden aan mensen die geen onderdak hebben. Dit betekent dat óók mensen die volgens de gebruikelijke regelgeving geen aanspraak zouden kunnen maken op opvang, desondanks opgevangen kunnen worden. Er komt daarmee een erbarmelijk gegeven aan het licht: er zijn dus veel mensen die geen huis hebben maar ook geen recht op opvang, normaliter.

Het is dus een schrale troost dat deze noodopvang nu, voor de gelegenheid, opgezet is. Een schrale troost die bovendien van korte duur is. Vanaf 1 mei staan de mensen die ‘geen recht’ zouden hebben op opvang weer op straat. Deze mensen hebben geen vangnet als de noodopvang er niet meer is. Binnen de gemeenteraad in Amsterdam zijn gesprekken gaande om de noodopvang permanent te maken (er is daarvoor een motie ingediend door Bij1). Zowel in december 2020 als in april 2021 is er geprotesteerd tegen de sluiting van de noodopvang die zou betekenen dat honderden mensen op straat komen te staan. Reden voor de sluiting? Het kabinet heeft besloten vanaf mei 2021 de noodopvang niet meer te financieren. Het komt allemaal neer op een kwestie van geld.

Menselijkheid. Dat is waar het om zou moeten draaien. De grote groep mensen die dakloos is, laat zien dat de overheid faalt; dat er steeds meer mensen buiten de maatschappij vallen. Dat dit gereduceerd wordt tot een financiële kwestie waarbij het kabinet de prioriteiten niet helemaal op een rijtje heeft, zou je ‘pijnlijk’ kunnen noemen, maar ik noem het onmenselijk. Dakloosheid moet, koste wat het kost, teruggedrongen worden. Deze kwestie zou politieke ideologie moeten overstijgen. Sommige thema’s zouden niet discutabel moeten zijn.

Beeld: Via Flickr.

Mail

Jihane Chaara (zij/haar, 1991) is een idealist met een voorliefde voor doortastende en zachtaardige mensen/woorden.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Vorige week schreef Jochum een brief aan Ettie over zijn ervaring met queer-zijn, biseksualiteit en identiteit tijdens zijn jeugd. In deze brief reageert Ettie met haar eigen ervaring en vraagt ze zich af of iedereen queer zou kunnen zijn. Lees meer

De schipperende kameleon: zomergast Van der Burg is sociaal voor de mensen, maar liberaal in het beleid

De schipperende kameleon: Zomergast Van der Burg is sociaal voor de mensen, maar liberaal in het beleid

Eric van der Burg was op bezoek bij Zomergasten. Marthe van Bronkhorst geeft in dit artikel haar scherpe analyse op de aflevering. Lees meer

Briefwisseling Ettie en Jochum - Brief 2

Wie wil nou een slachtoffer zijn?

Jochum ontving een brief van Ettie over zijn nooit-verstuurde brief aan zijn jeugdliefde. Ettie vindt dat Jochum de vrijheid van de queeridenteit niet goed beschrijft. Hij besluit Ettie een brief terug te sturen en op haar kritiek in te gaan. Lees meer

Briefwisseling Ettie en Jochum - brief 1

Het privilege van lesbisch-zijn

Een nooit verstuurde brief die door Jochum Veenstra op Hard//Hoofd gepubliceerd werd, begon een eigen leven te krijgen in het hoofd van Ettie, die niet zo goed wist wat ze ervan moest vinden en er toen maar over besloot te schrijven. Het resultaat is een niet-verstuurde brief die ze toch besloot op te sturen. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer