Zonder deze drank was de mensheid nergens." /> Zonder deze drank was de mensheid nergens." />
Asset 14

Koffie

Vanmorgen heb ik weer eens geprobeerd de vicieuze cirkel van steeds later gaan slapen en steeds later opstaan te doorbreken. Na krap vijf uur slaap heb ik mezelf gedwongen uit bed te rollen. Toegegeven, dat deed ik wel nadat ik wakker was gebeld – een mens kan niet alles zelf. Inmiddels heeft het einde van de dag zich alweer aangediend en kan ik concluderen dat het een succes mag heten. Mijn dank gaat uit naar koffie. Wat zouden we zonder dat kenmerkend geurende zwartgouden godendrankje moeten? Geen kantoormiep zou de postzegels op de goede kant van de enveloppe kunnen plakken zonder dat gezegende warme bakkie leut in de ochtend. Geen studie zou afgemaakt worden zonder de oplosmeuk die studenten de tentamenweken doorhelpt. Bovendien hebben we er een hoop meesterwerken aan te danken – denk maar niet dat Multatuli in een koffieloze wereld zijn boontjes had kunnen doppen.

Koffie is wereldwijd de meest gebruikte psychoactieve drug en komt oorspronkelijk uit het vijftiende-eeuwse Ethiopië. De werkzame stof in koffie is cafeïne – ja, echt – en chemische neefjes daarvan zitten in thee, cola en chocola.

Een kop oploskoffie of een sterke kop thee bevat ongeveer 50-70 mg cafeïne, en filterkoffie zelfs twee keer zo veel. In landen waar thee en koffie geregeld gedronken worden is de gemiddelde cafeïne-inname per volwassene zo’n 200 mg per dag. Scandinaviërs drinken gemiddeld het meeste koffie, zo’n 5,4 koppen per dag. Het moet ook wel erg lastig zijn wakker te worden en blijven als het zelfs overdag nog constant donker is.

Je lichaam haalt zijn energie, voor welk proces dan ook, uit één bepaalde stof, adenosinetriphosphaat (ATP). Nadat deze energiestof verbruikt is, blijven er afbraakproducten over, zoals ‘adenosine’. Deze stof zorgt voor het aanwakkeren van slaperigheid - het laat je hart langzamer kloppen en je bloeddruk en motorcoördinatie afnemen. Naarmate je lichaam meer energie verbruikt, dus naarmate de dag vordert, neemt de hoeveelheid adenosine toe. Als er na een dag hard werken genoeg adenosine bij elkaar gespaard is, krijgt het lichaam het ‘ik ben moe en wil naar bedje toe’-teken. Samen met wat andere processen zorgt deze stof zo voor een natuurlijk dag- en nachtritme.

Maar helaas, dan komt je hoofd, dat denkt ‘Het is goed met je/me, maar ik moet voor morgen nog een essay schrijven, een beursaanvraag doen en een brief aan mijn ex opstellen, dus ik tik gewoon vijf espressi achterover en werk lekker de hele nacht door’. Et voila, laat cafeïne nou net de krachtpatser zijn die dat betuttelende slaapstofje adenosine de kop indrukt. Door de cafeïne kan de adenosine z’n Klaas Vaak-achtige bezweringen niet meer uitvoeren, en wordt de algemene staat van opwinding verhoogd. Je centrale zenuwstelsel wordt ge(her)activeerd en alle motoren zetten weer een tandje bij.

Een wakkerder en alerter brein is het gevolg: je reactie- en concentratievermogen verbeteren, het uitvoeren van motorische taken als typen en simulatie-autorijden gaat beter, en zelfs het leren van woordjes gaat sneller. Na zo’n drie koppen koffie heeft het echter niet veel zin meer om door te blijven drinken, aangezien grotere doses deze processen juist weer schaden. Bovendien is het ook stervensirritant wakker gehouden te worden door je opgewekte hoofd als je eindelijk je vermoeide lichaam te ruste kan leggen.

Een ander effect van koffie, dat niet zelden onwelkom is als je jezelf net wakker genoeg hebt weten te krijgen vlak voor die belangrijke bespreking, is dat er meteen weer iets naar buiten moet. De cafeïne veroorzaakt een verwijding van de bloedvaten in je nieren, wat het plasfilterproces stimuleert. Daarnaast heeft het een positieve werking op de darmperistaltiek, wat de poepfabricage aanzwengelt. Alhoewel, dat laatste kan natuurlijk ook gefaciliteerd worden door het zalige ‘koekje erbij’.

Ondanks de haast algemeen geaccepteerde fabel dat koffie slecht voor je is, zijn er nog geen duidelijke negatieve effecten gebleken uit wetenschappelijk onderzoek. Integendeel, mensen die veel (niet téveel uiteraard) koffie drinken hebben bijvoorbeeld een kleinere kans om Parkinson en Alzheimer te ontwikkelen. Dat is maar goed ook, want een bibberende hand, een plastic bekertje koffie en een hoofd dat vergeet dat die hand überhaupt een bekertje vasthoudt lijkt me een onhoudbare combinatie.

Cafeïne wordt zelfs actief in de medische wereld ingezet; het wordt soms toegevoegd aan paracetamol, voor een ‘verkwikkende’ pijnstillende werking. En omdat het de bloedvaten in de hersens doet samentrekken is het een goede kandidaat tegen migraine, waarbij er juist teveel bloed in de hersens wordt rondpompt. Kortom, een bakkie troost doet zijn naam meer dan eer aan. Ik kan met een gerust hart gaan slapen en me verheugen op het dampende aroma van het vocht dat mij morgen weer overeind moet houden.

Mail

Brankele Frank

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Tussen de randen van een aquarium

Tussen de randen van een aquarium

Wie ben je als je alles kunt zijn? In het fragmentarische afstudeerwerk van Ettie Edens veranderen mensen onder andere in een hoopje, een steen, een natuurkundedocent, water, iemand die limonade drinkt en een lantaarnpaal. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Mycelium

Mycelium

Wat als schimmelsporen zich met iedere adem dieper in je longen graven? Met ‘Mycelium’ won Olga Ponjee de juryprijs van Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer