Asset 14

Zomergast Carola Schouten bedreef drie uur lang politiek

Zomergast Carola Schouten bedreef drie uur lang politiek

Zomergast Carola Schouten was persoonlijk en open, zag Daan Steinebach, maar ze zei ook nét iets meer dan helemaal niets. Aan het eind van de avond bleek de kijker toch gewoon weer bijna drie uur naar politiek te hebben gekeken.

Eerste hulp bij ministers in nood, zo ongeveer schijnt de redactie van Zomergasten haar taak te begrijpen. Dat ze een zittend minister uitnodigt is op zichzelf nog niet eens zozeer het probleem; het kritisch bevragen van machthebbers is immers een belangrijke journalistieke taak. Het probleem is dat een politieke Zomergast zelden echt kritisch bevraagd wordt. Het verklaart in elk geval waarom Carola Schouten zich ertoe heeft laten verleiden om zich te laten interviewen door Janine Abbring. En ze heeft geen ongelijk gekregen.

Eerst even iets benoemen wat belangrijker is dan het lijkt: Schouten wílde helemaal geen minister van Landbouw worden, maar van Sociale Zaken. Partijleider Segers werd echter weggespeeld door de andere onderhandelaars (Rutte, Buma en Pechtold) en nu zit Schouten op hét ‘spagaatministerie’ – altijd boze boeren, apathische burgers en alleen aandacht als er iets misgaat.

Nog iets wat benoemd moet worden: ik bedoel het niet cynisch als ik zeg dat het indrukwekkend was hoe Schouten over haar persoonlijke leven vertelde. De dood van haar vader, haar jeugd op de boerderij, haar alleenstaande moederschap: Schouten sprak helder, zonder sentiment maar wel degelijk persoonlijk. Haar jeugd op de boerderij heeft alleen niks met haar ministerschap van landbouw te maken. Abbring vroeg er nog naar, of landbouw haar voorkeur was bij de formatie, maar liet Schouten wegkomen met een ontkenning. En zo bleef de platte suggestie in de lucht hangen dat boerendochter Schouten nu de opperboer is geworden en dat doet de minister ernstig tekort – alsof iemand die van de boerderij komt zich niet met iets anders dan landbouw bezig kan houden.

Carola Schouten bleef professioneel genuanceerd, en zei net iets meer dan helemaal niets

Want het was niet enkel door het gebrek aan weerstand van haar journalistieke gesprekspartner dat Carola Schouten zich een bijzonder vaardig politica toonde. Dat ze zei blij te zijn met alle aandacht voor haar portefeuille is natuurlijk op zijn hoogst maar halfwaar. Hoewel ze gewaardeerd is bij het grote publiek, is de vete die ze al vanaf het begin van haar ministerschap heeft met de boeren een groot probleem voor haar politieke carrière. Eerst beschuldigde ze melkveehouders collectief van fraude, om dat vervolgens weer terug te moeten nemen omdat het niet waar was – gelukkig voor Schouten was Abbring dat vergeten, of was het onderwerp verboden door Schoutens woordvoerder. En vervolgens begon de stikstofaffaire – de stortbui die de agrarische emmer liet overlopen.

Natuurlijk ging het daar wel over, maar Schouten bleef professioneel genuanceerd. Ze zei net iets meer dan helemaal niks, toonde begrip voor de boeren en liet zien de landbouw te begrijpen – toch die jeugd. Maar heel veel verder dan een weinig concrete uitleg over haar plan voor ‘circulaire landbouw’ en de constatering dat daar geen geld voor is, kwam het na al die woorden in feite niet. Dat, en het feit dat ze haar bewondering uitsprak voor landbouwminister en latere EU-landbouwcommissaris Sicco Mansholt, zal de boeren (die zich overigens letterlijk voor de deur van de VPRO hadden verzameld) niet hebben gerustgesteld. Vergeet niet dat Mansholt de catastrofale gevolgen van zijn eigen landbouwbeleid nota bene zelf heeft voorzien; het liet vooral Schouten er nogal hulpeloos uitzien.

Daarmee stuiten we op de paradoxale werking van het huidige medialandschap. Een minister die op hetzelfde moment laat zien maar weinig controle over haar portefeuille te hebben, strijkt nog in dezelfde zin de plooien glad die bij het grote publiek voor electorale problemen kunnen leiden. Dat, meer dan het ontbreken van een empathische discussie over dierenwelzijn en natuurbehoud, zou de (politieke) conclusie van zondagavond moeten zijn.

De helderheid waarmee Schouten over haar eigen geloof sprak was bijzonder

Alleen ligt dat, nogmaals, niet aan de vaardigheid van Carola Schouten als politica. In dat opzicht was ik zeer van de minister onder de indruk – vooral toen het, in de tweede helft, persoonlijker werd. Haar bereidheid de donkere kanten van de geschiedenis in de ogen te kijken was bewonderenswaardig. Toen ze sprak over Auschwitz en Primo Levi, over de Argentijnse dictatuur of Golda Meïr, Tel Aviv of de burgeroorlog in Syrië, deed Schouten dat met ernst en gewicht en bleek ze de opdracht die ze zichzelf heeft gegeven heel serieus te nemen: ‘Wat Levi mij leert is steeds de vraag te stellen: zie ik de mens?’

Een opdracht die uiteindelijk religieus is, zoals men van een confessioneel politica mag verwachten. Ook dat was bijzonder, de helderheid waarmee Schouten over haar eigen geloof sprak. Zonder de gebruikelijke Haagse clichés, als opdracht om zelf na te denken, geformuleerd door iemand die toont dat te doen en te kunnen – nadenken.

Al was dat wel nadat ze een fragment liet zien uit The Two Popes (Fernando Meirelles, 2019), een film over de abdicatie van paus Benedictus XVI en zijn relatie met zijn opvolger, Franciscus. Maar wacht even, een politica van de ChristenUnie die naar de Rooms Katholieke Kerk verwijst? Daar zit iets achter. Haar partij zit namelijk al langer achter de katholieke stem aan – al mogen ze niet zomaar lid worden zonder de Protestantse leer te onderschrijven.

Waar Carola Schouten mee bezig was wordt in Duitsland Merkeln genoemd: zo weinig mogelijk zeggen, zo min mogelijk doen. Dat wil zeggen: ze was aan het werk en vaardig ook. Ik bedoel het helemaal niet als een verwijt, politiek gaat over macht. Carola Schouten liet zien dat dat niet altijd met grote woorden hoeft, dat politieke vaardigheid niet altijd hoeft te vervallen in cynisch geschreeuw maar ook mét inhoud bedreven kan worden door mensen die zelf nadenken. Ze haalde een aantal streken uit maar deed het met grote oprechtheid – precies zoals bondskanselier Merkel zou doen.

Mail

Daan Steinebach (Utrecht, 1995) is schrijver en begint het liefst over alles een discussie. Hij studeert internationaal recht, eerder Nederlands recht en filosofie.

Bram Dirven oordeelt, maakt en bepaalt over illustraties en is hiermee de illustratordictator bij Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
het laatste
Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

illustratie van een meisje in een tent waarin ze leest en veel spullen om zich heen heeft staan, in contrast met de paarse lucht buiten

De magen zagen bleek in dit licht

'Ik heb een onstilbare behoefte mensen van hier te ontmoeten / op zoek naar een bewoonbare waarheid.' De gedichten van Angelika Geronymaki worden bevolkt door bietjes, bralhonden en bulderende koeien: lijfelijke poëzie die je voelt en proeft. Lees meer

Automatische concepten 55

Mijn vader en ik, mijlenver uiteen

Hoe blijf je strijdvaardig als misstanden generatie na generatie niet worden opgelost? Marthe van Bronkhorst reflecteert op de relatie met haar vader en hoe ze verschillend met onrecht omgaan. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

Over het lijk van Picasso

Over het lijk van Picasso

Ferenz Jacobs onderzoekt, vijftig jaar na het overlijden van Picasso, hoe groot de prijskloof tussen commerciële kunst van mannen en vrouwen nog is. Lees meer

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

Een koetjes-en-kalfjesgesprek tussen Eva en een collega in de trein wordt ongemakkelijk wanneer hij ongefundeerde aannames doet over haar privéleven. Lees meer

Illustratie van een vrouw die een deur opent en daarachter een wereld van verschillende kleuren ziet

Rust Roest

Met dit verhaal waarin surrealisme en de werkelijkheid op een poëtische manier in elkaar overlopen, won Chris Kok de Debutantenschrijfwedstrijd van Editio. Lees meer

een persoon die naar hun eigen vervormde gezicht staart in de weerspiegeling van een telefoon

AI-angst

Wanneer Aisha in het bibliotheekcafé ineens met een human robot hybrid wordt geconfronteerd die rechtstreeks uit the Uncanny Valley schijnt te komen, lijkt het toppunt van haar industrialisatieverwarring bereikt. Lees meer

Kamer aan zee

Kamer aan zee

Twee mensen ontmoeten elkaar: de een werkt in een hotel en de ander wordt niet vaak tegengesproken. Wat volgt zijn een strandopgang, cocktails en een gedeelde sigaret. Lees meer

Baas in eigen brein

Baas in eigen brein

Marthe van Bronkhorst loopt in haar werk als psycholoog tegen een dilemma aan - is medicatie wel echt altijd de oplossing voor psychische problemen? Lees meer

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Vivian Mac Gillavry schreef een reeks korte verhalen over de vragen waarmee we achterblijven vlak na de dood van een dierbare, van 'Wanneer besloot hij dat hij gecremeerd wilde worden?' tot 'Welke schoenen zijn gepast voor de uitvaart?'. Lees meer

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Eva slaapt de laatste tijd slecht. De nachtelijke hersenspinsels die ze compulsief noteert 'rieken een beetje naar waanzin'. Lees meer

De tastbare droom van Escher

De tastbare droom van Escher

Ferenz Jacobs schreef over Espai XC, het Escher-achtige huis van kunstenaar Xavier Corberó: fotogeniek, maar ook verwarrend. Lees meer

Verliefde klimaatvluchtelingen

Verliefde klimaatvluchtelingen

Het is midden november en 17 graden. Twee geliefden kuieren het strand af en aanschouwen de vreemde schoonheid van het industriële landschap. Waar zullen ze gaan wonen als het water komt? Lees meer

Mijn buurjongen 1

Mijn buurjongen

"In hun vriendschap waren ze onaantastbaar, als een groep soldaten voor een veldslag." Een kwetsbaar kort verhaal van Lars Meijer waarin tractors worden opgegeten, kleedkamers vol stoom hangen en geheimen worden ontdekt. Lees meer

Welkom in het circus van de dood

Het circus met één wild dier

Marthe van Bronkhorst verbaast zich tijdens een circusact die verkeerd afloopt over hoe laconiek het publiek reageert: "We hadden met zijn allen bij de galg kunnen staan, een standrechtelijke executie, een heksenverbranding – de popcorn was rondgegaan." Lees meer

Een ongelukje in Niemandsland 3

Een ongelukje in Niemandsland

Hoe weet je of dat wat je kiest het juiste is? Een kort verhaal van Stefanie Gordin over liefde, zwangerschap en autonomie. Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Onthouden dat ik het even moet vergeten 1

Onthouden dat ik het even moet vergeten

Heeft iedereen zo'n fabelachtig goed geheugen voor schijnbaar onbenullige details, of ligt het aan Eva? Lees meer

Stuur je pitch in voor Hard//hoofd Magazine #3! 2

Stuur je pitch in voor Hard//hoofd Magazine #3!

Stuur uiterlijk 28 februari je pitch in voor de derde editie van Hard//hoofd Magazine, met als thema: ‘Aaah!’. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel