Marthe van Bronkhorst droomt én idealiseert een positieve, zwoele zomerwind vol geluk en verzet, wat meer inhoudt dan slechts wat bregmaniaans altruïsme.
Op het feest dat ik met goede vriendin D gaf in het café, gebeurde iets engs. Ik keek in het rond: stond er iemand alleen? Nee. Kon ik nog iemand een drankje brengen? Nee, iedereen was voorzien. Werd er gepraat, gemengd, gelachen? Ja. Er was niets mis. Ik kreeg een heel rare sensatie, alsof ik een klein beetje aan een ballon zweefde. Mijn hoofd voelde licht. Was ik ziek?
Nee, gelukkig. Ik was gelukkig. Dat lichte gevoel bleek de afwezigheid van piekergedachten te zijn. Middenin de genocide, het oprukkend fascisme, PFAS, microplastics en insectensterfte, was ik gelukkig. Terwijl er kinderen met honger naar school gaan of zich in kerkasiel verstoppen voor uitzetting door Faber. De dag erna was het gevoel er nog steeds. Pas tegen de middag dacht ik vanwege een lange appstilte dat een vriend boos op me was, toen kwamen goddank de vertrouwde piekergedachten weer terug.
Gelukkig zijn brengt een heel scala aan mogelijkheden met zich mee
Je begrijpt dat ik me door deze korte geluksepisode kapotgeschrokken ben. Want gelukkig zijn is een risico. Gelukkig zijn, niet toegeven aan wanhoop en nihilisme, brengt een heel scala aan mogelijkheden met zich mee. Namelijk dat het wél goed kan komen. Dat mijn vrienden en geliefden hier om me heen, maar ook die voorbijganger, het gezin tegenover het café driehoog achter, die dronken bargast, ja, dat die hele wereld het waard is om voor te vechten.
En terwijl jij dit leest, gebeurt dat ook. Die betere wereld wordt as we speak gemaakt. Ik heb het niet over willekeurige goede daden of bregmaniaans ´effectief´ altruïsme. Ik heb het over organiseren. Via een diversiteit aan tactieken, van de straat tot in het ambtenarenapparaat. Ik wil het niet hebben over wat er allemaal misgaat. Ik wil onze winsten vieren. Wees uitgenodigd.
Acties
Onder meer actiegroepen Geef Tegengas, XR Justice Now en Mask Off Maersk blokkeren aanvoerroutes, spoorlijnen en bedrijven van F35-onderdelen - dat zijn vliegtuigdelen die voor de moorden op Palestijnen worden gebruikt. Actiegroep Fok Fokker legde zelfs urenlang een fabriek van zulke vliegtuigonderdelen plat. Ja, dat was tijdelijk. Maar bedenk eens: misschien had je net als ik tot voor kort nog niet eens van transportbedrijf Maersk gehoord. De hele toevoerketen die meewerkt aan deze moorden - van kantoor (Maersk), fabriek (Fokker), opslag (Papendrecht), spoorlijn (ProRail) tot haven (Rotterdam) - is door deze groepen in kaart gebracht. Niemand komt meer weg met ich habe es nicht gewusst. En dat is belangrijk, en dat is winst.
Rechtszaken
Vervuilers worden weer bang. Milieudefensie (‘David’) start een rechtszaak tegen ‘Goliath’, oftewel, Shell - een miljardenfirma met een strak juridisch team - je moet maar durven. Greenpeace neemt het in Nederland op tegen de repressie via boetes van de VS. Zullen MD en GP winnen? Misschien niet. Maar het intimideert. Bedenk eens hoe de wereld eruit zou zien als vervuilers hun gang gingen zonder ooit aangeklaagd te worden.
Nieuws
We maken nieuws. Journalistiek platform Left Laser douwt politici vrolijk-confronterend een mic onder de neus, die zonder spindoctors niet voorbereid zijn. Zij laten de wereld van protesten en politiek zien door een andere bril dan de Telegraaf-oogkleppen. Roel Maalderink, in zijn voxpoppende alter ego als Ronnie Schamper, neemt het hele media-apparaat op de hak (‘Ik kom hier om het bloed onder uw nagels vandaan te halen, kunt u niet even boos worden? Anders heb ik geen itempie.’) Mijn collega’s van Radio Kookpunt en ik maken zelfs een alternatief journaal, Links Nieuws, waarmee je meteen bij bent voor de hele week. TL;DW? Talenten Sander van der Kraan, Calvin van Laaren (@cutbeans op Instagram) en Veerle Romee leggen abstracte zaken simpel uit.
Journalistencollectief Cracking the Frame toont onvermoeibaar hoe kranten, talkshows, peilingen en rapporten een gekleurd frame aan ons voorschotelen - en hoe je zorgt dat je niet in zo’n frame trapt. Nieuwsduiders Zoë Papaikonomou en Instagramaccount @gratis_saaf_voor_iedereen gaan een stap verder: zij herschrijven nieuwskoppen en laten zien hoe het óók kan - met terechte woede en memes. Onderzoeksjournalisten van Follow The Money en BOOS zijn een waakhond tegen de macht van bedrijven en de leugens van de politiek.
'we hebben iedereen nodig,' zei Carice van Houten, 'alle hypocrieten verzamelen'
Openbare ruimte
We zijn de openbare ruimte terug aan het claimen. Den Haag kreeg een verbod op fossiele reclames voor elkaar. Racistische stickers? Die worden overgeplakt door stickers van alternatieve stickerdrukkerij De Rode Lap. Amsterdam stopt met het beboeten van dakloze mensen. Toen Nederland gastland was van de NAVO-top waren er meerdere protesten en vredes-toppen (VeTo Oorlog, Nieuwe Vredesbeweging) waar internationaal mensen op af kwamen. Want ook vrede mobiliseert.
Kunst
Kunstenaar Pino Potato maakt lekker design voor een betere wereld. Comedian Devin Hillenius neemt de idioterie van rechts op de hak, Pieter Derks roast het kabinet finaal. Schrijfster Nienke ‘s Gravemade geeft in haar eentje hilarisch antwoord op de volledige manosfeer. Muzikanten Woody Grooves, Hang Youth, Sophie Straat, Sef, zangeres FRÉ, Benjamin Fro, mijn broer Fausto en vele anderen maken muziek tegen de rijken, de Zuidas, de aandeelhouder, en vóór gratis alles, vrijheid en liefde. Filmster Carice van Houten gebruikt haar platform non-stop voor de goede zaak. Ja, daar kwam kritiek op, ze heeft veel gevlogen en zou dus ‘hypocriet zijn’. ‘We hebben iedereen nodig,’ zei Van Houten daarop, ‘alle hypocrieten verzamelen.’
Schoonheidsideaal
Mannenmode wordt minder beknellend. Een jurk, why not? De mode lijkt dwars door de oprukkende transhaat heen te beuken. Onder meer Harry Styles en Pedro Pascal rocken regelmatig een rok en nagellak. Influencer Lotte van Eijk heeft een kledinglijn voor plussize personen die geen zin hebben om zichzelf weg te stoppen.
Verhalen
We vertellen andere verhalen dan alleen het verhaal van macht, geld, rijkdom en als man voor je vrouwtje providen. We hebben podcasts zoals Damn Honey, De Linkse Mannen Lossen het Op, de Barricade, de Linkse Revolte, de Lesbische Liga, enzovoort. Verhalen over ‘integratie’ zijn passé, we hebben nu verhalen over de complexiteit en rijkheid van de wereldgeschiedenis, zoals die van Maurits de Bruijn (Geweten) en Safae el Khannoussi (Oroppa). Wie geschrokken is van de propaganda die we in het heden zien, kan ook beter begrijpen hoe het westen in het verleden zeker niet altijd de goodguy is geweest. Zo vertelt bijvoorbeeld het boek van Chris de Ploeg, De Grote Koloniale Oorlog, dat verhaal.
Werkers
Staken werkt. Vakbonden (FNV, CNV) spelen hierin een cruciale rol. Onze apothekers kregen na hun staking eindelijk hun verdiende loonsverhoging. In stilte werken duizenden mensen in de (thuis)zorg en het onderwijs die dit ook verdienen. Ons land wordt niet gedragen door partijen die ‘aan onze kant’ zouden staan, maar door groenteplukkers, rioleringsmedewerkers, vuilnisophalers, verpleegkundigen en vakkenvullers. Ik denk aan mijn collega’s in de huisartsenpraktijk. Ik denk aan al die mensen die ik vergeten ben te noemen (laat me meteen weten wie!). We zijn het verplicht aan hun inspanningen om ze niet in de steek te laten. En vond je dit nou een mooi lijstje? Laten we elkaar dan ontmoeten en met elkaar feesten. Die betere wereld wordt al gemaakt en hoe hard fascisten ook roepen, het tij is niet meer te keren. Fijne zomer.
Tedere zachte dingen
Ik wil aan duiven denken en bonbons, tedere dingen
fluweelzachte kussens, helemaal niet aan ingestorte gebouwen
of platgetrapte eieren, nestroof, plaatsen delict door de hongerklop van een dier
Ik wil dat iedere persoon op aarde een lekker zittende set pantoffels heeft
Hoe veranker je dat in de wet?
In de revolutie heb ik voor iedereen hier een bed opgemaakt
En de haard is aan
Niemand blijft achter in de sneeuw, en de sneeuw kleurt rood, maar mooi rood…
Ik wil dat het herfst kan zijn, wanneer je in de stemming bent
ik ben nu in de stemming
Stop de lente!
Dus de aarde past speciaal haar draaisnelheid aan
de Golfstroom vertraagt, als gevolg hiervan staat
hij nu stil, polen draaien om, en het aardmagnetisch veld knapt kapot
en daar staat hij voor de deur, el Niño, allemaal mijn schuld,
en niemand wordt meer jarig, globale noodtoestand
terug naar zachte, tedere dingen: badschuim bijvoorbeeld
want als je bad hebt, moet je er goed voor zorgen
Weet je, je hoeft niet altijd
drie keer met scherp te schieten om de beer te winnen
niet schieten, ik ben ongewapend
je gaat het leger in met alleen Monty Python’s killer joke op zak
thuiskomen bij je moeder en de wetenschap
dat in de vensterbank de kat slaapt in een bedje van haar eigen haar
Marthe van Bronkhorst (zij/haar) is schrijver, theatermaker en psycholoog en studeerde aan de VU Amsterdam en Harvard Medical School. Ze schreef voor onder meer Theater Ins Blau, Sonnevanck, Over het IJ festival, Kluger Hans, Meander, De Revisor en werkt aan een roman over duikers bij uitgeverij De Geus.
Jasmijn ter Stege (zij/haar) is illustrator werkend vanuit Den Haag. In haar werk laat ze graag kleurrijke metaforen, zachte vormen en stevige verhaallijnen het woord voor haar overnemen.
