Asset 14

Iedereen heeft bad guys nodig

Iedereen heeft bad guys nodig

Tienduizenden lege vluchten vliegen per jaar over onze hoofden. Onze kledingstukken worden met 1,23 miljoen per jaar vernietigd of versnipperd omdat recyclen duurder is. Miljoenen mondkapjes mochten niet gratis verspreid worden want dat zou marktverstoring zijn. Alleen in de eerste lockdown was de stikstofuitstoot 80% lager: precies de streefwaarde voor als we de klimaatdoelen willen halen. Maar een halfjaar later was alles terug bij af. Als ik zulke berichten lees, denk ik: de Muur is hoog vandaag. Ik bedoel geen Mexicaanse of Oost-Duitse muur. Ik bedoel de muur die complotdenkers, politierechercheurs en Carrie uit Homeland op zolder hebben. Zo een met punaises, foto’s en gespannen lijnen met een groot complot van bad guys. Die muur waar ze naar staren, koffie in de hand, peinzend in het niets. Op de Muur prijkt het krantenbericht: ‘Meer overlijdensgevallen in 2020 en 2021: pensioenfondsen spreken van een meevaller.’ Die muur dus, waar alle goede bedoelingen van afglijden als een natte krant. Die muur die afketst en tegenwerkt.

Carrie in Homeland zou punaise A verbinden met locatie C, en bad guy B… bingo: een complot. Heerlijk bevredigend: het universum blijkt niet willekeurig, wreed en onverschillig. Maar voorspelbaar, oorzakelijk, behapbaar. Wel kwaadaardig, maar voorspelbaar kwaadaardig. Er zijn good guys en bad guys. De bad guys werken samen en zij hebben het gedaan. Niets gebeurt zonder reden, niets is complex. Een Tilburgse professor vertelde mij een keer dat mensen die in complottheorieën geloven er een atheïstische levensbeschouwing aan ontlenen en een permanent gevoel van bedreiging mee dempen. Hij weet het aan deze verwarrende tijd: geen zekerheden. We hebben allemaal die bad guys nodig.

Was het leven maar een complottheorie. En kon ik er maar in geloven. Politieke beslissingen vind ik vaak onbegrijpelijk, geschiedenis herhaalt zich en we leren niets. Met een complottheorie slaat het allemaal ergens op. Ik stel me voor hoe één crimineel meesterbrein achter een grote Muur in zijn torenkamer zijn kat aait en zegt: ‘Kom jongens, hoe gaan we nu weer eens chaos en mayham zaaien?’
Dan zegt één van zijn kleine henchmen: ‘Laten we ons allemaal in vleermuizen veranderen!’
Crimineel meesterbrein: ‘Ga door.’
Kleine henchman: ‘En mensen bijten!’
CM: ‘En besmetten met een mondiaal virus!’
KH: ‘U bent een genie!’
CM: ‘Via racisme geven we de Chinezen de schuld!’
KH: ‘Gotcha, baas!’
CM: ‘Maar wat doen we daarna?’
KH: ‘We geven een vaccin, maar niet aan iedereen! Waardoor het virus zich blijft muteren!’
CM: ‘Die plannen we in. Volgende agendapunten: klimaatverandering versterken, en wat gaan we verder doen aan democratie-ondermijning?’
KH: ‘Iets met truckers in Canada?’

Ik kan bijna begrip vinden voor mensen die de Muur écht zien. Als ik lees dat bestuurders die ik graag wil vertrouwen, toch niet de hele waarheid vertellen. Sommige mensen zien in die Muur een overheidscomplot, een groep die toewerkt naar een autoritaire staatsvorm, ze zien massamisleiding, propaganda, telecomspionage. Die muren zie ik allemaal niet. Ik zie een Muur die zorgt dat ik mensen met burn-outs moet behandelen zodat ze zo snel mogelijk weer inzetbaar zijn in 60-urige werkweken in de zorg of het onderwijs. De Muur waarop verzekeraars bepalen voor hoeveel sessies een patiënt depressief mag zijn. De bad guy die dat besloten heeft, en de bad guys die daarvoor gestemd hebben? Wijzelf. Ik zie aan die Muur alleen onszelf hangen met een scheutje kapitalisme. Ik ben benieuwd hoe jij die Muur noemt.

 

Vampire with an interview

Het adres ontving je per email, die aanhief (je wijt dit aan een vertaalfout)

Geachte maagd

de klacht van de wind slaat lam op een hoektandfront kantelen

dat grijnst en achter je sluit de poort een tijdperk af, dat kreunt,

uit de muren groeien stompen, verlichten ternauwernood een niets, dat echoot

 

Voor

Boudin noir in sangría transsylvana

Placinta aan de streng, ciorba de oase

 

Voor u, vers getrokken – waarvan, waarin, dat vraag je niet

hectares strekken zich tussen jou en je tafelheer

Heeft hij het nieuws gevolgd? De laatste vijftig jaar niet helaas

 

Het teentje in je zak rolt weg in de voering, je borst vibreert op en neer in een hoog register

hij ziet al je kostbaarheden werkend verpakt in een dun laagje huid

Heeft hij niet het idee dat hij iets mist? Hij lacht

 

Hoofd

Amuse van korst, roodlof en blauwaderkaas

Ragout gehakt van Parmezaan met bors boullabes en tuica de-a-ntâia (knoflookvrij)

 

Missen? Missen is als een plaatselijke zonneschijn na een plaatselijke bui,

je hebt er niets van te vrezen, het enige dat telt is dat het hier nog altijd regent

 

door warmte die met oorlogstrom bezit neemt van je lichaam slagader voor slagader

door een diepe doordrenking van de drank stel je de vraag de vraag

 

Nee, ik reis niet vaak, maar laatst naar China, een beetje couleur locale,

de keer daarvoor was het Spanje, eens in de honderd jaar wil je wel een verzetje

 

Dessert

Sângerete de ciocolata

 

Je buitelt, tuimelt als het spinnenweb je hart omsluit dans je al de tango op orgelklanken elke bocht

draai je buiten je macht dan stel je de vraag, de vraag

 

Nam hij zijn vleermuizen mee?

Maar natuurlijk.

 

Mail

Marthe van Bronkhorst (zij/haar) is schrijver, theatermaker en psycholoog en studeerde aan de VU Amsterdam en Harvard Medical School. Ze schreef voor onder meer Theater Ins Blau, Sonnevanck, Over het IJ festival, Kluger Hans, Meander, De Revisor en werkt aan een roman over duikers bij uitgeverij De Geus.

Hanneke Rozemuller (1998) is beeldedacteur bij Hard//Hoofd en illustrator. Met dromerige scenes met veel textuur en een beetje absurdisme wil ze een nieuw esthetisch laagje aan verhalen geven.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

De rode draad 1

De rode draad? Dat zijn wij, voor elkaar

Jihane Chaara is geen determinist, maar vraagt zich toch af of sommige ontmoetingen in het leven wel echt toeval zijn. Wat als we allemaal volgens een rode draad met elkaar verbonden zijn, zowel in ons huidige netwerk, als ook met degenen die op magische wijze ons leven in komen? Lees meer

Met deze column kan ik de wereldvernietigen

Met deze column kan ik de wereld vernietigen

‘Maar als ik die column nu verder schrijf’ zegt Marthe van Bronkhorst, ‘dan komt deze informatie online, en kan ik die AI op ideeën brengen.' Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem 1

Kun je liefde delen?

Marthe van Bronkhorst onderzoekt polyamorie: 'Als ik mijn hart versplinterd heb, kan ik het dan minder hard breken?' Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders? Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Dunne intellectuele belangstelling

Dunne intellectuele belangstelling

Michiel Cox is vastbesloten om als docent aan zijn mbo-studenten meer dan alleen praktische kunde over te dragen. Hoewel studenten zijn lessen mild spottend een ‘zitvak’ noemen, merkt Cox dat bij sommigen intellectuele nieuwsgierigheid opbloeit, ondanks de lage verwachtingen van de buitenwereld. Lees meer

How can I make this about me? 1

How can I make this about me?

Marthe van Bronkhorst staat stil bij een jaar genocide en pleit ervoor om het meer over onszelf te laten gaan: 'Die dode Palestijnen hadden jouw kinderen kunnen zijn.' Lees meer

De inspraakavond

De inspraakavond

Om een progressief geluid te laten horen gaat Michiel Cox naar een inspraakavond over windmolens. Maar tijdens de bijeenkomst begint hij te twijfelen. Is dit inspraak? Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer