Asset 14

Requiem voor de videotheek

Requiem voor de videotheek

Niemand had mij iets verteld. Ik liep naar de Primera om rode pennen te kopen; als docent zonder etui moet ik om de week die wandeling maken. Onderweg passeerde ik de bakker, de viswinkel, de Turkse kapper, en de videotheek. Bij laatstgenoemde werden mijn zolen afgeremd door een veranderd beeld. Achter de etalage hingen grote gele vellen papier. ‘Totale opheffingsuitverkoop! Alles moet weg! Drie films voor een tientje!’ schreeuwden de letters. Normaal ben ik geneigd om dat soort boodschappen te negeren. Voor je het weet kom je thuis met een complete winkel onder je arm en geen rode pen op zak. Maar in dit geval riep een morele plicht vanuit het diepst van mijn maag dat ik de videotheek binnen moest stappen.

Er was een tijd, nog niet eens zo heel erg lang geleden, dat ik zeker eens per week door deze zaak doolde om mijn filmbehoefte te kunnen bevredigen. Maar in de afgelopen paar jaar leefde ik steeds meer in de veronderstelling dat het internet de ultieme videotheek was en ik de fysieke evenknie niet meer nodig had. Illegaal downloaden is immers gratis, je hoeft er de deur niet voor uit en alle titels zijn voorradig. Bepaalde risico’s neem je daarbij voor lief. Al blijft het frustrerend om dagenlang de status van een trage torrent te checken, en als je je dan eindelijk hebt geïnstalleerd voor een portie cinematografisch genot te moeten constateren dat je de nieuwe Coen Brothers in het Swahili op je harde schijf hebt staan.

Toch waren dat soort ongemakken niet de reden dat ik de laatste tijd steeds vaker met de gedachte speelde om mijn oude gewoonte weer op te pakken en de verwaterde vriendschap tussen mij en mijn videotheek nieuw leven in te blazen. Het was vooral het ritueel dat ik miste. Besluiteloos de zijkanten van de hoesjes scannen, titels oppakken en weer terugleggen, bedenken of ik nou eigenlijk meer in de stemming was voor flauwe humor, afgerukte ledematen, of existentiële dialogen, en fluitend huiswaarts keren met twee of drie dvd’tjes en een bak ijs of zak popcorn in mijn tas voor een avondje uitgestrekt op de bank. De voorpret was het ware geluk.

Voor het eind van het jaar zijn alle videotheken in de stad vertrokken

Met elk filmbestand dat zich naar mijn computer laadde, bleef mijn heimwee naar vroegere tijden groeien. Maar ik bleef de videotheek harteloos passeren. Tot de gele papieren mij met hun verwijtende kreten vertelden dat het te laat was, onherroepelijk te laat. Omdat ik de videotheek de rug had toegekeerd, zonder ook maar ooit fatsoenlijk afscheid te nemen, ging die vriend die mij nooit iets had aangedaan nu weg om nooit meer terug te keren. Het minste wat ik kon doen was een stapeltje dvd’s afrekenen, maar het voelde als een huichelachtige aflaat.

De videotheekman begreep mijn tegenstrijdige emoties wel. Hij leek zich bij het noodlot te hebben neergelegd. "Je hoeft helemaal geen sorry te zeggen hoor", zei hij vanachter de meterhoge stapel die ik op de toonbank had gezet, terwijl hij mij een zakdoek probeerde aan te reiken. "Ik download zelf ook. Dat is de moderniteit. Voor het eind van het jaar zijn alle videotheken in de stad vertrokken." Ik slikte. Waarom was niet elke pasjeshouder opgebeld, met de vriendelijk maar dwingend gestelde vraag waar wij ooit zo trouwe klanten toch waren gebleven? Ik zou toch niet de enige zijn die open stond om zich te laten overhalen tot een terugkeer naar de goede ouwe tijd? Zouden er op z’n minst in de eerste dagbladen van 2012 'in memoria' worden geplaatst aan een tijdperk dat nu voorgoed achter ons lag? Of zouden we net doen alsof dat tijdperk nooit bestaan had? Omdat de wereld toch altijd verandert, omdat die dingen nu eenmaal zo gaan, omdat het gewoon niet belangrijk is?

Laten we de videotheek nooit vergeten. Laten we haar eren in onze herinneringen, in gesprekken en in literatuur. De videotheek was een unieke plek en elke videotheek was weer anders. Er was de bij-gebrek-aan-beter-videotheek, de hier-kan-je-niet-onbeschimpt-een-lekkere-slechte-film-huren-videotheek, de je-moet-hier-een-Engelstalige-titel-langzaam-spellen-videotheek, de je-wordt-hier-ongevraagd-getrakteerd-op-hoorcolleges-over-de-paradoxen-van-tijdreizen-videotheek, de ze-verkopen-hier-vast-vuurwapens-onder-de-toonbank-videotheek, en ga zo maar door. Het waren kleine werelden waar zich van alles afspeelde, werelden waar je geuren rook en stemmen hoorde, werelden waar je verrast kon worden en geïrriteerd kon raken en waar je nooit te lang wilde blijven hangen, maar steeds weer naar terugkeerde. Al die werelden (videotheken, boekwinkels, platenzaken) verdwijnen en wat resteert is de onuitputtelijkheid en eenzaamheid van een wereldwijd web in je woonkamer. Is dat web de wereld zelf, of speelde het ware leven zich nu juist af tussen de mensen?

Ik wil niet verbitterd raken door nostalgie, maar weiger dat wat ooit was onopgemerkt te laten gaan.

Beeld: Irene Wiersma

Mail

Kasper van Royen is Hard//hoofd-redactielid, is naast vader ook filosoof, ex-docent, ex-dichter, ex-echtgenoot, popfetisjist en postbode.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

De rode draad 1

De rode draad? Dat zijn wij, voor elkaar

Jihane Chaara is geen determinist, maar vraagt zich toch af of sommige ontmoetingen in het leven wel echt toeval zijn. Wat als we allemaal volgens een rode draad met elkaar verbonden zijn, zowel in ons huidige netwerk, als ook met degenen die op magische wijze ons leven in komen? Lees meer

Met deze column kan ik de wereldvernietigen

Met deze column kan ik de wereld vernietigen

‘Maar als ik die column nu verder schrijf’ zegt Marthe van Bronkhorst, ‘dan komt deze informatie online, en kan ik die AI op ideeën brengen.' Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders? Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

How can I make this about me? 1

How can I make this about me?

Marthe van Bronkhorst staat stil bij een jaar genocide en pleit ervoor om het meer over onszelf te laten gaan: 'Die dode Palestijnen hadden jouw kinderen kunnen zijn.' Lees meer

De inspraakavond

De inspraakavond

Om een progressief geluid te laten horen gaat Michiel Cox naar een inspraakavond over windmolens. Maar tijdens de bijeenkomst begint hij te twijfelen. Is dit inspraak? Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer