In samenwerking met Vrij Nederland brengt Hardhoofd bijzondere reistips. Deze keer: een van de geheimen van Berlijn." /> In samenwerking met Vrij Nederland brengt Hardhoofd bijzondere reistips. Deze keer: een van de geheimen van Berlijn." />
Asset 14

de geheime Berlijnse hippietuin

-Deze tip verscheen eerder in de rubriek ‘Wunderkammer‘ van Vrij Nederland. Europa wemelt van de verborgen kunstschatten en geheime meesterwerken. Op vn.nl is er elke dag aandacht voor een aanbevelenswaardige ontdekking. Ook een suggestie? Stuur ‘m op naar wunderkammer@vn.nl met een motivatie waarom de kunstschat opgenomen moet worden in de Wunderkammer en win een VN-fietstas gevuld met boeken-

Je hebt Berlijnfanaten en je hebt Berlijnhaters. De fanatici krijgen bij elke verwijzing naar het woord ‘Berlijn’ een dromerige blik in de ogen en beginnen licht kwijlend te mijmeren over “dat barretje in Kreuzberg, die club in Friedrichshain, die wafeltent in Prenzlauer Berg”. Je kunt weglopen en thuis de was gaan doen, als je terugkomt staan ze er nog steeds. “Oh en de zondagmarkt in Mauerpark en de Müggelsee en de döner kebab in de Yorckstrasse en…” De haters zeggen altijd hetzelfde: “Ik vond het een lelijke, kale, koude kutstad. Geen wonder dat het de hoofdstad van de Nazi’s moest worden. Gatverdamme. Ik snap niets van die hype.” Meestal zijn deze mensen een keer in Berlijn geweest: in de winter, met hun ouders, toen ze zeventien waren. Ja, dan is de Duitse hoofdstad behoorlijk deprimerend.

Maar Berlijn is, met name in de zomer, als Susan Boyle: je moet voorbij het uiterlijk durven kijken. De mooiste plekken zijn zo verstopt dat je ze zonder gids of op z’n minst een gouden tip niet kunt vinden. De buitenkant van een saai gebouw in een stille straat verraadt niet dat er binnen een bruisende club huist. Op een raar binnenplaatsje vindt een uitverkocht concert plaats. De kelder van je buurman blijkt een galerie te zijn, met een verrassend mooie fotocollectie. Het is een droom en tegelijk een nachtmerrie: hoe meer je ontdekt, hoe meer je je realiseert dat je van alles misloopt, iedere keer dat je nietsvermoedend door een ogenschijnlijk normaal steegje fietst.

Toen ik er woonde, maakte ik er aldus een dagtaak van om niets aan mijn aandacht te laten ontsnappen. Als een neuroot struinde ik van Oost naar West alle obscure plekken af. Ik hield een lijst bij die ik zorgvuldig afwerkte. Elke keer als ik dacht dat ik een beetje bij was, kwam ik weer in Görlitzer Park een of andere geflipte Italiaan tegen die me verzekerde dat ik écht een keer naar een pingpongkelder in Schöneberg moest gaan. “Ze serveren bier in Neanderthalerschedels! David Bowie speelt er soms een acoustische set van een kwartier! En alle barmeisjes zijn Zweeds én biseksueel!” Dan begon het weer overal te tintelen en trommelde ik mijn vrienden bij elkaar, die zich zuchtend lieten meeslepen.

De beste tip die ik kan geven, is de geheime hippietuin die ik min of meer per ongeluk ontdekte. Het vergt wat moeite, maar het is het absoluut waard. Na een aantal hindernissen (hekken, zwiepende takken) kom je via een overwoekerd treinstation waar de post van heel Duitsland tot in de jaren ’90 vandaan vervoerd werd, in een wonderlijke, magische tuin terecht. Overal staan of hangen vreemde kunstwerken van de eigenaren (die ik nooit heb aangetroffen): winkelwagentjes, wieldoppen, stofzuigerslangen vormen de meest curieuze bouwsels. Je loopt onder de bomen over het voormalige perron, waar rode houtsnippers voor je zijn uitgestrooid als pad. Het voelt alsof je een Tim Burton-film ben binnengetreden; het is een beetje eng en tegelijk ongelofelijk romantisch. Aan het einde staat een bankje, gemaakt van een wiel, waar je kunt gaan zitten mijmeren. Of zoenen natuurlijk.

(UPDATE juli 2011: de tuin is helaas niet meer bereikbaar. Wij verwijzen u graag naar onze andere Berlijn-tip)

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Terug naar het moezeum

Terug naar het moezeum

Culturele ruimte ‘moezeum’ is een relatieve nieuwkomer in het culturele landschap. Laura Korvinus en Jorne Vriens bezoeken de eerste tentoonstelling By the Way'. Waar er bij veel hedendaagse kunstinstellingen behoefte is om zich te engageren met maatschappelijke kwesties, maar het te vaak blijft bij goede bedoelingen, vinden ze in moezeum een voorbeeld van hoe het óók kan. Lees meer

Zwervende organen en feminiene furie

Zwervende organen en feminiene furie

Hysterie was vroeger een diagnose voor seksueel gefrustreerde vrouwen, in deze column pakt Lieke van de Belt het woord terug. Lees meer

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Gaten in mijn vroegste overtuiging

Michiel Cox’ broer wil als vrijwilliger het leger dienen. Hoe kan Michiel zijn begrip daarvoor rijmen met de idealistische opvoeding van zijn ouders? Lees meer

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Het kattenvrouwtje dat de boom in sprong

Lieke van den Belt mijmert over verlegenheid en Minoes. Waarom bestaan er toch zo veel vooroordelen over kattenvrouwtjes? En zal ze zelf veilig vanuit de boom toekijken, of springt ze er uit? Lees meer

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

‘Zij moet echt normaal doen!’ riepen de mensen die verkrachtingsfantasieën over mij schreven

Marthe van Bronkhorst dacht dat het met conservatieve haat en machocultuur wel meeviel in Nederland, maar na anderhalve maand online haat en doodverwensingen, weet ze beter. Lees meer

Auto Draft

Rooilijnen

Rik Sprenkels schrijft (als dichter en medewerker bij het Kadaster) over de beleidsregels achter de openbare ruimte: voor de gewone sterveling zijn ze onzichtbaar, terwijl ze wel veel invloed hebben op hoe hun wereld werkt en eruitziet. Lees meer

Barcelona’s verboden kunstkabinet

Barcelona’s verboden kunstkabinet

Zoals dagtoeristen in Amsterdam naar het grachtenmuseum, het microbenmuseum en het hennepmuseum kunnen, heeft Barcelona een chocolademuseum, mummiemuseum en sinds vorig jaar ook: het Museum voor Verboden Kunst. Ferenz Jacobs bracht een bezoek en ontdekte al snel dat de werken uit deze privécollectie, afkomstig uit verschillende gebieden en tijdsperiodes, allen een gemeenschappelijke deler hebben: controverse. Lees meer

Verboden toegang 8

Verboden toegang

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. In woord én beeld dicht Maaike Rijntjes over iemand die terugkeert naar het bungalowpark waar die opgroeide. Lees meer

Momentum

Momentum

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Sanne Lolkema dicht op drie levels over de prestatiemaatschappij: van micro-, naar macro- en mesoniveau. Lees meer

Herkauwen

Herkauwen

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Tussen ongemak en walging in dicht Moni Zwitserloot over zowel baren als geboren worden: 'je kruipt uit je dode vel / naar buiten / de broeierige nacht in'. Lees meer

Podiumgeil

Podiumgeil

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Birsu Tamer schreef een tekst voor een acteur die als het monster van Frankenstein diens publiek bespeelt. Lees meer

Handleiding

Handleiding

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. In 'Handleiding' schrijft Ettie Edens over eenzaamheid, identiteit en gezien willen worden - en over iemand die een muur van haar kamer verft en daar zo in doorslaat dat ze in de kamer verdwijnt. Lees meer

Pokon

Pokon

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Melanie Neeleman onderzoekt in haar poëzie de selectieve empathie die ze ervaart bij een bezoek aan een expositie van opgezette dieren, die allemaal op absurde wijze stierven.  Lees meer

De serre

De serre

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Johanna Loman schreef een verhaal over een jonge vrouw op een klimaatprotest: Wat als je wel moreel besef hebt, maar liever je kop in het zand steekt? Lees meer

Hertenkalf 2

Hertenkalf

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Tessa van Rooijen dicht in dit vierluik over het aangaan van verbindingen en het dragen van een dood hertenkalf: 'jongens is het sexy om een dood hertenkalf in je lichaam te hebben?' Lees meer

De tondeuse

De tondeuse

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. Jana Flekken legt in fragmenten de band en rolverdeling tussen ouders en hun kind vast, en hoe die verandert wanneer een van de ouders ziek wordt. Lees meer

Mijn huid een rekbare grens (Frontaal)

Mijn huid een rekbare grens

Afgelopen zomer kregen tien aanstormende schrijftalenten de kans om deel te nemen aan het eerste Schrijverskamp van literair podium Frontaal. Onder begeleiding van verschillende schrijfcoaches werkten ze aan teksten rondom het thema Groen. De resultaten daarvan vind je deze week op Hard//hoofd. In dit drieluik bevraagt Isa/Isa Bob van Rooy de kaders die er gesteld zijn rondom onze natuurlijke wereld. Bestaat er eigenlijk wel een verschil tussen zelf en natuur, of tussen plant en organisme? Lees meer

Whisper Heart, The Movie

Whisper Heart: the movie

Hoe ver ga jij voor De Ware? Anne Sikma onderzoekt in dit bloedstollende verhaal de grenzen op tussen fictie en realiteit. Ben je er klaar voor? Lees meer

We hebben armoede opgelost: een toneelstukje

Marthe van Bronkhorst schreef een kort toneelstukje waarin Ruben Brekelmans en Dilan Yesilgöz uiteenzetten hoe ze armoede willen gaan oplossen. Lees meer

Lief kutland // Lancering 1

Kijk de lancering van 'Lief kutland' terug

Tijdens de lancering van het vijfde Hard//hoofd magazine, 'Lief kutland', plozen we dit neokoloniale stipje op de aardbol uit. Bekijk de registratie. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe schrijvers en kunstenaars. We zijn al veertien jaar gratis toegankelijk en advertentievrij. Zo’n vrije ruimte is harder nodig dan ooit. Steun de makers van de toekomst; sluit je vóór 1 januari aan als kunstverzamelaar en ontvang in januari je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar