Asset 14

Elma Drayer helpt het debat geen stap vooruit

Weerw

Julius Koetsier bindt in Weerwoord de strijd aan met de dogma’s en de dooddoeners die hij tegenkomt in de gevestigde opiniesecties. Hij fluit praatjesmakers die uit de bocht vliegen terug en voorziet hun meningen van een ongevraagd weerwoord. Deze week: Elma Drayer wilde ook graag haar dwaallicht laten schijnen over de ophef rondom debatcentrum De Balie.

Volkskrant-columniste Elma Drayer verdedigt in De Volkskrant van 25 april debatcentrum De Balie. Ze begint met een anekdote over het wetenschappelijk tijdschrift Journal of the Association for Information Science and Technology, dat de term ‘schone slaapster’ in de ban heeft gedaan.

    “De Leidse hoogleraar Ton van Raan bedacht de metafoor vijftien jaar geleden voor wetenschappelijke publicaties die lang moeten wachten totdat iemand ze ‘wakker kust’. Geweldige vondst, sindsdien dan ook veelvuldig gebruikt.
    Totdat een wetenschapster van de Universiteit van Indiana vorig jaar klaagde. Zo’n beeldspraak, vond deze Cassidy Sugimoto, verbindt ‘mooie vrouwen met vertraagde erkenning’. Genoemd periodiek bleek het daarmee eens te zijn. De redactie liet de Leidse geleerde weten dat het begrip vanwege seksisme ‘onacceptabel’ is.
    Dus je meldt dat je je gekrenkt, gekwetst of beledigd voelt, en je krijgt het gelijk geheel automatisch aan je zijde?”

Gekrenkt, gekwetst of beledigd? Daar heeft Sugimoto het niet over. Volgens het artikel waarnaar Drayer linkt, heeft Sugimoto vooral een probleem met de ‘voortgaande seksualisering van Van Raans aanvankelijke metafoor.’ Om daar iets over te kunnen zeggen, zou Drayer zich in het gebruik van die metafoor moeten verdiepen. Dan is het makkelijker om te doen alsof Sugimoto het gelijk ‘automatisch’ aan haar zijde krijgt, en haar argumenten te reduceren tot emoties.

Drayer probeert de afzegging in verband te brengen met identiteitspolitiek

Drayer klaagt, zoals elke columnist weleens doet, dat het typisch Amerikaanse identiteitspolitieke denken ‘de oceaan is overgestoken’:

Het staat iedere genodigde natuurlijk vrij een optreden af te zeggen. Wat dit te maken heeft met identiteitspolitiek is tot nog toe onduidelijk. Drayer probeert de afzegging in verband te brengen met identiteitspolitiek, door erop te wijzen dat sommigen van die vrienden van Eltahawy te maken hebben met BIJ1:

    “Haar informanten, het zal niet verbazen, bleken te behoren tot ons dappere legertje antiracismeactivisten, onder meer gelieerd aan identiteitspartij Bij1. Een van hen verklapte Eltahawy via Twitter dat Balie-directeur Yoeri Albrecht ‘extreem-rechts en uitgesproken islamfoob’ [sic] is, en een ‘full force supporter of Israel’. Een tweede meldde dat ‘antisekswerkerssprekers’ in De Balie zomaar het woord mogen voeren. (Wat u zegt, het moet niet gekker worden.) Een derde dat er twee jaar geleden een bijeenkomst was gehouden waar dubieuze uitspraken over ‘beroepsmoslims’ vanuit het publiek niet krachtig genoeg waren tegengesproken op het podium.”

Vooral die laatste kwestie was voor Eltahawy reden om af te zeggen, zoals ze zelf op Twitter verduidelijkte. Maar waarom blijft Drayer zo vaag over die ‘dubieuze uitspraken’? Waarom zegt ze niet gewoon dat Bernadette de Wit vanuit het publiek voorstelde ‘beroepsmoslims’ te deporteren om een signaal af te geven? Gespreksleider Geerten Waling vroeg vervolgens aan panellid Paul Cliteur of dat ‘juridisch een beetje een beetje rond te krijgen’ was, waarop Cliteur antwoordde: ‘Ik vind dat jullie dus met dit soort maatregelen meteen eigenlijk naar de meest controversiële en de meest uiterste maatregelen grijpen, terwijl je voorzichtiger kan beginnen. Nou ben ik misschien een beetje een poezelaar hierin.’

Waarom heeft Drayer het slechts over ‘dubieuze uitspraken’ over ‘beroepsmoslims’?

Waling zei later op Twitter dat zijn vraag aan Cliteur ironisch bedoeld was en ook zo begrepen werd door de aanwezigen. Die bedoeling lijkt me aannemelijk, en in het filmpje is ook wat gelach te horen. Nu vind ik milde ironie niet de beste reactie op een voorstel mensen te deporteren om hun geloof. Cliteurs antwoord dat je ‘voorzichtiger kan beginnen’, ook nog eens ingedekt met de bekentenis ‘een poezelaar’ te zijn, al helemaal niet.

Directeur Yoeri Albrecht beweert op Twitter dat De Balie ‘duidelijk en direct’ afstand heeft genomen van deze uitspraken. Op de vraag van journaliste Clarice Gargard waar dat was, geeft hij geen antwoord. In de officiële verklaring van destijds neemt De Balie in elk geval nergens afstand van. In een artikel in NRC spuwt Albrecht desgevraagd zijn gal over de critici van Cliteur. ‘Ik kan me voorstellen dat mensen het met bepaalde meningen niet eens zijn, maar dat is de functie van debat,’ verdedigt hij nogmaals het evenement. De oproep moslims te deporteren valt voor Eltahawy niet onder ‘bepaalde meningen’ die een plaats verdienen in een debat. Zoals ze in haar verklaring duidelijk maakt: ‘This is not a theoretical debate for me.’

Deze hele achtergrond is misschien te lang en te droog voor Drayers column. Maar nogmaals: waarom heeft ze het slechts over ‘dubieuze uitspraken’ over ‘beroepsmoslims’, als ze net zo goed kan schrijven dat het een oproep tot deportatie van deze groep betrof?

    “Het waren – zoals elke onbenul weet die de directeur kent en de debatten aan het Kleine-Gartmanplantsoen weleens bijwoont – potsierlijke, om niet te zeggen schandelijke verdachtmakingen. Maar Eltahawy wist genoeg. De Balie, schreef ze, is ‘geen plaats waar ik mijn opvattingen wil verkondigen’.
    Je zou denken dat Nederlandse activisten na deze mededeling hun geluk niet op konden. Het tegendeel was het geval.”

Dat is niet waar; Eltahawy werd op sociale media geprezen om haar keuze. Drayer concentreert zich op één artikel van OneWorld:

    “Wíj boycotten De Balie al jaren, mokten ze op de sociale media. Pas als een Beroemde Buitenlander het doet, schrijven ‘de mainstream media’ erover! Het platform OneWorld (‘voor een eerlijke en duurzame wereld’) liet vier ‘moslims en personen van kleur’ aan het woord die deze conclusie eensgezind onderschreven.”

De vrijheid van meningsuiting staat geenszins onder druk doordat iemand een optreden afzegt.

In tegenstelling tot Drayers bewering dat Nederlandse activisten ontevreden zijn, zegt Fatima Faïd in dit artikel dat ze het ‘geweldig’ vindt. Trouwens: waarom zet Drayer ‘moslims en personen van kleur’ tussen aanhalingstekens? Omdat ze het iets identiteitspolitiekerigs vindt hebben om mensen ‘in dat hokje’ te stoppen? Misschien ziet ze liever individuen. In dat geval is het vreemd dat ze de vier geïnterviewden (Enis Odaci, Fatima Faïd, Olave Nduwanje en Arzu Aslan) niet bij naam noemt, maar slechts naar hen refereert als ‘de een’ en ‘de ander’:

    “Moslims en personen van kleur worden ‘meer dan ooit gediscrimineerd’ en dat proces ‘wordt aangejaagd door eenzijdige berichtgeving en dus mede ondersteund door centra zoals De Balie’. En de vrijheid van meningsuiting? Dat is ‘een vals dogma dat men ons blijft voorhouden’, zei de een. ‘Daar verschuilt De Balie en haar directeur zich ook al jaren achter’, zei de ander. ‘Dit zijn de mensen die nog steeds ‘vrijheid van meningsuiting’ hadden geroepen als Hitler daar had gezeten.’”

Drayer citeert respectievelijk Aslan en Faïd over vrijheid van meningsuiting. Die staat, zeg ik waarschijnlijk ten overvloede, geenszins onder druk doordat iemand een optreden afzegt.

    “Hoe u, lieve lezer, erover denkt weet ik niet. Maar dat dit alles het broodnodige debat geen stap vooruithelpt weet ik wel.”

Door Mona Eltahawy’s afzegging hebben haar standpunten in elk geval een stuk meer aandacht gekregen, en dat komt het debat wat mij betreft ten goede. Wat het debat niet helpt, is het reduceren van argumenten tot emoties en het weglaten van relevante informatie, zoals Drayer in haar column doet.



Mail

Julius Koetsier is columnist, filmcriticus, vertaler, video-editor en zo af en toe iets anders.

Beeldredactie

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Gedicht zoekt beeld (deel 1) 2

Poetry International X Willem de Kooning Academy: Gedicht zoekt beeld

Hoe kun je poëzie ook anders ervaren dan via de bundel of op het podium? Achttien studenten illustratie van de Rotterdamse Willem de Kooning Academie lieten zich inspireren door het werk van de dichters van het 53ste Poetry International Festival (9 – 11 juni Rotterdam). Hard//hoofd presenteert een selectie van hun illustraties in combinatie met de gedichten. Alle achttien zijn gedurende het festival te zien in een expositie in LantarenVenster en op de route tussen de festivallocaties op Katendrecht. Lees meer

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De diepte in

De diepte in

Wie heeft woorden nodig als je elkaar aan kunt raken? In dit verhaal van Martien van Agtmaal lees je over liefde diep in de zee. Lees meer

Mijn roodbewangde gezicht 2

Mijn roodbewangde gezicht

Het bekijken van jeugdfoto's dwingt Eva te reflecteren op één van haar onbewuste mechanismen: blozen. Lees meer

Contact maken met geesten in de stad van de doden

Contact maken met geesten in de stad van de doden

Hoe de hedendaagse Canadese kunstenaar Marlon Kroll voortborduurt op het werk van een pionier in de abstracte kunst: Hilma af Klint. Lees meer

:De on//smakelijke week: De on//smakelijke mixtape

De on//smakelijke week: De on//smakelijke mixtape

Een (on)smakelijke, muzikale interventie: de redactie smolt wat smoezelige smikkelliedjes samen tot de on//smakelijke mixtape. Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

:De on//smakelijke week: Hoe je spijt kan loslaten (werktitel) 2

De on//smakelijke week: Deegman

Zuiver je van jouw on//smakelijke emoties met een literaire meditatie door Kiriko Mechanicus. Op het menu: spijt. Kneed alle spijt die je voelt tot een deegman, voordat je hem op 220 graden in de oven bakt. Eet smakelijk! Lees meer

schilderij van varkenskarkassen die aan haken hangen in een slagerij

De on//smakelijke week: Waar het vlees begint

Wat is de connectie tussen het vrouwelijk lichaam en vlees? Waarom kunnen we alleen van iets houden als we het kunnen aaien? Elianne van Elderen onderzocht het in dit gedicht over donshaartjes, de smaak van wondvocht en middelgrote zwarte honden. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

:De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

De on//smakelijke week: De smakelijke aarde

Sinds vorig jaar voelt Aisha soms de behoefte om zand te eten. Ze gaat op zoek naar waar dit vandaan komt en hoe cultureel bepaald is wat we eetbaar vinden. ‘Is mijn zandbegeerte niet gewoon een hunkering naar verbinding naar iets dat ik ergens ben kwijtgeraakt?’ Lees meer

illustratie van een eettafel met escargots die nog leven, een spartelende octopus, wijn, oesters en een hand met een sigaret die naar eten grijpt.

De on//smakelijke week: Door ingrediënten bij elkaar te voegen, creëer je iets nieuws

Illustrator Feline Wigman laat zich inspireren door de sociale dynamiek en cultuur rond de eettafel. Ze is altijd gefascineerd geweest door wat vies is en toch lekker, of wat lelijk is en toch mooi. Jorne Vriens ging met haar in gesprek. Lees meer

De on//smakelijke week: Hoofdredactioneel

De on//smakelijke week: Hoofdredactioneel

Deze week staat Hard//hoofd in het teken van on//smakelijkheid. Hoofdredacteur Jochum Veenstra opent de week met een tekst over de aantrekkelijkheid van paté en de walging die hij er nu voor voelt. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Knieën

Knieën

‘Hij probeerde net zo breed te lopen als de rest, maar zijn benen bewogen anders.’ Een verhaal van Werner de Valk over een jongen zonder eilandersknieën, die de ondoordringbare mist opzoekt en er lachend in verdwijnt. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Mannen die over zichzelf praten

Mannen die over zichzelf praten

Na een aantal dates met een op zich interessante man twijfelt Eva of ze nog wel een keer met hem moet afspreken. Het probleem: hij praat te veel over zichzelf. Lees meer

De on//smakelijke maaltijd

De on//smakelijke maaltijd

Op 11 mei presenteren we ons eerste literaire programma van 2023! Met als thema De on//smakelijke maaltijd nodigen we je uit om de grens tussen het smakelijke en onsmakelijke te onderzoeken middels verschillende voordrachten en een gezamenlijk diner in Mediamatic. Lees meer

De dingen die we onszelf vertellen

De dingen die we onszelf vertellen

Aisha Mansaray vraagt zich af waarom mensen elkaars misstappen zo uitvergroten. Zeggen onze ergernissen misschien juist meer over onze eigen gebreken dan die van een ander? Lees meer

Illustratie van twee mensen die boven elkaar hangen en elkaar aankijken

Grenslaag

‘Terwijl ik naderde, zag ik de oude man: naakt op zijn rug, ogen gesloten. Zijn neus herkende ik eerst.’ Een magisch realistisch verhaal van Lieven Stoefs, waarin de hoofdpersoon als in een droom een lichaam in een mortuarium vindt. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel