Ik sta in een kathedraal met een augmented reality-bril op. Door dikke glazen zie ik de kerk op de achtergrond. Koude gewelven en kasseien, de andere bezoekers als zombies met hun brillen: ver weg en spookachtig. Dwars daaroverheen flitsen de virtuele projecties: levensecht. Een hologram van een pratende toverketel wijst me de weg. De tour heeft een ingebouwde navigatiefunctie, geen moment hoef ik om te kijken of stil te staan. Heel even kijk ik toch. ‘Ja, de Romeinse zalen zijn zeer interessant, maar dank om op de route te blijven,’ corrigeert de toverketel in rap Vlaams. Om mij heen lopen holografische mensen uit de 15e eeuw: een bisschop, de kerkschilder Jan van Eyck. Ik kan zelfs een rondje lopen om de kerk als 3D-maquette. ‘Bedankt!’ klinkt het dan. Daar, vlak voor het schilderij, stopt de tour.
Ik heb geen bril meer op. Mijn eigen ogen moeten zich aanpassen aan het duister. Geen lichtgevende holografische pijlen om te volgen. Niemand fluistert in mijn oor. De zaal is stil, hoog en donker. Het kunstwerk waarvoor iedereen van over de hele wereld hier naartoe komt, is goud verlicht. Er staan mensen voor – ze kijken omhoog, hun armen zijn geheven, ze kijken door hun schermen naar het kunstwerk op hun telefoon. Reisgenoot F. is zijn echte bril kwijtgeraakt en ziet niets. Ik kijk met mijn ogen. Het kunstwerk kijkt terug met een verwarrend perspectief, zelfs voor iemand die net hologrammen gezien heeft. Ver weg is dichtbij, dichtbij is ver weg, op de achtergrond stommelt mijn reisgenoot in het donker, zoekt hoekjes van zijn jas af. Daar ben ik in goud licht en ik voel me ongelofelijk alleen. Ongelofelijk klein, ongelofelijk zinloos om hier te zijn, zonder bril of gids en geen idee wat ik hier doe.
In dit gouden licht valt alles wat geweldig leek aan mijn vorige avond in glas in lood uiteen. De laatste dansvloer voor het land dichtging. Future spacejazzrock die klonk alsof iemand met een loden pijp op een hek sloeg. Dat ik even ging zitten in het spikkellicht – een smeltende discodip. O, ja, ook dit was uitgaan: de zweetlucht en het lauwe bier, alle niet ingeloste verwachtingen. Eén van de redenen dat ik naar België was gekomen heeft net een rum-cola voor me ingeschonken, en stelt me dan voor aan zijn vriendin. Acht gratis drankjes later is de vriendin ineens weg, de relatie bij nader inzien los-vast en is er een arm om mijn schouder. Ik sta op een dansvloer in real reality. Door rook zie ik wat slecht geprogrammeerde dansende poppetjes in een mwah-animatie. Alles is ongelofelijk flets, details ongelofelijk onafgewerkt als een imitatie van een schilderij. Kon je maar aanbeden worden, niet in het voorbijgaan opgemerkt als ook een mogelijkheid. Aanbeden in een goud licht dat klein maakt.
I
De aanbidding van het Lam Gods
Er is luik na luik na luik, een veelluik van verf
twee schilders zijn eraan overleden
drie hebben het geïmiteerd, vier ontvreemd, één patroon
zag het als reservering naar de skybox van de hemel
één trap omhoog en ik zie twee verdiepingen,
drie uitvakken, vier tribunes: mannen, vrouwen, armen,
rijken, boeren, rechters, we zijn allemaal supporters
op dat doek na doek na doek, op de stip in het midden
is een lam gelegd
De aanbidding van het Lam Gods
Naar dat luik na luik na luik, dat veelluik van verf
stromen honderden per dag, duizenden per week
brengen rokende kaarsen, gouden lichten (niemand weet wat mirre is)
ze staan met hun armen omhoog in aanbidding,
te flitsen. Zie het als offers nemen, een vereeuwiging van iets aards
in hun midden staat een lam dat iets van een kalf weg heeft
ik noem het de aanbidding
van De aanbidding van het Lam Gods
Alle beelden in de kathedraal kijken mij aan
elk houtgesneden heiliggezicht weet wat ik heb gedaan
ik heb niet geknield, ik was te trots en in plaats
heb ik een foto gemaakt
van een fotograaf die een foto maakt van De aanbidding van het Lam Gods
Marthe van Bronkhorst (zij/haar) is schrijver, theatermaker en psycholoog en studeerde aan de VU Amsterdam en Harvard Medical School. Ze schreef voor onder meer Theater Ins Blau, Sonnevanck, Over het IJ festival, Kluger Hans, Meander, De Revisor en werkt aan een roman over duikers bij uitgeverij De Geus.
Hanneke Rozemuller (1998) is beeldedacteur bij Hard//Hoofd en illustrator. Met dromerige scenes met veel textuur en een beetje absurdisme wil ze een nieuw esthetisch laagje aan verhalen geven.
