Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" /> Was Tristan van der V. slachtoffer van de valse geluksbelofte?" />
Asset 14

Wat zijn we toch gelukkig

Bij Nieuwsuur zaten twee experts aan tafel om het winkelcentrumdrama te bespreken: een forensische psychiater en een veiligheidscoördinator. Beide heren droegen een ontroerende snor, een mooie halfronde hooiberg zoals Guus Hiddink ooit op zijn bovenlip had. Presentator Joost Karhof zat ietwat ongemakkelijk met zijn karakteristieke pruilmondje tussen Jansen en Janssen in. De psychiatersnor kwam op dreef. Hij trok een vergelijking met Karst T. en sprak over ‘de druk van het moderne leven’ waarin iedereen ‘succes moet hebben, een breed sociaal netwerk moet opbouwen, er goed uit moet zien en veel geld moet uitgeven’. “Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Als je niet aan dat verhaal mee kunt doen, dan kom je onder ongelofelijk zware psychologische druk te staan. Met name jonge mensen zijn hier heel erg vatbaar voor. Uiteindelijk ben je zo wanhopig dat je om je heen gaat slaan.”

Iedereen lijkt gelukkig te zijn. Onlangs verscheen er weer een onderzoek van het CBS met als uitkomst dat Nederlanders tot de gelukkigste mensen van de wereld behoren. Volgens de Gelukwijzer van de Erasmusuniversiteit waren we het afgelopen jaar uitzonderlijk blij, met als hoogtepunt 6 juni 2010. Dit was de dag dat Nederland de finale van het WK bereikte. We gaven ons gevoel toen maar liefst een 7,9. Dat is een rapportcijfer waar je mee thuis kunt komen. Het gaat ook ongemeen goed met ons: de wereldwijde crises deren Nederland nauwelijks en voor de overgebleven problemen hebben we altijd nog onze Zuiderburen om alles te relativeren. Onze topbankieren kunnen het zich alweer veroorloven om een bonus te weigeren.

Maar wat is geluk? We zijn in elk geval niet tevreden. Een anti-establishment-partij is de derde grootste partij van het land - ook Tristan van der V. stemde op de immer boze partij van ‘hoop en optimisme’. Laatst berichtte een krant dat mensen niet blij waren met een klachtenlijn van de overheid. Dus werd er een tweede klachtenlijn geopend, voor klachten over de klachtenlijn. Het wachten is op een forum waar je je klachten over de klachten over de klachtenlijn kwijt kunt. We zijn dus gelukkig en ontevreden tegelijk? CBS-directeur Paul Schnabel legde deze tegenstelling uit: “Mensen zeggen: het gaat goed met mij, maar slecht met ons.” Maar dit verklaart toch niet dat een miljoen mensen antidepressiva slikken.

Op de dag van het drama in Alphen aan de Rijn stond in de Volkskrant een interview met Pascal Bruckner. Volgens deze Franse filosoof is het persoonlijke geluk sinds de jaren zestig een obsessie geworden. “We hebben het duizend keer beter dan een eeuw geleden. Maar waar vroeger ongeluk de norm was, eisen we nu dat geluk het is. Dus proberen we het geluk te vangen (…), maar zo werkt dat niet. Geluk zit niet in een potje, het is niet meetbaar.” Dit verlangen is zo nooit te bevredigen. “Dat is de hel waarin we leven. (…) Elke verkregen bevrediging is discutabel, want we weten niet zeker of het niet toch beter had gekund en of iemand anders niet toch gelukkiger is dan wij.” Het interview eindigde met een citaat van Voltaire: “De mens is geboren om of gek van onrust, of lamgeslagen door verveling te leven.”

Misschien had de psychiatersnor gelijk. We zijn boos op alles en iedereen omdat we ondanks (of dankzij) alle vrijheid en welvaart nog steeds iets missen. De nieuwe spiritualiteit speelt hier handig op in; de yogamatjes zijn niet aan te slepen en zelfs de meest nuchtere graanboeren lopen met een handboekje voor Mindfulness op zak. De Scientologykerk speelt hier prachtig op in met de religie-reclame getiteld The Search waarin beloofd wordt dat ‘that aching desire, that unexplainable emptiness’ bevredigd zal worden. Maar de belofte wordt nooit helemaal ingelost, en ondertussen lijkt het alsof we helemaal alleen zijn met dit gevoel. In de krant staat dat je gelukkig bent, Facebook is een grote goed-nieuws-show en dankzij realityshows kan iedereen beroemd worden, maar jij zit thuis in versleten ondergoed op een krukje te jongleren met drie mandarijnen - en zelfs dat lukt je niet. Dat moet wel de schuld van de gevestigde orde zijn.

Geluk valt niet te meten. Sterker nog: het bestaat helemaal niet. Bruckner zegt: “Geluk slaat toe op de momenten dat je het niet verwacht. En dan is het weer weg.” Tristan van der V. was een gek, een eenling. Maar misschien draaien we langzaam allemaal een beetje door. Niets is zo gevaarlijk als een valse belofte.

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Zeker weten dat hij een super goede vader wordt

Zeker weten dat hij een supergoede vader wordt

Eva wil blij zijn voor haar vriend, die na een halfjaar weer van zich liet horen, maar merkt dat het haar moeite kost. Lees meer

Ondraaglijk gewicht

Ondraaglijk gewicht

Een opmerking van een kennis activeert bij Aisha een stroom van onzekere gedachten. Waarom wordt ons zelfbeeld zo beïnvloed door externe standaarden? Lees meer

Wegwerpliefde

Wegwerpliefde

Liefde overwint niet alles, en zeker niet het kapitalisme, merkt Marthe van Bronkhorst. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 7

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel vier. Lees meer

Une Belle Histoire

Une Belle Histoire

Als Aisha haar moeder vertelt over haar vakantieplannen in Bretagne reageert ze nuchter. ‘Dan kun je gelijk wel tante Ans uitstrooien’. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 6

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel drie. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 3

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel twee. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel een. Lees meer

Zeggen dat ik schrijver ben

Zeggen dat ik schrijver ben

Voorafgaand aan een netwerkevenement besluit Eva dat het maar eens afgelopen moet zijn met haar heimelijke schrijverschap. Lees meer

Geesten uit mijn datingverleden

Geesten uit mijn datingverleden

In de digitale wereld komt Aisha haar ex-dates nog regelmatig tegen. Ze posten sportschoolselfies, krijgen een puppy, of een baby. Hoe zou het zijn als ze met hen samen was gebleven? Lees meer

‘Sexy, dat beenhaar’

‘Sexy, dat beenhaar’

Ongeschoren vrouwenbenen zijn voor sommige mannen 'een dingetje'. Maar Eva is wel klaar met al dat gedoe, en in het café waar ze zit blijkt ze daarin niet de enige. Lees meer

Mijn roodbewangde gezicht 2

Mijn roodbewangde gezicht

Het bekijken van jeugdfoto's dwingt Eva te reflecteren op één van haar onbewuste mechanismen: blozen. Lees meer

:De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

Sinds vorig jaar voelt Aisha soms de behoefte om zand te eten. Ze gaat op zoek naar waar dit vandaan komt en hoe cultureel bepaald is wat we eetbaar vinden. ‘Is mijn zandbegeerte niet gewoon een hunkering naar verbinding naar iets dat ik ergens ben kwijtgeraakt?’ Lees meer

Mannen die over zichzelf praten

Mannen die over zichzelf praten

Na een aantal dates met een op zich interessante man twijfelt Eva of ze nog wel een keer met hem moet afspreken. Het probleem: hij praat te veel over zichzelf. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer