Asset 14

Beleef een walgelijke extase

Tip: Beleef een walgelijke extase 1

Naarmate ik de afgelopen maanden langer en vaker alleen was en verantwoordelijkheden zo ver voor me uitschoof dat ik ze over de horizon in het luchtledige zag donderen en ik eindelijk een kalm snorrend niets kon zijn, waande ik me steeds meer een lege vergaarbak voor nieuwe verhalen en informatie. Ik zie mijn hersenpan voor me als vredig en vol stomende mest: omgewoelde grond waaruit scheuten schieten. Één boek schoot wortel als geen ander.

In het volgende ga ik een beetje verklappen wat er in dit boek gebeurt, dus als je dat vervelend vindt, moet je niet verder lezen. Clarice Lispector, de schrijfster van het boek, is een enorm spannende vrouw die mijn hart veroverde door in een column onbekommerd aan een ziekenhuisbezoek te refereren dat in een noot van de vertaler als volgt wordt verklaard: ‘In de nacht van 13 op 14 september 1966 viel Clarice Lispector in bed in slaap met een brandende sigaret, waarop haar flat vlam vatte en zij met zware brandwonden in het ziekenhuis werd opgenomen.’ Aangrijpend en iconisch. Ik las haar meesterwerk De passie volgens G.H. en vloog zelf in brand.

Het verhaal, geschreven als een monoloog, gaat over de neurotische kunstenaar G.H die de kamer van haar vertrokken dienstmeisje opruimt, waarbij ze stuit op een uit de kast kruipende kakkerlak. Ze raakt overspoeld door walging en fascinatie nadat ze het diertje plet met de kastdeur. Ze ziet God in de witte smurrie die uit het lijfje stroomt. Een extatische, existentiële crisis die de rest van het boek vult is het resultaat. Op het verrukte hoogtepunt van haar spirituele inzinking steekt ze, zwetend, kokhalzend, raaskallend, het spul in haar mond als een ontluisterende hostie. Haar maaltijd blijkt transformatief: ‘O God, ik voelde me gedoopt door de wereld. Ik had de inhoud van een kakkerlak in mijn mond gestoken en eindelijk de laagste handeling verricht.’

G.H. beoogt met haar abjecte daad een zuiverende, mystieke verzoening met dit prehistorische beest. Ze ziet kwetsbaarheid in de stervende, zwarte oogjes van de kakkerlak die ze beschrijft als lijkend op die van een bruidegom, en herkent hierin plots een zielsgenoot, net als zij en jij en ik opgebouwd uit trilharen en eiwitten. Ik las het beslissende eten van de smurrie met tranen in mijn ogen, geroerd, maar ook vervuld van een verlangen om me te binden aan het niet-menselijke: elke spin die door mijn huis rent in al haar ogen aankijken, mijn planten strelen en hun sidderingen voelen, de tuin omwoelen en de beestjes tussen mijn vingers laten krioelen.

Voordat ik in de struiken verdwijn om allerlei wilde en kruipende flora en fauna lastig te vallen, bedenk ik me dat de zo onvergelijkelijk beschreven aanvaring tussen mens en kakkerlak juist een radicale les in zich draagt voor het dagelijks leven: het bewustzijn dat ik evenals G.H. en de kakkerlak een uitstulping ben van een ademende, pulserende wereld. De ontmenselijking van G.H. doet mij inzien dat het erkennen van verwantschap met de stille, onbegrijpelijke wezens om mij heen de kastdeur opent naar genegenheid. En het maakt dat ik deze niet uit schrik om mezelf te verliezen dichtsla als ik onverwachte tederheid zie rondkruipen. Zo ben ik nooit alleen.

Beeld: Joe Crowley via Flickr

Mail

Rijk Kistemaker (hij/hem, 1991) kijkt film, schrijft, denkt veel na over het internet en leest vaak allerlei boeken door elkaar. Hij studeerde kunstgeschiedenis en cultural analysis en houdt van memes en de recente restauratie van Het Lam Gods.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

Kun je, met alles wat er gebeurt in de wereld, nog gelukkig zijn? Marthe van Bronkhorst vindt het antwoord en ontdekt een boel hoopvolle initiatieven Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

De staat ontvoerde mijn oudoom naar het front. En wie weet straks ook mijn broer?

Marthe van Bronkhorst vraagt zich op 4 mei bij de herdenking af of we wel weten wat oorlog is en waar het begint. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

De rode draad 1

De rode draad? Dat zijn wij, voor elkaar

Jihane Chaara is geen determinist, maar vraagt zich toch af of sommige ontmoetingen in het leven wel echt toeval zijn. Wat als we allemaal volgens een rode draad met elkaar verbonden zijn, zowel in ons huidige netwerk, als ook met degenen die op magische wijze ons leven in komen? Lees meer

Met deze column kan ik de wereldvernietigen

Met deze column kan ik de wereld vernietigen

‘Maar als ik die column nu verder schrijf’ zegt Marthe van Bronkhorst, ‘dan komt deze informatie online, en kan ik die AI op ideeën brengen.' Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer