Over de laatste peiling, de populisten in het centrum van de macht en Bob Dylan" /> Over de laatste peiling, de populisten in het centrum van de macht en Bob Dylan" />
Asset 14

Fuck de ander

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Deze week vier commentaren van onze redacteuren, in woord en beeld.

Commentaar

Democratische tekorten

Hou op over 'Europa' en de niet-gekozen burgemeester, spreek me niet van de overdaad aan bestuurslagen in dit belachelijk kleine landje met minder inwoners dan een beetje wereldstad. Zwijg. Ik heb een democratisch tekort ontdekt. Gewoon hier, bij mij thuis. En voor ik het wist zag ik ineens een tweede. Een veel groter exemplaar.
Het schier onmogelijke is gebeurd: ik heb geen enkel tv-debat gekeken, geen DWDD en geen spotjes, geen radio-interviews geluisterd, voor het eerst in tijden twee afleveringen van Buitenhof in successie gemist en minder kranten gelezen dan ik doorgaans gezond acht. Zelfs mijn Twitter-feed begon te klagen dat ik haar verwaarloosde. Pas gisteren kwam ik erachter dat ik niet de enige was (14:15). Eigenlijk heb ik alleen op een verloren zondagmiddag de verkiezingsprogramma's doorgespit. Deprimerend en onleesbaar proza en niet een van de betere dagen van mijn zomer.
Heb ik gefaald als burger? Ben ik democratisch tekortgeschoten? Behoort het negeren van die achterlijke debat-formats tot mijn democratische plicht? Moet ik in de krant stukken lezen over politici die vertellen wat hun droombaan is? Moet ik luisteren naar ex-cabaretiers en ex-misdaadverslaggevers die politici aan de tand voelen? Één zo'n televisieavondje met een debat en een nagesprek rechtvaardigt een nieuwe peiling dus kan de volgende dag de krant worden gevuld met informatie over de zoveelste tussenstand.
Nu het voorbij is, open ik weer voorzichtig de luiken en hoor ik dat "de kiezer naar het midden is getrokken". Onzin natuurlijk, de PvdA en de VVD zijn groot geworden door wat toevallig het laatste narratief van deze verkiezingen was: een alles-of-niets tweestrijd. Een stem op Samsom was voor velen een stem tegen Rutte en een vice versa.
Op de verkiezingsavond zelf openbaarde het tweede democratisch tekort zich pas. Het strekt zich uit tot ver voorbij de muren van mijn huis. We hebben met z'n allen niet gestemd om een controlerend orgaan samen te stellen, maar om duidelijk te maken hoe wij over de peilingen dachten. We hebben netjes binnen de lijntjes van het laatste narratief gestemd en duidelijk gemaakt hoe wij ons verhielden tot de tussenstand.
Natuurlijk: Maurice de Hond uitlachen is altijd fijn, maar dat hij ernaast zat, is niet zonder meer de schuld van zijn gebrekkige methoden. Hij en anderen hadden het mis omdat ze buiten zichzelf hadden gerekend. Het falen van de peilingen is ons falen, want het bewijs dat we ons hebben laten leiden door bijzaken. Maar hoe lang zou het duren voordat de kranten gewoon weer iedere maandag, zonder veel nadenken, schrijven: “De PvdA en de VVD staan er slecht voor, in de peilingen.”? Niet lang, vrees ik, we willen het maar al te graag weten.

Door Jan Postma

Commentaar

Fuck de ander

Als je goed nadenkt over wat democratische politiek inhoudt, dan realiseer je je al snel dat het een absurd concept is, en dat elke poging tot het serieus bespreken van een verkiezing evenveel zin heeft als een liefdesrelatie met een Bengaalse tijger. Het idee van een land, met willekeurige grenzen en de vage gemeenschappelijkheid van een taal, is al vrij ongeloofwaardig. Sinds de negentiende eeuw zijn wanhopige pogingen gedaan om daar nog een nationale identiteit en solidariteit aan toe te voegen. Maar het is natuurlijk onzin om te verwachten dat de bewoners van het Limburgse aanhangsel een sikkepit geven om de randstedelijke stadsstaten, en andersom. Voeg daarbij het vreemde kip-of-ei-effect van peilingen, de onzichtbare invloed van geld en de spinnende en gesponnen media en je hebt een bizar schouwspel van menselijke chaos, dat tot volslagen onvoorspelbare uitslagen zoals die van gisteravond leidt.
Wat we wel kunnen concluderen is dat het populisme geen onderstroom meer is; politiek is populisme geworden. Het herstel van de PvdA na de klappen van Fortuyn begon precies een jaar geleden, toen Diederik Samsom plotseling in alle kranten en TV-programma’s over zijn geheime leven als straatcoach kwam vertellen. Zijn Greenpeace-brilletje was vervangen door contactlenzen en zijn jongensachtige krullen waren woest gemillimeterd. Samsoms stoere uitspraken over Marokkaanse jongeren werden geïllustreerd door mooi verlichte foto’s van hem, gekleed in een zwart bomberjack, de armen over elkaar gekruist. Was dit de portier van de Escape, of een gerespecteerd Kamerlid? De linkse hard-liner was geboren. Een half jaar later vertrok Stotterende Job en greep Dappere Diederik de macht.
De VVD had al langer door dat het haar trouwe, maar beperkte achterban van welgestelde egoïsten moest uitbreiden met de minder gegoede, maar net zo asociale Nederlanders, en begon al in 2010 onder aanvoering van demagoog Stef Blok aan een indrukwekkende split tussen liberalisme en zero tolerance.
Het is eigenlijk vreemd dat het populisme pas zo laat gemeengoed is geworden. Welbeschouwd is het de meest logische keuze in een democratie om je vooral op het grootste potentiële electoraat – de grijze massa – te richten. Tijdens de afgelopen maanden zagen we echter vooral hoe bang de lijsttrekkers zijn voor het volk. Het valt te prijzen dat Samsom tijdens het slotdebat durfde te zeggen dat “politici in een coalitiestelsel geen garanties kunnen geven”, maar de overheersende please-politiek zal onvermijdelijk tot meer teleurstelling, en dus nog meer polarisatie leiden.
Ik had bijna medelijden met Geert Wilders, die gisteravond nederiger dan ooit was en tranen in de ogen kreeg bij het applaus van zijn aanhang. Zijn populisme was tenminste eerlijk, niet gemaskeerd door het minzame lachje van een beschaafde heer. Vertrekt Wilders binnenkort naar de VS, of Israel? Zijn werk is gedaan. Nu de grote partijen definitief de aansluiting met zijn boze massa gevonden hebben, is eindelijk duidelijk dat we niets met andersoortige mensen te maken willen hebben en dat verkiezingen vooral gaan over wie je de macht niet gunt. Democratie 2012: fuck de ander.

Door Rutger Lemm

Rolmodel

Dylanmania

Diederik Samsom houdt van Jan Smit. Ik vind dat dat moet kunnen. Matthijs van Nieuwkerk lijkt er echter moeite mee te hebben. Hij hoopt dat Diederik ook van Bob Dylan houdt. Want tja, als je van Dylan houdt dan heb je nou eenmaal het hart op de goede plaats. De 71-jarige troubadour heeft een nieuw album uit en daar moest met de mogelijk nieuwe leider van het land natuurlijk even bij stil worden gestaan.
De plaat heet Tempest en er staat een nummer op over de Titanic en een rouwlied voor John Lennon. "Lekker actueel dus weer", merkte mijn vriendin op. Maar je mag er niet lichtzinnig over doen, we hebben het hier wel over Bob Dylan. Overal krijgt Tempest tienen en vijf sterren, wat dus betekent dat beter feitelijk onmogelijk is. De Volkskrant kopte zelfs "Bob Dylans allerbeste plaat". Blijkbaar verslaat Tempest dus niemendalletjes als Highway 61 Revisited, Blonde On Blonde en Blood On The Tracks. Enige nuance is echter op z’n plaats, want in de recensie zelf wordt gesproken over "één van zijn allerbeste platen". Dylan heeft dus nog andere allerbeste platen, waarvan sommige mogelijk allerbeter zijn dan andere.
Drie dagen na Samsom mogen Jan Donkers en Mart Smeets bij Matthijs aanschuiven om Tempest te duiden. Behalve de verkiezingen is er immers geen belangrijker onderwerp dan deze plaat. Donkers – die ooit Kraftwerk uit een lijst van muziekvernieuwers stemde, vanwege ‘te blank’ – zegt dat hij Tempest niet vijf, maar vier ballen zou toebedelen. Waarom wordt echter niet duidelijk. Het enige dat hij over het album te melden heeft, is dat Dylan verstaanbaar is. Smeets wil weten of ook mensen jonger dan dertig het album gaan kopen. Ik ben een Dylanofiel vanaf mijn dertiende, maar als Mart ergens opgewonden van wordt, wil ik er niks meer van weten. Zo werken die dingen.
Tempest is een meer dan aardige toevoeging aan het Dylan-oeuvre voor wie reeds alles van de man in de kast had staan, maar wie hier een meesterwerk in hoort, wil wel erg graag deugen, of dementeert gewoon. In Jan Smit-fans heb ik hoe dan ook meer vertrouwen.

Door Kasper van Royen

Nieuws in Beeld

"Ander Brein"

Illustratie: Charlotte Peys

Mail

Redactie

Charlotte Peys is cultuurwetenschapper en illustrator en woont en werkt in Gent (België). Haar werk is steeds gebaseerd op observatie en onderzoek. Ze illustreert om te onthouden, te verzamelen, te vertellen, te ordenen en te onderzoeken.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Roze, wit, blauw

Roze, wit, blauw

Rechtse en nationalistische partijen laten in hun nieuwste verkiezingsprogramma’s zien dat hun ruimte voor de lhbtqia+-gemeenschap altijd voorwaardelijk is geweest. Journalist Rocher Koendjbiharie legt uit: 'Homoseksualiteit en vrouwenrechten zijn binnen rechtse kringen vaak pas relevant wanneer ze in relatie tot migratie besproken worden.' Lees meer

De achterblijvers

De achterblijvers

Fietsend over een jaagpad reflecteert Gert-Jan Meyntjens op zijn rol als echtgenoot en vader, en neemt hij je mee op een zoektocht naar wat het betekent om man te zijn. Zonder bitter te worden. Lees meer

Ik sliep rechts

Ik sliep rechts

Daten met iemand aan de andere kant van het politieke spectrum? Naomi Ronner deed het. In dit essay beschrijft ze haar ervaringen. Lees meer

De kleinste kans

De kleinste kans

Roosje van der Kamp bereidt zich altijd voor op het ergste. Een vreemd plekje op haar huid, opladers in het stopcontact: overal schuilt gevaar. Als ze achter een geheim komt in de familie begrijpt ze beter waar haar angsten vandaan komen. Ze vertelt erover in dit openhartige essay over intergenerationeel trauma. Lees meer

:Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Zomergast Koch: ‘Het is gewoon leuk om mensen iets op de mouw te spelden’

Het plezier van de leugen en de bevrijding van de agressie: volgens Zomergast Herman Koch verfraait iedereen het leven een beetje met leugens. Lees meer

Hondenvoer 1

It takes an adult to raise a village: Halsema is streng, rechtvaardig, en een tikje autoritair in Zomergasten

De bedachtzame, maar mediagetrainde, Femke Halsema nam ons als Zomergast mee in de bestuurlijke (opvoed)dilemma’s uit haar werk. Als een klassiek ouderfiguur toont ze zich streng en rechtvaardig, maar mist ze óók zelfinzicht op sommige punten. Lees meer

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

Uğur Ümit Üngör stilt in Zomergasten maar zelden onze honger naar menselijkheid en ‘goeie dingen’

‘Uğur Ümit Üngörs fragmenten zijn broodnodige kost voor een samenleving die consequent doet alsof wijdverbreid extreem (staats)geweld een ver-van-mijn-bedshow is.’ Terwijl Zomergast Üngör zichzelf kundig naar de achtergrond werkt, maakt hij duidelijk dat de zomer vele winters verstopt. Met opgewekte grimmigheid vraagt hij ons om ons zorgen te maken over het leed van anderen. Lees meer

Zomergasten met Eva Crutzen roept de vraag op of een mooi gesprek genoeg is of dat kijkers toch snakken naar goede televisie.

Zomergast Eva Crutzen zorgde voor een mooi gesprek, maar is dat genoeg?

Na de ideale televisieavond van Eva Crutzen vraagt Hanna Karalic zich af of een mooi gesprek genoeg is voor Zomergasten of dat kijkers toch snakken naar goede televisie. Lees meer

Mijn tweede kutland… 2

Mijn tweede kutland…

Toen Iskra de Vries vanuit Polen naar Nederland verhuisde, bleek dat zij niet van een koude kermis thuiskwam, maar naar een koude kermis vertrokken was. Iskra schrijft een verschroeiend eerlijke break-up brief aan het adres van ons kikkerlandje. Lees meer

Schroot voor de kunstkenner 1

Schroot voor de kunstkenner

Wat doet een beschilderd stuk schroot in het Stedelijk? Waarom ruikt het er opeens chemisch en zoet tegelijk? Het is het werk van Selma Selman, die opnieuw definieert wat kunst is en mag zijn. Ivana Kalaš is onder de indruk – en heroverweegt haar eigen positie. Zoetig en naar ijzer – dat aroma komt op... Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Kind van lelijke huizen

Kind van lelijke huizen

Om haar heen ziet Anne Schepers dat de kinderen uit ‘mooie huizen’ die wél een financieel vangnet hebben eerder de stap naar freelancewerk kunnen maken. Ze staat voor de keuze: lijden voor de kunst of doen wat de maatschappij verantwoordelijk acht? Lees meer

:Een reeks foto’s: brieven over consent

Een reeks foto’s: brieven over consent

Voor Alara Adilow voelt het alsof er altijd hiaten overblijven na het schrijven van een antwoord op een brief, en ze vraagt zich af of ze daarom steeds midden in de nacht wakker wordt. Ze denkt na over hoe de zachte aanrakingen niet alleen voor haar lichaam helend kunnen zijn, maar ook voor onze gewelddadige maatschappij, waar pestgedrag en leedvermaak machtsgrepen zijn. Lees meer

:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €3 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer