Over de laatste peiling, de populisten in het centrum van de macht en Bob Dylan" /> Over de laatste peiling, de populisten in het centrum van de macht en Bob Dylan" />
Asset 14

Fuck de ander

De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Hard//talk is de seismograaf die de trillingen van de tand des tijds registreert. Wat heeft ons afgelopen week bezig gehouden? Wat bespraken we bij de koffieautomaat en waar lagen we wakker van? Deze week vier commentaren van onze redacteuren, in woord en beeld.

Commentaar

Democratische tekorten

Hou op over 'Europa' en de niet-gekozen burgemeester, spreek me niet van de overdaad aan bestuurslagen in dit belachelijk kleine landje met minder inwoners dan een beetje wereldstad. Zwijg. Ik heb een democratisch tekort ontdekt. Gewoon hier, bij mij thuis. En voor ik het wist zag ik ineens een tweede. Een veel groter exemplaar.
Het schier onmogelijke is gebeurd: ik heb geen enkel tv-debat gekeken, geen DWDD en geen spotjes, geen radio-interviews geluisterd, voor het eerst in tijden twee afleveringen van Buitenhof in successie gemist en minder kranten gelezen dan ik doorgaans gezond acht. Zelfs mijn Twitter-feed begon te klagen dat ik haar verwaarloosde. Pas gisteren kwam ik erachter dat ik niet de enige was (14:15). Eigenlijk heb ik alleen op een verloren zondagmiddag de verkiezingsprogramma's doorgespit. Deprimerend en onleesbaar proza en niet een van de betere dagen van mijn zomer.
Heb ik gefaald als burger? Ben ik democratisch tekortgeschoten? Behoort het negeren van die achterlijke debat-formats tot mijn democratische plicht? Moet ik in de krant stukken lezen over politici die vertellen wat hun droombaan is? Moet ik luisteren naar ex-cabaretiers en ex-misdaadverslaggevers die politici aan de tand voelen? Één zo'n televisieavondje met een debat en een nagesprek rechtvaardigt een nieuwe peiling dus kan de volgende dag de krant worden gevuld met informatie over de zoveelste tussenstand.
Nu het voorbij is, open ik weer voorzichtig de luiken en hoor ik dat "de kiezer naar het midden is getrokken". Onzin natuurlijk, de PvdA en de VVD zijn groot geworden door wat toevallig het laatste narratief van deze verkiezingen was: een alles-of-niets tweestrijd. Een stem op Samsom was voor velen een stem tegen Rutte en een vice versa.
Op de verkiezingsavond zelf openbaarde het tweede democratisch tekort zich pas. Het strekt zich uit tot ver voorbij de muren van mijn huis. We hebben met z'n allen niet gestemd om een controlerend orgaan samen te stellen, maar om duidelijk te maken hoe wij over de peilingen dachten. We hebben netjes binnen de lijntjes van het laatste narratief gestemd en duidelijk gemaakt hoe wij ons verhielden tot de tussenstand.
Natuurlijk: Maurice de Hond uitlachen is altijd fijn, maar dat hij ernaast zat, is niet zonder meer de schuld van zijn gebrekkige methoden. Hij en anderen hadden het mis omdat ze buiten zichzelf hadden gerekend. Het falen van de peilingen is ons falen, want het bewijs dat we ons hebben laten leiden door bijzaken. Maar hoe lang zou het duren voordat de kranten gewoon weer iedere maandag, zonder veel nadenken, schrijven: “De PvdA en de VVD staan er slecht voor, in de peilingen.”? Niet lang, vrees ik, we willen het maar al te graag weten.

Door Jan Postma

Commentaar

Fuck de ander

Als je goed nadenkt over wat democratische politiek inhoudt, dan realiseer je je al snel dat het een absurd concept is, en dat elke poging tot het serieus bespreken van een verkiezing evenveel zin heeft als een liefdesrelatie met een Bengaalse tijger. Het idee van een land, met willekeurige grenzen en de vage gemeenschappelijkheid van een taal, is al vrij ongeloofwaardig. Sinds de negentiende eeuw zijn wanhopige pogingen gedaan om daar nog een nationale identiteit en solidariteit aan toe te voegen. Maar het is natuurlijk onzin om te verwachten dat de bewoners van het Limburgse aanhangsel een sikkepit geven om de randstedelijke stadsstaten, en andersom. Voeg daarbij het vreemde kip-of-ei-effect van peilingen, de onzichtbare invloed van geld en de spinnende en gesponnen media en je hebt een bizar schouwspel van menselijke chaos, dat tot volslagen onvoorspelbare uitslagen zoals die van gisteravond leidt.
Wat we wel kunnen concluderen is dat het populisme geen onderstroom meer is; politiek is populisme geworden. Het herstel van de PvdA na de klappen van Fortuyn begon precies een jaar geleden, toen Diederik Samsom plotseling in alle kranten en TV-programma’s over zijn geheime leven als straatcoach kwam vertellen. Zijn Greenpeace-brilletje was vervangen door contactlenzen en zijn jongensachtige krullen waren woest gemillimeterd. Samsoms stoere uitspraken over Marokkaanse jongeren werden geïllustreerd door mooi verlichte foto’s van hem, gekleed in een zwart bomberjack, de armen over elkaar gekruist. Was dit de portier van de Escape, of een gerespecteerd Kamerlid? De linkse hard-liner was geboren. Een half jaar later vertrok Stotterende Job en greep Dappere Diederik de macht.
De VVD had al langer door dat het haar trouwe, maar beperkte achterban van welgestelde egoïsten moest uitbreiden met de minder gegoede, maar net zo asociale Nederlanders, en begon al in 2010 onder aanvoering van demagoog Stef Blok aan een indrukwekkende split tussen liberalisme en zero tolerance.
Het is eigenlijk vreemd dat het populisme pas zo laat gemeengoed is geworden. Welbeschouwd is het de meest logische keuze in een democratie om je vooral op het grootste potentiële electoraat – de grijze massa – te richten. Tijdens de afgelopen maanden zagen we echter vooral hoe bang de lijsttrekkers zijn voor het volk. Het valt te prijzen dat Samsom tijdens het slotdebat durfde te zeggen dat “politici in een coalitiestelsel geen garanties kunnen geven”, maar de overheersende please-politiek zal onvermijdelijk tot meer teleurstelling, en dus nog meer polarisatie leiden.
Ik had bijna medelijden met Geert Wilders, die gisteravond nederiger dan ooit was en tranen in de ogen kreeg bij het applaus van zijn aanhang. Zijn populisme was tenminste eerlijk, niet gemaskeerd door het minzame lachje van een beschaafde heer. Vertrekt Wilders binnenkort naar de VS, of Israel? Zijn werk is gedaan. Nu de grote partijen definitief de aansluiting met zijn boze massa gevonden hebben, is eindelijk duidelijk dat we niets met andersoortige mensen te maken willen hebben en dat verkiezingen vooral gaan over wie je de macht niet gunt. Democratie 2012: fuck de ander.

Door Rutger Lemm

Rolmodel

Dylanmania

Diederik Samsom houdt van Jan Smit. Ik vind dat dat moet kunnen. Matthijs van Nieuwkerk lijkt er echter moeite mee te hebben. Hij hoopt dat Diederik ook van Bob Dylan houdt. Want tja, als je van Dylan houdt dan heb je nou eenmaal het hart op de goede plaats. De 71-jarige troubadour heeft een nieuw album uit en daar moest met de mogelijk nieuwe leider van het land natuurlijk even bij stil worden gestaan.
De plaat heet Tempest en er staat een nummer op over de Titanic en een rouwlied voor John Lennon. "Lekker actueel dus weer", merkte mijn vriendin op. Maar je mag er niet lichtzinnig over doen, we hebben het hier wel over Bob Dylan. Overal krijgt Tempest tienen en vijf sterren, wat dus betekent dat beter feitelijk onmogelijk is. De Volkskrant kopte zelfs "Bob Dylans allerbeste plaat". Blijkbaar verslaat Tempest dus niemendalletjes als Highway 61 Revisited, Blonde On Blonde en Blood On The Tracks. Enige nuance is echter op z’n plaats, want in de recensie zelf wordt gesproken over "één van zijn allerbeste platen". Dylan heeft dus nog andere allerbeste platen, waarvan sommige mogelijk allerbeter zijn dan andere.
Drie dagen na Samsom mogen Jan Donkers en Mart Smeets bij Matthijs aanschuiven om Tempest te duiden. Behalve de verkiezingen is er immers geen belangrijker onderwerp dan deze plaat. Donkers – die ooit Kraftwerk uit een lijst van muziekvernieuwers stemde, vanwege ‘te blank’ – zegt dat hij Tempest niet vijf, maar vier ballen zou toebedelen. Waarom wordt echter niet duidelijk. Het enige dat hij over het album te melden heeft, is dat Dylan verstaanbaar is. Smeets wil weten of ook mensen jonger dan dertig het album gaan kopen. Ik ben een Dylanofiel vanaf mijn dertiende, maar als Mart ergens opgewonden van wordt, wil ik er niks meer van weten. Zo werken die dingen.
Tempest is een meer dan aardige toevoeging aan het Dylan-oeuvre voor wie reeds alles van de man in de kast had staan, maar wie hier een meesterwerk in hoort, wil wel erg graag deugen, of dementeert gewoon. In Jan Smit-fans heb ik hoe dan ook meer vertrouwen.

Door Kasper van Royen

Nieuws in Beeld

"Ander Brein"

Illustratie: Charlotte Peys

Mail

Redactie

Charlotte Peys is cultuurwetenschapper en illustrator en woont en werkt in Gent (België). Haar werk is steeds gebaseerd op observatie en onderzoek. Ze illustreert om te onthouden, te verzamelen, te vertellen, te ordenen en te onderzoeken.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer