Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" /> Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" />
Asset 14

Wat zijn we toch gelukkig

Bij Nieuwsuur zaten twee experts aan tafel om het winkelcentrumdrama te bespreken: een forensische psychiater en een veiligheidscoördinator. Beide heren droegen een ontroerende snor, een mooie halfronde hooiberg zoals Guus Hiddink ooit op zijn bovenlip had. Presentator Joost Karhof zat ietwat ongemakkelijk met zijn karakteristieke pruilmondje tussen Jansen en Janssen in. De psychiatersnor kwam op dreef. Hij trok een vergelijking met Karst T. en sprak over ‘de druk van het moderne leven’ waarin iedereen ‘succes moet hebben, een breed sociaal netwerk moet opbouwen, er goed uit moet zien en veel geld moet uitgeven’. “Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Als je niet aan dat verhaal mee kunt doen, dan kom je onder ongelofelijk zware psychologische druk te staan. Met name jonge mensen zijn hier heel erg vatbaar voor. Uiteindelijk ben je zo wanhopig dat je om je heen gaat slaan.”

Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Onlangs verscheen er weer een onderzoek van het CBS met als uitkomst dat Nederlanders tot de gelukkigste mensen van de wereld behoren. Volgens de Gelukwijzer van de Erasmusuniversiteit waren we het afgelopen jaar uitzonderlijk blij, met als hoogtepunt 6 juni 2010. Dit was de dag dat Nederland de finale van het WK bereikte. We gaven ons gevoel toen maar liefst een 7,9. Dat is een rapportcijfer waar je mee thuis kunt komen. Het gaat ook ongemeen goed met ons: de wereldwijde crises deren Nederland nauwelijks en voor de overgebleven problemen hebben we altijd nog onze Zuiderburen om alles te relativeren. Onze topbankieren kunnen het zich alweer veroorloven om een bonus te weigeren.

Maar wat is geluk? We zijn in elk geval niet tevreden. Een anti-establishment-partij is de derde grootste partij van het land - ook Tristan van der V. stemde op de immer boze partij van ‘hoop en optimisme’. Laatst berichtte een krant dat mensen niet blij waren met een klachtenlijn van de overheid. Dus werd er een tweede klachtenlijn geopend, voor klachten over de klachtenlijn. Het wachten is op een forum waar je je klachten over de klachten over de klachtenlijn kwijt kunt. We zijn dus gelukkig en ontevreden tegelijk? CBS-directeur Paul Schnabel legde deze tegenstelling uit: “Mensen zeggen: het gaat goed met mij, maar slecht met ons.” Maar dit verklaart toch niet dat een miljoen mensen antidepressiva slikken.

Op de dag van het drama in Alphen aan de Rijn stond in de Volkskrant een interview met Pascal Bruckner. Volgens deze Franse filosoof is het persoonlijke geluk sinds de jaren zestig een obsessie geworden. “We hebben het duizend keer beter dan een eeuw geleden. Maar waar vroeger ongeluk de norm was, eisen we nu dat geluk het is. Dus proberen we het geluk te vangen (…), maar zo werkt dat niet. Geluk zit niet in een potje, het is niet meetbaar.” Dit verlangen is zo nooit te bevredigen. “Dat is de hel waarin we leven. (…) Elke verkregen bevrediging is discutabel, want we weten niet zeker of het niet toch beter had gekund en of iemand anders niet toch gelukkiger is dan wij.” Het interview eindigde met een citaat van Voltaire: “De mens is geboren om of gek van onrust, of lamgeslagen door verveling te leven.”

Misschien had de psychiatersnor gelijk. We zijn boos op alles en iedereen omdat we ondanks (of dankzij) alle vrijheid en welvaart nog steeds iets missen. De nieuwe spiritualiteit speelt hier handig op in; de yogamatjes zijn niet aan te slepen en zelfs de meest nuchtere graanboeren lopen met een handboekje voor Mindfulness op zak. De Scientologykerk speelt hier prachtig op in met de religie-reclame getiteld The Search waarin beloofd wordt dat ‘that aching desire, that unexplainable emptiness’ bevredigd zal worden. Maar de belofte wordt nooit helemaal ingelost, en ondertussen lijkt het alsof we helemaal alleen zijn met dit gevoel. In de krant staat dat je gelukkig bent, Facebook is een grote goed-nieuws-show en dankzij realityshows kan iedereen beroemd worden, maar jij zit thuis in versleten ondergoed op een krukje te jongleren met drie mandarijnen - en zelfs dat lukt je niet. Dat moet wel de schuld van de gevestigde orde zijn.

Geluk valt niet te meten. Sterker nog: het bestaat helemaal niet. Bruckner zegt: “Geluk slaat toe op de momenten dat je het niet verwacht. En dan is het weer weg.” Tristan van der V. was een gek, een eenling. Maar misschien draaien we langzaam allemaal een beetje door. Niets is zo gevaarlijk als een valse belofte.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

De rode draad 1

De rode draad? Dat zijn wij, voor elkaar

Jihane Chaara is geen determinist, maar vraagt zich toch af of sommige ontmoetingen in het leven wel echt toeval zijn. Wat als we allemaal volgens een rode draad met elkaar verbonden zijn, zowel in ons huidige netwerk, als ook met degenen die op magische wijze ons leven in komen? Lees meer

Met deze column kan ik de wereldvernietigen

Met deze column kan ik de wereld vernietigen

‘Maar als ik die column nu verder schrijf’ zegt Marthe van Bronkhorst, ‘dan komt deze informatie online, en kan ik die AI op ideeën brengen.' Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders? Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

How can I make this about me? 1

How can I make this about me?

Marthe van Bronkhorst staat stil bij een jaar genocide en pleit ervoor om het meer over onszelf te laten gaan: 'Die dode Palestijnen hadden jouw kinderen kunnen zijn.' Lees meer

De inspraakavond

De inspraakavond

Om een progressief geluid te laten horen gaat Michiel Cox naar een inspraakavond over windmolens. Maar tijdens de bijeenkomst begint hij te twijfelen. Is dit inspraak? Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer