Terwijl de voortwoekerende eurocrisis elke dag op de voorpagina stond, hield de Europese Commissie de afgelopen weken in stilte Prinsjesdag. Dat wil zeggen, ze presenteerde haar begroting voor 2014-2020. Zonder gekke hoeden en gouden koetsen, de departementen doen het zelfs afzonderlijk, en de enige franje zijn de mild lachwekkende labels voor de ‘groeistrategie’ Europe 2020.
Het zijn geen beste tijden voor eurofielen, en het helpt dan niet als de Commissie doodleuk een programma voor “smart, inclusive, sustainable growth” en “economic governance” (=begrotingsdiscipline) aankondigt. NRC online maakte zich ondertussen vrolijk over een - inderdaad - nogal stom filmpje ter gelegenheid van tien jaar euro. Toch hadden ze beter even het persbericht kunnen lezen. Terwijl gans Europa bezuinigt op onderwijs, cultuur en wetenschap, stijgt het EU-budget voor onderzoek (‘Horizon 2020’) met 70 procent tot 80 miljard euro. Het budget voor onderwijs tot 20 miljard euro. En zelfs het cultuurbudget (nu: ‘Creative Europe’) met 40 procent. Naar 30 eurocent per EU-burger per jaar weliswaar, maar toch.
Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om zevenjaarsbegrotingen. Maar 80 miljard in 7 jaar is óók veel geld. Ter vergelijking: het Exzellenzinitiative, dat de Duitse universiteiten uit de versukkeling gehaald heeft, had de afgelopen zes jaar 1,9 miljard euro te besteden. Mark Rutte, hou eens op met die bezuinigingspaniek en volg dat voorbeeld.
Waar doen ze ’t van? Het antwoord is simpel: business as usual. Er is dan wel een crisis, maar we zijn nog altijd significant rijker dan zeven jaar geleden. En er zijn extra lidstaten bij gekomen – Bulgaren en Roemenen dragen namelijk ook af. Dan kan de Commissie letterlijk miljarden in de grond stoppen (bij CERN en het Gran Sasso lab), en denken dat samenwerking met het bedrijfsleven zaligmakend is (18 miljard euro), maar dan nog kun je beter in Brussel wezen dan in Den Haag. Crisis? Welke crisis?

Door Floris Solleveld

"Dus moeten we, en dat is ons heel zwaar gevallen, een…" Haar wenkbrauwen schieten omhoog en omlaag, ze forceert een glimlach en ademt even in. Haar gezicht krimpt samen, waardoor de verticale rimpel tussen haar wenkbrauwen een donkere streep wordt. Ze tikt met haar hand op tafel, zoekt hulp bij haar collega, zucht, en geeft het hoofdschuddend op. Daar zijn de tranen.
‘Offer’ was het woord dat ze zocht. Italië moet offers brengen om haar economie te stabiliseren: bezuinigen, meer belasting betalen en langer doorwerken. Elsa Fornero, een tengere Noord-Italiaanse met een strenge boblijn en een gouden broche op haar fluwelen colbertje, had als nieuwe minister van Sociale Zaken de ondankbare taak het Italiaanse volk hier afgelopen zondag over in te lichten.
En ze huilde. Om de penibele staat waarin Berlusconi haar land na zijn bungabungafeestje had achtergelaten. Omdat de rente op Italiaanse leningen rond de zeven procent bungelt, en de staatsschuld 1,9 triljoen euro bedraagt. Omdat vervroegd pensioen met 57 jaar er voor niemand meer in zit, en vrouwen zeven jaar langer door moeten werken tot de nieuwe pensioenleeftijd van 67. Omdat de nieuwe president Monti afziet van zijn salaris als premier, en zij - 63 en eindelijk minister - het ook met minder moet doen.
Zelfs de Florentijnse burgemeester Matteo Renzi kon haar niet opvrolijken. In zijn stad staan wetenschappers op het punt een verloren werk van Leonardo Da Vinci te vinden, en die vondst kon volgens Renzi wel eens verstrekkende positieve gevolgen hebben. ‘Europa is in crisis,’ zei hij, ‘maar vanuit Palazzo Vecchio in Florence hopen we een signaal van hoop te geven door het grootste mysterie van de Renaissance op te lossen.'
Fornero heeft er weinig aan. Die moet eerst het mysterie van de economische malaise zien op te lossen.

Door Kelli van der Waals

Vodafone, KPN en T-Mobile worden ervan verdacht prijsafspraken te hebben gemaakt. Anonieme klokkenluiders uit de hoogste regionen van deze bedrijven brachten deze weinig verrassende beschuldigingen aan het licht. De NMa deed een inval, en het is moeilijk om in de reacties van de beklaagden geen kwaadaardige arrogantie te zien: "T-Mobile heeft vertrouwen in een goede afloop en verleent alle medewerking." Niet bepaald de respons van een geschrokken onschuldige, eerder van een maffiabaas die op tijd het bewijsmateriaal heeft verstopt.
The Daily Show toonde maandag een reportage van de staat Californië, waar het idealisme van directe democratie (500.000 mensen kunnen een wetsvoorstel op tafel krijgen) vooral misbruikt wordt door grote bedrijven om onder belastingen uit te komen. Een republikeins Lagerhuislid reageerde: “Freedom takes on many forms.”
Het punt van het vrije marktdenken is niet zozeer het romantische gegeven van ‘de onzichtbare hand’ dat Adam Smith bedacht, maar het feit dat grootkapitalisten deze hand nooit echt ongemoeid zullen laten. Vrijheid vinden ze heel belangrijk, maar zodra er groot geld tevoorschijn komt, willen ze de controle terug. Werkt het vrije marktdenken? We zullen het nooit weten, want voor je het weet wordt die vrije beweging met lobbyisten en prijsafspraken weer vakkundig één kant op gedreven.
Daarom zijn organen als de NMa hard nodig om ons weer te beschermen tegen deze control freaks. Het probleem is echter dat dit soort instellingen veel minder geld en macht tot hun beschikking hebben dan hun tegenstanders – zoals weer eens blijkt uit nieuwe onthullingen over de bankencrisis in Amerika, waarbij de Federal Reserve ontmaskerd werd als een schoothondje.
De NMa kreeg in dit geval vakkundige hulp uit een onverwachte hoek – PVV-kamerlid Jim van Bhemmel begeleidde de klokkenluiders. Laten we hopen dat de inval niet te laat kwam, en dat er nog velen zullen volgen.

Door Rutger Lemm

Eindelijk geen Agnes Jongerius meer. Jongerius representeert de stilstand, het altijd overal tegen zijn. Begrijpelijk voor de vertegenwoordiging van werknemers in tijden van crisis, maar tergend irritant in een discussie. Ze heeft altijd de meest luie positie in de politieke discussie geclaimd, wat er voor zorgde dat zodra ze op tv verscheen het item verloren was. Iedereen wist bij aanvang al dat er aan het einde van de tien minuten zendtijd geen stap verschoven zou zijn, Agnes Jongerius was de doodsteek voor een tv-programma.
Op eenzelfde manier verpeste een groep medestudenten laatst mijn pauze door bijna schreeuwend een tenenkrommend gesprek te voeren over hoe geweldig ze wel niet waren. Ik stelde vast dat het een ongelooflijk dom gesprek was, waarna de jongen met wie ik daar stond zei: “Domme gesprekken bestaan niet, alleen domme mensen.”
Jongerius stelt op de website van het FNV dan ook het volgende: "Aan ieder verhaal zitten doorgaans twee kanten. Maar als het gaat over gesubsidieerde arbeid en armoedebestrijding weet dat ik het gelijk aan mijn kant heb." Wie weten nou zonder centimeter twijfel dat ze het gelijk aan hun kant hebben? Inderdaad, domme mensen. Na het woord 'armoedebestrijding' ontbreekt het woordje 'ik', een bewuste keuze. Zet een komma achter armoedebestrijding en je hebt een predikant aan het woord. Jongerius ziet zichzelf als messias van de arbeidersvertegenwoordiging en zal altijd gelijk hebben. Zonder ruimte voor een tegenwoord dendert ze heel haar leven door discussies, geen moer gevend om de positie van haar tegenstander. Ze weigerde als FNV-voorzitter toe te geven en is nu weggefuseerd. Een onbetaalbaar geluk voor de tv-kijker.

Door Rutger Westerhof