Asset 14

Elma Drayer helpt het debat geen stap vooruit

Weerw

Julius Koetsier bindt in Weerwoord de strijd aan met de dogma’s en de dooddoeners die hij tegenkomt in de gevestigde opiniesecties. Hij fluit praatjesmakers die uit de bocht vliegen terug en voorziet hun meningen van een ongevraagd weerwoord. Deze week: Elma Drayer wilde ook graag haar dwaallicht laten schijnen over de ophef rondom debatcentrum De Balie.

Volkskrant-columniste Elma Drayer verdedigt in De Volkskrant van 25 april debatcentrum De Balie. Ze begint met een anekdote over het wetenschappelijk tijdschrift Journal of the Association for Information Science and Technology, dat de term ‘schone slaapster’ in de ban heeft gedaan.

    “De Leidse hoogleraar Ton van Raan bedacht de metafoor vijftien jaar geleden voor wetenschappelijke publicaties die lang moeten wachten totdat iemand ze ‘wakker kust’. Geweldige vondst, sindsdien dan ook veelvuldig gebruikt.
    Totdat een wetenschapster van de Universiteit van Indiana vorig jaar klaagde. Zo’n beeldspraak, vond deze Cassidy Sugimoto, verbindt ‘mooie vrouwen met vertraagde erkenning’. Genoemd periodiek bleek het daarmee eens te zijn. De redactie liet de Leidse geleerde weten dat het begrip vanwege seksisme ‘onacceptabel’ is.
    Dus je meldt dat je je gekrenkt, gekwetst of beledigd voelt, en je krijgt het gelijk geheel automatisch aan je zijde?”

Gekrenkt, gekwetst of beledigd? Daar heeft Sugimoto het niet over. Volgens het artikel waarnaar Drayer linkt, heeft Sugimoto vooral een probleem met de ‘voortgaande seksualisering van Van Raans aanvankelijke metafoor.’ Om daar iets over te kunnen zeggen, zou Drayer zich in het gebruik van die metafoor moeten verdiepen. Dan is het makkelijker om te doen alsof Sugimoto het gelijk ‘automatisch’ aan haar zijde krijgt, en haar argumenten te reduceren tot emoties.

Drayer probeert de afzegging in verband te brengen met identiteitspolitiek

Drayer klaagt, zoals elke columnist weleens doet, dat het typisch Amerikaanse identiteitspolitieke denken ‘de oceaan is overgestoken’:

Het staat iedere genodigde natuurlijk vrij een optreden af te zeggen. Wat dit te maken heeft met identiteitspolitiek is tot nog toe onduidelijk. Drayer probeert de afzegging in verband te brengen met identiteitspolitiek, door erop te wijzen dat sommigen van die vrienden van Eltahawy te maken hebben met BIJ1:

    “Haar informanten, het zal niet verbazen, bleken te behoren tot ons dappere legertje antiracismeactivisten, onder meer gelieerd aan identiteitspartij Bij1. Een van hen verklapte Eltahawy via Twitter dat Balie-directeur Yoeri Albrecht ‘extreem-rechts en uitgesproken islamfoob’ [sic] is, en een ‘full force supporter of Israel’. Een tweede meldde dat ‘antisekswerkerssprekers’ in De Balie zomaar het woord mogen voeren. (Wat u zegt, het moet niet gekker worden.) Een derde dat er twee jaar geleden een bijeenkomst was gehouden waar dubieuze uitspraken over ‘beroepsmoslims’ vanuit het publiek niet krachtig genoeg waren tegengesproken op het podium.”

Vooral die laatste kwestie was voor Eltahawy reden om af te zeggen, zoals ze zelf op Twitter verduidelijkte. Maar waarom blijft Drayer zo vaag over die ‘dubieuze uitspraken’? Waarom zegt ze niet gewoon dat Bernadette de Wit vanuit het publiek voorstelde ‘beroepsmoslims’ te deporteren om een signaal af te geven? Gespreksleider Geerten Waling vroeg vervolgens aan panellid Paul Cliteur of dat ‘juridisch een beetje een beetje rond te krijgen’ was, waarop Cliteur antwoordde: ‘Ik vind dat jullie dus met dit soort maatregelen meteen eigenlijk naar de meest controversiële en de meest uiterste maatregelen grijpen, terwijl je voorzichtiger kan beginnen. Nou ben ik misschien een beetje een poezelaar hierin.’

Waarom heeft Drayer het slechts over ‘dubieuze uitspraken’ over ‘beroepsmoslims’?

Waling zei later op Twitter dat zijn vraag aan Cliteur ironisch bedoeld was en ook zo begrepen werd door de aanwezigen. Die bedoeling lijkt me aannemelijk, en in het filmpje is ook wat gelach te horen. Nu vind ik milde ironie niet de beste reactie op een voorstel mensen te deporteren om hun geloof. Cliteurs antwoord dat je ‘voorzichtiger kan beginnen’, ook nog eens ingedekt met de bekentenis ‘een poezelaar’ te zijn, al helemaal niet.

Directeur Yoeri Albrecht beweert op Twitter dat De Balie ‘duidelijk en direct’ afstand heeft genomen van deze uitspraken. Op de vraag van journaliste Clarice Gargard waar dat was, geeft hij geen antwoord. In de officiële verklaring van destijds neemt De Balie in elk geval nergens afstand van. In een artikel in NRC spuwt Albrecht desgevraagd zijn gal over de critici van Cliteur. ‘Ik kan me voorstellen dat mensen het met bepaalde meningen niet eens zijn, maar dat is de functie van debat,’ verdedigt hij nogmaals het evenement. De oproep moslims te deporteren valt voor Eltahawy niet onder ‘bepaalde meningen’ die een plaats verdienen in een debat. Zoals ze in haar verklaring duidelijk maakt: ‘This is not a theoretical debate for me.’

Deze hele achtergrond is misschien te lang en te droog voor Drayers column. Maar nogmaals: waarom heeft ze het slechts over ‘dubieuze uitspraken’ over ‘beroepsmoslims’, als ze net zo goed kan schrijven dat het een oproep tot deportatie van deze groep betrof?

    “Het waren – zoals elke onbenul weet die de directeur kent en de debatten aan het Kleine-Gartmanplantsoen weleens bijwoont – potsierlijke, om niet te zeggen schandelijke verdachtmakingen. Maar Eltahawy wist genoeg. De Balie, schreef ze, is ‘geen plaats waar ik mijn opvattingen wil verkondigen’.
    Je zou denken dat Nederlandse activisten na deze mededeling hun geluk niet op konden. Het tegendeel was het geval.”

Dat is niet waar; Eltahawy werd op sociale media geprezen om haar keuze. Drayer concentreert zich op één artikel van OneWorld:

    “Wíj boycotten De Balie al jaren, mokten ze op de sociale media. Pas als een Beroemde Buitenlander het doet, schrijven ‘de mainstream media’ erover! Het platform OneWorld (‘voor een eerlijke en duurzame wereld’) liet vier ‘moslims en personen van kleur’ aan het woord die deze conclusie eensgezind onderschreven.”

De vrijheid van meningsuiting staat geenszins onder druk doordat iemand een optreden afzegt.

In tegenstelling tot Drayers bewering dat Nederlandse activisten ontevreden zijn, zegt Fatima Faïd in dit artikel dat ze het ‘geweldig’ vindt. Trouwens: waarom zet Drayer ‘moslims en personen van kleur’ tussen aanhalingstekens? Omdat ze het iets identiteitspolitiekerigs vindt hebben om mensen ‘in dat hokje’ te stoppen? Misschien ziet ze liever individuen. In dat geval is het vreemd dat ze de vier geïnterviewden (Enis Odaci, Fatima Faïd, Olave Nduwanje en Arzu Aslan) niet bij naam noemt, maar slechts naar hen refereert als ‘de een’ en ‘de ander’:

    “Moslims en personen van kleur worden ‘meer dan ooit gediscrimineerd’ en dat proces ‘wordt aangejaagd door eenzijdige berichtgeving en dus mede ondersteund door centra zoals De Balie’. En de vrijheid van meningsuiting? Dat is ‘een vals dogma dat men ons blijft voorhouden’, zei de een. ‘Daar verschuilt De Balie en haar directeur zich ook al jaren achter’, zei de ander. ‘Dit zijn de mensen die nog steeds ‘vrijheid van meningsuiting’ hadden geroepen als Hitler daar had gezeten.’”

Drayer citeert respectievelijk Aslan en Faïd over vrijheid van meningsuiting. Die staat, zeg ik waarschijnlijk ten overvloede, geenszins onder druk doordat iemand een optreden afzegt.

    “Hoe u, lieve lezer, erover denkt weet ik niet. Maar dat dit alles het broodnodige debat geen stap vooruithelpt weet ik wel.”

Door Mona Eltahawy’s afzegging hebben haar standpunten in elk geval een stuk meer aandacht gekregen, en dat komt het debat wat mij betreft ten goede. Wat het debat niet helpt, is het reduceren van argumenten tot emoties en het weglaten van relevante informatie, zoals Drayer in haar column doet.



Mail

Julius Koetsier is columnist, filmcriticus, vertaler, video-editor en zo af en toe iets anders.

Beeldredactie

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Tussen de randen van een aquarium

Tussen de randen van een aquarium

Wie ben je als je alles kunt zijn? In het fragmentarische afstudeerwerk van Ettie Edens veranderen mensen onder andere in een hoopje, een steen, een natuurkundedocent, water, iemand die limonade drinkt en een lantaarnpaal. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Mycelium

Mycelium

Wat als schimmelsporen zich met iedere adem dieper in je longen graven? Met ‘Mycelium’ won Olga Ponjee de juryprijs van Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer