Kostbare prijzen uitdelen in ruil voor inspraak in de studentenraad is in de Nederlandse onderwijsinstellingen niet ongewoon. Multinationals en andere bedrijven veranderen ons onderwijs zo stapsgewijs in lopendebandwerk dat op hun wensen aansluit. Door haar eigen universiteit voor het gerecht te slepen, hoopt UvA-student Tammie Schoots de vrije en emancipatoire kern van het onderwijs te beschermen.
Het galmende verlangen naar meer democratie, tijdens de Maagdenhuisbezetting, vijf jaar geleden, vond geen weerklank en daar ervaart de Universiteit van Amsterdam nu de consequenties van. Tijdens de studentenraadsverkiezingen afgelopen juni bood een aantal partijen peperdure spullen aan in ruil voor een stem. Dat varieerde van polaroidcamera’s tot een bol.com-cadeaukaart van 150 euro.
Het centraal stembureau (CSB), de waker van het democratische proces, kon het wel begrijpen en vond sponsorgeld van ING en Deloitte vergelijkbaar met dat van de lokale bakker. Middels de gekochte stemmen kunnen deze studentenraadspartijen de UvA in klein Cambridge aan de Amstel veranderen. Zo willen zij bijvoorbeeld dat de bibliotheek 24 uur open blijft omdat we ‘niet achter mogen lopen op grote Britse en Amerikaanse universiteiten’.
Het kopen van stemmen roept de vraag op hoe serieus we de Nederlandse studentendemocratie moeten nemen
Elk jaar vinden er op alle Nederlandse universiteiten studentenraadsverkiezingen plaats, waar de deelnemende partijen een toekomstvisie aan hun studenten presenteren. De verkiezingen van dit jaar zijn met name van belang, omdat de medezeggenschap een doorslaggevende stem heeft in de vraag waar de vrijgekomen leenstelselgelden naartoe gaan. Maar het kopen van stemmen roept de vraag op hoe serieus we de onpartijdigheid van de Nederlandse studentendemocratie moeten nemen.
Kostbare prijzen uitdelen in ruil voor een stem is in de Nederlandse onderwijsinstellingen namelijk niet ongewoon: in 2012 werden er op de Hogeschool van Utrecht koffiezetapparaten verloot en in 2016 ontstond er een rel op de Hogeschool van Amsterdam vanwege cadeaubonnen. Op de UvA hebben ‘gulle gevers’ hun kans gepakt, als we deze tendens niet snel de kop in drukken zal deze trend zich verspreiden naar andere onderwijsinstellingen.
Kritische voorhoede
De medezeggenschap is een handig instrument voor studenten om het beleid op hun instelling te beïnvloeden. Het meebeslissen over hoe je eigen educatie wordt vormgegeven ligt in het hart van ons vrije en emancipatoire systeem. In het hoger onderwijs leiden we immers een kritische voorhoede op. De studentenraad is in het bijzonder een plek waar jonge mensen verantwoordelijkheid leren nemen voor hun eigen universiteit of hogeschool.
Deze bedrijven zijn geen ‘stille weldoeners’, maar belanghebbenden
Leren omgaan met bejaarde bestuurders en doortrapte technocraten is essentieel om later dogmatisch denken te overstijgen. Maar door stemmen te kopen wint degene die de mooiste lokkertjes aanbiedt en niet de sterkste inhoudelijke visie.
Het feit dat een partij überhaupt stemmen koopt is al erg genoeg – het ondermijnt de democratie, zelfs op relatief kleine schaal – maar daar blijft het niet bij. Via de bekostiging van dure prijzen kunnen bedrijven een eigen plek in de studentenraad kopen. Zij zijn geen ‘stille weldoeners’, maar belanghebbenden die de inrichting van het hoger onderwijs willen beïnvloeden. Onderwijsinstellingen zijn voor hen lopende banden die naadloos op hun arbeidsvraag zouden moeten aansluiten.
Om weerstand te bieden aan de nalatigheid van het CSB van de UvA kondigde ik onlangs aan hen voor het gerecht te slepen. Binnenkort zal ik aan de rechter vragen om paal en perk te stellen aan deze wanpraktijken.
Waarschuwing
De strijd over de inrichting van het educatiesysteem (en de vraag wie daarover meebeslist) is niet nieuw. Ze is al langer gaande: vrije en emancipatoire waardes worden uitgedaagd door vergaand pragmatisme van grote bedrijven en ‘praktische’ politici. Zij zien liever dat de universiteit makke lammetjes aflevert dan dat er een nieuwe generatie kritische denkers wordt opgeleid.
Laat wat er op de UvA is gebeurd een waarschuwing zijn voor alle studentenraadsleden in het hoger onderwijs
Onder het mom van ‘excellentie’ (aldus de VVD in zijn verkiezingsprogramma) propageren deze politici desastreuze maatregelen zoals verdere flexibilisering, selectietrajecten en reduceren zij onderwijs tot een arbeidsvraag. Alhoewel dit gepresenteerd als een objectieve kijk op onderwijs is dit slechts een politieke agenda, een die beslist niet als doel heeft het onderwijs te helpen kritische denkers op te leiden.
Bij de Universiteit van Amsterdam is het uit de klauwen gelopen. Laat wat er op mijn universiteit gebeurd is een waarschuwing zijn voor alle studentenraadsleden in het hoger onderwijs. We mogen wat meer vertrouwen gaan hebben in ons eigen visionaire vermogen. Loop dus niet achter de grillen van de arbeidsmarkt aan, maar definieer zelf de toekomst: dat is het doel van ons onderwijs. De studentenraadsleden die verleid zijn door de gemakzucht van het grote geld zouden zich de ogen uit het hoofd moeten schaden.
Wees dus nooit bang om te staan voor het goede, ook als dat tot een rechtszaak leidt.