“Ik val trouwens bij opera sowieso altijd in slaap, ongeacht of ik het mooi, interessant of ontroerend vind; wellicht dat dat iets te maken heeft met die comfortabele rode stoelen en het gedimde licht - halverwege een opera zit ik mezelf dan ook altijd driftig te knijpen."" /> “Ik val trouwens bij opera sowieso altijd in slaap, ongeacht of ik het mooi, interessant of ontroerend vind; wellicht dat dat iets te maken heeft met die comfortabele rode stoelen en het gedimde licht - halverwege een opera zit ik mezelf dan ook altijd driftig te knijpen."" />
Asset 14

Luisteren

Ik ben een slechte luisteraar. Dat is een verdomd lastige eigenschap voor een musicoloog, want je kan maar één ding met muziek: er naar luisteren. Er komt hier en daar natuurlijk ook wel wat kijken, voelen en wie weet zelfs ruiken aan te pas, maar het is toch hoofdzakelijk luisteren. Grootste probleem is mijn ongeduldige aard; ik heb een nogal korte concentratiespanne. Het gemiddelde popliedje kan ik nog wel aan, maar het uitzitten van een Wagneropera is me nog nooit gelukt. Ik val trouwens bij opera sowieso altijd in slaap, ongeacht of ik het mooi, interessant of ontroerend vind; wellicht dat dat iets te maken heeft met die comfortabele rode stoelen en het gedimde licht - halverwege een opera zit ik mezelf dan ook altijd driftig te knijpen. Maar dit terzijde.

Je zou dus haast kunnen zeggen dat ik een muziekliefhebber met een handicap ben. Mijn korte concentratiespanne staat regelmatig in de weg van mijn behoefte ergens echt goed naar te luisteren. En voor het doorgronden van sommige muziek – tot op zekere hoogte alle muziek, maar er zijn natuurlijk makkelijk en minder makkelijk behapbare voorbeelden – is echt goed luisteren toch zeker een basisvoorwaarde. Daar komt bij dat ik van mening ben dat je je nooit genoeg open kan stellen voor ongrijpbare, ontoegankelijke, vreemde muziek. En om muziek die je niet kent te leren kennen, te ondergaan, moet je luisteren. Het is natuurlijk vreemd: als het me zo moeilijk af gaat, zou je wellicht verwachten dat ik er ook geen zin in zou hebben of hoofdzakelijk naar Frans Bauer en Kool and the Gang zou luisteren. Niets is minder waar.

Nu is het heden ten dage makkelijk om te allen tijde muziek te luisteren. Terwijl ik dit stuk schrijf, heb ik een koptelefoon met muziek op. Op de fiets, in de trein, op het werk: idem. Maar het valt niet te ontkennen dat het schrijven van een stukje, het fietsen door de stad, het lezen van een boek of om het even welke bezigheid dan ook onherroepelijk in de weg staat van het echte luisteren. Alhoewel er mensen zijn die anders beweren – dezelfde mensen die menen dat het maar eens afgelopen moet zijn met die onzin van “stil zijn tijdens klassieke concerten,” en die multitasken tot een hogere kunst hebben verheven – kan je niet geconcentreerd naar muziek luisteren en tegelijkertijd iets anders doen. De muziek, ongeacht welke, degradeert dan onherroepelijk tot geluidsbehang. Bij sommige muziek gebeurt dat natuurlijk sneller en makkelijker dan bij andere (probeer bijvoorbeeld eens een CD van noiseartiest Merzbow op vol volume op te zetten en tegelijkertijd überhaupt een gedachte te hebben), maar feit blijft: muziek luisteren valt in laatste instantie niet te combineren met iets anders. Ieder die het tegendeel beweert heeft het nooit echt geprobeerd.

Ik dus wel. Zeker zeventig procent van mijn muziekconsumptie gebeurt al smokkelend tijdens andere bezigheden, maar omdat ik mij bewust ben van de noodzaak om actief te luisteren, dwing ik mijzelf ertoe hier met enige regelmaat aan te voldoen; thuis, in de trein of in de concertzaal. Door het, tegen mijn onrustige natuur in, goed luisteren – een constant gevecht tegen het eigen zitvlees – wordt de luisterervaring actiever, bewuster en de muziek minder vanzelfsprekend. Zo verwordt mijn handicap dus eigenlijk tot een voordeel: omdat ik normaliter overal met een half oor naar luister, maar daarmee niet tevreden kan zijn, dwing ik mijzelf mij af en toe vast te pinnen in een stoel en te luisteren, want je kan nog zo muziekwetenschap gestudeerd hebben, of je al jaren in muziek hebben verdiept, uiteindelijk ben ik niet anders dan ieder ander. Om muziek te begrijpen, moet je er naar luisteren. Dat kan bijna iedereen, maar je moet het wel willen.

Mail

Melle Kromhout

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Stomwijzer

Stomwijzer

Marthe van Bronkhorst loodst je door het wispelturige politieke landschap aan de hand van haar alternatieve stemwijzer. Lees meer

Auto Draft 8

Programma: Ik wil, wil jij ook? - consent in illustratie

Vier samen met Hard//hoofd de publicatie van onze recent verschenen bundel over seksueel consent! Lees meer

Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Rocher Koendjbiharie ligt in zijn essay het probleem toe: 'Homonationalisme is niks meer dan de voorwaardelijke acceptatie van mensen uit de regenbooggemeenschap ten behoeve van een nationale identiteit en een nationalistische ideologie.' Lees meer

:Winnaar publieksprijs Rode Oor: Vespula vulgaris

Winnaar publieksprijs Het Rode Oor: Vespula Vulgaris

In een pot met schuimbanaantjes vecht een wesp om los te komen. Myrthe Prins portretteert een winkelbediende die in een snoepwinkel aan zoetigheid proeft. Met Vespula Vulgaris won zij de publieksprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Winnaar Stoute Stift 2024 1

Winnaars De Stoute Stift 2025

Cynthia Van Der Heyden won met haar illustratie de publieksprijs en Sarah Pannekoek won de juryprijs van De Stoute Stift 2025. Lees meer

Pekingeend

Winnaar juryprijs Het Rode Oor: Pekingeend

Twee personen blijven samen achter in de keuken, waar ze tijdens het bereiden van een pekingeend steeds dichter verstrikt raken in het spel van aanrakingen, blikken en opdrachten. Met Pekingeend won Fleur Klemann de juryprijs van Het Rode Oor 2025. Lees meer

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

Hoeveel Big Fashion heb jij in de kast hangen?

De dood van Giorgio Armani sluit een hoofdstuk in de mode, maar zegt ook veel over de toekomst van onze kleding. In deze column legt Loïs Blank uit hoe Big Fashion steeds meer terrein weet te winnen in onze kledingkasten. Lees meer

Auto Draft 10

Als je te pletter slaat, dan klinkt dat zo

Midden in de nacht springt een man van een richel. Nee, geen man; een held. En iedereen weet: een man zoals Luciano slaat niet te pletter. In dit korte verhaal van Julien Staartjes bewegen de achterblijvers zich tussen het postuum cancelen of aanbidden van de man met gladde benen en mierzoete tong. Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Binnen de context van twee

Binnen de context van twee

In haar gedicht onderzoekt Sytske van Koeveringe de betekenis en fascinatie van het getal twee. Via paren, tegenpolen en verbindingen ondervinden twee vrouwen de mogelijkheden van samenzijn. Is er balans in vereniging? Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Rouw is een ongenode gast die steeds op mijn feestjes verschijnt

Altijd aanwezig, maar niet gewenst: Marthe van Bronkhorts rouw reist met haar mee. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer

Hondenvoer

Een overleden hondje zorgt ervoor dat moeder en dochter in een strijd belanden. Ze willen beiden laten zien wie er meer van het dier gehouden heeft. In dit verhaal van Keet Winter mondt die spanning tussen de twee vrouwen uit in een pijnlijk diner. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Stranding

Stranding

'Ze ligt hier als aanklacht / op het land gespuugd / om de noodzaak tot evenwicht / tussen mens en water te benadrukken.' Angelika Geronymaki trekt je met dit gedicht over zelfbeschikking en milieuvervuiling mee, als de aangespoelde zeemeermin in een sleepnet gevuld met platvissen, sardientjes en haringen, en slingert je vanuit het zure zeewater op een strand met grijpgrage mannenhanden. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer