Zonder deze drank was de mensheid nergens." /> Zonder deze drank was de mensheid nergens." />
Asset 14

Koffie

Vanmorgen heb ik weer eens geprobeerd de vicieuze cirkel van steeds later gaan slapen en steeds later opstaan te doorbreken. Na krap vijf uur slaap heb ik mezelf gedwongen uit bed te rollen. Toegegeven, dat deed ik wel nadat ik wakker was gebeld – een mens kan niet alles zelf. Inmiddels heeft het einde van de dag zich alweer aangediend en kan ik concluderen dat het een succes mag heten. Mijn dank gaat uit naar koffie. Wat zouden we zonder dat kenmerkend geurende zwartgouden godendrankje moeten? Geen kantoormiep zou de postzegels op de goede kant van de enveloppe kunnen plakken zonder dat gezegende warme bakkie leut in de ochtend. Geen studie zou afgemaakt worden zonder de oplosmeuk die studenten de tentamenweken doorhelpt. Bovendien hebben we er een hoop meesterwerken aan te danken – denk maar niet dat Multatuli in een koffieloze wereld zijn boontjes had kunnen doppen.

Koffie is wereldwijd de meest gebruikte psychoactieve drug en komt oorspronkelijk uit het vijftiende-eeuwse Ethiopië. De werkzame stof in koffie is cafeïne – ja, echt – en chemische neefjes daarvan zitten in thee, cola en chocola.

Een kop oploskoffie of een sterke kop thee bevat ongeveer 50-70 mg cafeïne, en filterkoffie zelfs twee keer zo veel. In landen waar thee en koffie geregeld gedronken worden is de gemiddelde cafeïne-inname per volwassene zo’n 200 mg per dag. Scandinaviërs drinken gemiddeld het meeste koffie, zo’n 5,4 koppen per dag. Het moet ook wel erg lastig zijn wakker te worden en blijven als het zelfs overdag nog constant donker is.

Je lichaam haalt zijn energie, voor welk proces dan ook, uit één bepaalde stof, adenosinetriphosphaat (ATP). Nadat deze energiestof verbruikt is, blijven er afbraakproducten over, zoals ‘adenosine’. Deze stof zorgt voor het aanwakkeren van slaperigheid - het laat je hart langzamer kloppen en je bloeddruk en motorcoördinatie afnemen. Naarmate je lichaam meer energie verbruikt, dus naarmate de dag vordert, neemt de hoeveelheid adenosine toe. Als er na een dag hard werken genoeg adenosine bij elkaar gespaard is, krijgt het lichaam het ‘ik ben moe en wil naar bedje toe’-teken. Samen met wat andere processen zorgt deze stof zo voor een natuurlijk dag- en nachtritme.

Maar helaas, dan komt je hoofd, dat denkt ‘Het is goed met je/me, maar ik moet voor morgen nog een essay schrijven, een beursaanvraag doen en een brief aan mijn ex opstellen, dus ik tik gewoon vijf espressi achterover en werk lekker de hele nacht door’. Et voila, laat cafeïne nou net de krachtpatser zijn die dat betuttelende slaapstofje adenosine de kop indrukt. Door de cafeïne kan de adenosine z’n Klaas Vaak-achtige bezweringen niet meer uitvoeren, en wordt de algemene staat van opwinding verhoogd. Je centrale zenuwstelsel wordt ge(her)activeerd en alle motoren zetten weer een tandje bij.

Een wakkerder en alerter brein is het gevolg: je reactie- en concentratievermogen verbeteren, het uitvoeren van motorische taken als typen en simulatie-autorijden gaat beter, en zelfs het leren van woordjes gaat sneller. Na zo’n drie koppen koffie heeft het echter niet veel zin meer om door te blijven drinken, aangezien grotere doses deze processen juist weer schaden. Bovendien is het ook stervensirritant wakker gehouden te worden door je opgewekte hoofd als je eindelijk je vermoeide lichaam te ruste kan leggen.

Een ander effect van koffie, dat niet zelden onwelkom is als je jezelf net wakker genoeg hebt weten te krijgen vlak voor die belangrijke bespreking, is dat er meteen weer iets naar buiten moet. De cafeïne veroorzaakt een verwijding van de bloedvaten in je nieren, wat het plasfilterproces stimuleert. Daarnaast heeft het een positieve werking op de darmperistaltiek, wat de poepfabricage aanzwengelt. Alhoewel, dat laatste kan natuurlijk ook gefaciliteerd worden door het zalige ‘koekje erbij’.

Ondanks de haast algemeen geaccepteerde fabel dat koffie slecht voor je is, zijn er nog geen duidelijke negatieve effecten gebleken uit wetenschappelijk onderzoek. Integendeel, mensen die veel (niet téveel uiteraard) koffie drinken hebben bijvoorbeeld een kleinere kans om Parkinson en Alzheimer te ontwikkelen. Dat is maar goed ook, want een bibberende hand, een plastic bekertje koffie en een hoofd dat vergeet dat die hand überhaupt een bekertje vasthoudt lijkt me een onhoudbare combinatie.

Cafeïne wordt zelfs actief in de medische wereld ingezet; het wordt soms toegevoegd aan paracetamol, voor een ‘verkwikkende’ pijnstillende werking. En omdat het de bloedvaten in de hersens doet samentrekken is het een goede kandidaat tegen migraine, waarbij er juist teveel bloed in de hersens wordt rondpompt. Kortom, een bakkie troost doet zijn naam meer dan eer aan. Ik kan met een gerust hart gaan slapen en me verheugen op het dampende aroma van het vocht dat mij morgen weer overeind moet houden.

Mail

Brankele Frank

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

Kun je, met alles wat er gebeurt in de wereld, nog gelukkig zijn? Marthe van Bronkhorst vindt het antwoord en ontdekt een boel hoopvolle initiatieven Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer