Asset 14

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders?

‘Da’s plezant, schieten,’ zeg ik
De lange tafel valt stil. Mijn broer en ouders lijken oprecht verrast.

Dit ging aan mijn opmerking vooraf:
Verjaardag in de familie, feest! Mijn broer overweegt om als vrijwilliger in het Belgisch leger te gaan dienen. Hij is erg bezig met de verschuivende internationale orde en de oorlog aan de grens van ons continent. En hij wil graag iets terugdoen voor de samenleving – niet zo gek voor een bevlogen oud-scoutsleider. Als reservist (vrijwilliger, dus) ben je op oproepbasis beschikbaar en krijg je van het leger een basistraining ergens in de Ardennen. ‘Je leert dan ook schieten,’ zei mijn broer terloops. En daar kwam ik: ‘Da’s plezant, schieten.’

De tafel valt dus stil, mijn broer kijkt geamuseerd, mijn ouders vragend. Niet onlogisch: ik kom uit een geitenwollensokken-familie. Dat mag je letterlijk nemen. Wij dronken en aten Fair Trade en mijn ouders verloren zich in vrijwilligerswerk voor allerhande goede doelen. Met enige regelmaat was er thuis een vergadering van de plaatselijke afdeling van de Wereldwinkel, waarin meerdere geitenwollensokken-figuren zich rond de keukentafel verzamelden: mannen met baarden, vrouwen in brede, waaierende jurken, vaak in aardse tinten.

Met trots gebruikte ik op school een schrift van de Wereldwinkel

Ik internaliseerde de overtuigingen van mijn ouders – zoals kinderen dat doen. Met trots gebruikte ik op school een schrift van de Wereldwinkel waarop een cartoonfiguurtje een cd omhooghield en zei: ‘Liever een gat in mijn cd dan een gat in de ozonlaag.’ Ik vertelde graag hoe mijn vader zijn legerdienst in de jaren ’80 weigerde op morele gronden en herhaalde zijn argument: wapens dienen alleen om te doden. En lachend voegde ik eraan toe dat zijn leeftijdsgenoten leerden schieten terwijl hij leerde tappen.
Ik geloof nog steeds dat dat de nuttigste competentie van de twee is.

‘Hebt gij al geschoten?’ vraagt mijn broer.
Ik knik: ‘In Polen, op een schietbaan.’
De verbazing druipt van het gezicht van mijn ouders.

Toen ik enkele jaren geleden in Polen was met vrienden en we alle bezienswaardigheden in het stadje hadden afgevinkt, kwam iemand op het idee om naar een schietbaan te gaan. Hij had er online over gelezen. ‘Je kunt er zo binnenlopen,’ zei hij, ‘net als een zwembad.’ Onderweg nam ik me voor om niet te schieten, de pacifistische leuze van mijn verwekkers indachtig; wapens zijn slecht. Enkele jaren daarvoor was ik in Israël en Palestina geweest en geschrokken van de 18-jarigen die met een semiautomatisch geweer op de bus zaten, over het strand liepen of sushi zaten te eten. Wapens boezemden me angst in.

Maar mijn angst legde het snel af tegen mijn nieuwsgierigheid toen een norse oudere Pool ons op de schietbaan rondleidde. We konden een schare aan geweren testen, vertelde hij. Toen zag ik de Glock: hoekig, zwaar, stevig en diepzwart. Dáár wilde ik wel mee schieten.

Mijn vader kijkt glazig, hij prikt met zijn vorkje in een stuk taart.
‘Da’s mooi, hoor, een Glock,’ zeg ik. Geen reactie.

Er is een aflevering van Modern Family waarin Claire, moeder van drie kinderen, liegt dat ze yogales volgt, stiekem gaat ze naar een schietbaan. Ik ben geen yoga-type, maar ik kan me voorstellen dat dat ontspant. Maar schieten? Ik begreep de aflevering nooit.

Nu wel: het lossen van een schot geeft een unieke kick, elk keer opnieuw.

Nu wel: het lossen van een schot geeft een unieke kick, elk keer opnieuw. Het is het lawaai, de terugslag, het koude metaal, de snelheid, de geur. Het is het spelelement – ik schoot redelijk raak. En meer nog dan dat allemaal: één verkeerde beweging, een beetje onverantwoord gedrag en ik kon iemand verwonden. Of erger. Blijkbaar geeft de mogelijkheid tot doden een adrenalinestoot – hoezeer ik dat ook niet wilde.

Nadat ik de patroonhouder leeg had geschoten, legde ik de Glock heel voorzichtig weer neer, langzaam, bijna trillend, alsof het net gebakken porselein was of een pasgeborene. De oude Pool lachte me uit.

‘Dat had ik niet verwacht,’ zegt mijn moeder, haar handen strijken het tafellaken glad. Er valt een stilte. Ik herken het ongemak: hoezeer ik mezelf na de schietbaan ook vertelde dat het overhalen van een trekker niet amoreel is, toch voelde het alsof ik 17 gaten had geschoten in mijn vroegste overtuiging.

Mijn broer probeert de spanning te doorbreken en vertelt dat hij ook ander vrijwilligerswerk overweegt, hij denkt aan de brandweer. Mijn moeder vertelt over de plaatselijke kazerne, ik zoek op waar die ligt. Het gesprek verlegt zich naar katten in bomen.

Mail

Michiel Cox is schrijver. Zijn debuutroman Messias van niks verscheen in 2019 en werd genomineerd voor de Anton Wachterprijs. In 2022 verscheen zijn tweede roman Herinneringen aan het levenloze. Michiel woont en werkt in Rotterdam.

Jeltje de Koning (zij/haar) is een illustrator uit Utrecht. Ze geeft kleur en vorm aan ons gevoelsleven, hoe we liefhebben, lachen, huilen, vieren, rouwen, stilstaan, reflecteren en weer doorgaan. Gevoel, emotie en contact met elkaar, onszelf en alles wat je ooit geweest bent staat centraal. Wat zie je als je verder kan kijken dan dat er op het eerste ogenblik zichtbaar is?

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

How can I make this about me? 1

How can I make this about me?

Marthe van Bronkhorst staat stil bij een jaar genocide en pleit ervoor om het meer over onszelf te laten gaan: 'Die dode Palestijnen hadden jouw kinderen kunnen zijn.' Lees meer

De inspraakavond

De inspraakavond

Om een progressief geluid te laten horen gaat Michiel Cox naar een inspraakavond over windmolens. Maar tijdens de bijeenkomst begint hij te twijfelen. Is dit inspraak? Lees meer

Dit kabinet is ziek - het heeft een ontstellend gebrek aan verbeelding

Dit kabinet is ziek: het heeft een ontstellend gebrek aan verbeelding

Marthe van Bronkhorst stelt dat het kabinet likkebaardend zou moeten trappelen om vernieuwende ideeën te presenteren, maar komt van een koude kermis thuis. Lees meer

De man die geen vragen stelt

De man die geen vragen stelt

Aisha's single, hetero vriendinnen worden op dates overspoeld door dominante sales pitches. Stel een vraag, lieve man, stel een vraag! Lees meer

Levensweg

Levensweg

Als Aisha een trouwerij op een Limburgse boerderij bezoekt, mijmert ze ineens over haar eigen bruiloft. Ach, trouwen is niks voor haar. Toch? Lees meer

Marktplaatsgekkies

Marktplaatsgekkies

Marthe van Bronkhorst besluit de relatiemarkt opnieuw te betreden en vraagt zich af: ben ik een koopje, of een langetermijn-investering? Lees meer

:Dit is Europa: een half-ontspoorde trein

Dit is Europa: een half-ontspoorde trein

Marthe van Bronkhorst bekijkt Europa als een treinreis en stemmen voor de Europese Parlementsverkiezingen als het zijn van de conducteur op die rammelende trein. Lees meer

Ik wil het woord tokkie nooit meer horen

Ik wil het woord tokkie nooit meer horen

"Ofwel we noemen mij voortaan een tokkie, en ik zal de titel met trots dragen. Of we stoppen met het gebruik van het woord tokkie en laten het weer alleen een familienaam zijn." In deze gastcolumn geeft Anne Schepers een ijzersterk pleidooi tegen het negatieve gebruik van het woord 'tokkie'. Lees meer

Tot morgen

Tot morgen

Na bijna vier jaar als columnist voor Hard//hoofd is het voor Eva tijd voor iets nieuws, maar afscheid nemen is niet haar ding. 'Dus lieve lezers: voor jullie nu een kus op de wang, en tot morgen!' Lees meer

Wat je niet zult zien op het nieuws

Wat je niet zult zien op het nieuws

Marthe van Bronkhorst beschrijft dat wat ongezien blijft op het nieuws over de demonstaties bij de UvA. 'Maar het is wel gezien. Het is niet onopgemerkt gebleven.' Lees meer

Mooi weer spelen

Mooi weer spelen

Als Aisha’s eerste therapiesessie niet voelt als de warme deken waar ze op hoopte, mist ze groepsgenoot S., die haar een spiegel voorhield. Lees meer

Verdomme, ik heb wel geleefd

Maar verdomme, we hebben wel gelééfd

Marthe van Bronkhorst schreef in 2019 een toneelstuk dat bijna volledig werkelijkheid is geworden. Kan ze de slotscène nog weren uit de realiteit? Lees meer

Alles wat ik wil en absoluut niet nodig heb

Alles wat ik wil en absoluut niet nodig heb

Wanneer Eva op bezoek is bij haar zus, vraagt die of Eva haar eicellen al in heeft laten vriezen. Het laat Eva nadenken over hoe ze de vraag 'Wil ik een kind?' überhaupt kan beantwoorden. 'De vraag omtrent het ouderschap is bij uitstek een gevoelskwestie, en mijn gevoel volgen is nooit mijn sterkste punt geweest.' Lees meer

Niet

Niet

'Naarmate die vakantie vorderde, begon ik die ‘niet’ te bezien in het licht van een oude angst die soms omhoogkomt. Wanneer namelijk mijn vriendin zei: ‘dat is een lantaarnpaal’ en ik zei ‘niet’, begon ik me af te vragen of we inderdaad wel dezelfde lantaarnpaal zagen.' In deze column schrijft Anne Schepers over het woord 'niet' en de gevolgen die het kan hebben voor een discussie. Lees meer

Links, wees niet zo bang om hypocriet te zijn

Mijn week met morele ambitie: wat ik leerde ondanks Rutger Bregman

Marthe van Bronkhorst probeerde morele ambitie een week uit en leerde ervan - ondanks Rutger Bregman. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe schrijvers en kunstenaars. We zijn al veertien jaar gratis toegankelijk en advertentievrij. Zo’n vrije ruimte is harder nodig dan ooit. Steun de makers van de toekomst; sluit je vóór 1 januari aan als kunstverzamelaar en ontvang in januari je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar