Asset 14

Vergeet het lichaam van de ander niet

Vergeet het lichaam van de ander niet 1

Juist in een tijd waarin gezondheid als een individuele verplichting wordt gezien, dwingt een pandemie ons om over onze lichamelijkheid na te denken, merkt Rijk Kistemaker. En over die van de ander. Een pleidooi voor barmhartigheid naar de lichamen van vreemden.

Nu de pandemie ons continu dwingt om over onze eigen lichamelijkheid na te denken, lijkt er een sociale kortsluiting te ontstaan. We worden massaal recalcitrant van de mogelijke, plotselinge ongehoorzaamheid van ons eigen lichaam. We proberen die ongehoorzaamheid te bezweren, te bewijzen dat we te belichaamd, te individueel zijn om op een grafiek of in een willekeurige hoeveelheid dagcijfers thuis te horen, zij het door langs de snelweg met een pil op in elkaars klappertandende mond te ademen of door in de supermarkt naar de maskerlozen te sissen.

Het wordt moeilijker om het lichaam van de ander uit te sluiten. We zijn plots verbonden aan mensen waar we normaal (helaas) niet naar omkijken en dat blijkt spannend, vooral als ze geen mondkapje dragen en zich niet aan de voorschriften houden. We zien het mondkapje als teken van solidariteit, juist omdat onze gezondheid verder steeds meer een kwestie van individuele verantwoordelijkheid lijkt te zijn. Strak categoriseren helpt misschien even om spanning en verwarring te sussen en de ander op afstand te houden. Het lichaam van de ander gerubriceerd: wel besmet of niet besmet, met of zonder mondkapje, gehoorzaam of ongehoorzaam.

De duale denkwijze die de crisis ons ingeboezemd heeft, werkt de afstand in de hand die we juist moeten overbruggen nu we niet lichamelijk kunnen samenkomen. Veranderlijke maatregelen vormen splijtzwammen waar men tegengestelde meningen op kan projecteren. Maar de angst voor het verlies van ons lichaam delen we allemaal. Juist nu het koud wordt, is het belangrijk om barmhartig op te treden naar de lichamen van vreemdelingen. Of lichamen die je vreemd toeschijnen. Die zich meer of minder aan de voorschriften houden. Lichamen die geen veilig huis hebben om in te wonen en daarom opgelucht zijn in de winkel of het park. Lichamen die verwikkeld zijn in allerlei meer of minder zichtbare medische complicaties.

Juist nu het koud wordt, is het belangrijk om barmhartig op te treden naar de lichamen van vreemdelingen

Laat het lichaam van de ander niet uit angst of woede vervallen tot slechts een gevaar, een verzameling in winterjas gehulde ergernissen of een maskerloze zak vlees die wegzakt in een zee van RIVM-cijfers. Sta stil bij je eigen kwetsbaarheid en steek een barmhartige hand uit naar de kwetsbaarheid van een ander, ook als je die niet kunt zien.

In de supermarkt zie ik de rollende ogen en kwade blikken die de enkele maskerlozen als paria moeten aanduiden. Zodra ik zelf op het punt sta te zuchten, denk ik aan Paul B. Preciado. In zijn column ‘Moving Bodies’ beschrijft hij een verscheidenheid aan mogelijke manieren van belichaming: mensen die hun lichamen zien als kastjes vol organen, mensen met geïmplanteerde mechanismen die hun harten doen kloppen, mensen die andere, kleinere lichamen in zich dragen, mensen wiens lichamen hen buitenstaanders maken, mensen die hun lichamen zien als tijdbommen die op elk moment kunnen exploderen.

Ieders lichaam strekt zich mijlenver uit, is verstrengeld met elk ander en is in zekere zin ook de voorwaarde voor het bestaan van het andere lichaam. Dat laat deze crisis als geen ander zien. Ik probeer mijn eigen vrees voor besmetting en de raadselachtige ander niet te laten kristalliseren tot misantropie en tegelijkertijd niet toe te geven aan de kortdurende dopamine-kick van recalcitrantie. Nu we omkijken naar elk lijf om te zien of het wel of niet een masker draagt, kunnen we ook iets verder spieken om te zien wat het ambigue, ondeelbare lichaam van de ander ons te vertellen heeft en hoe het samenhangt met ons eigen lichaam. Een nieuwe nieuwsgierigheid die tot meer empathie kan leiden.

Beeld: mario via Flickr

Mail

Rijk Kistemaker (hij/hem, 1991) kijkt film, schrijft, denkt veel na over het internet en leest vaak allerlei boeken door elkaar. Hij studeerde kunstgeschiedenis en cultural analysis en houdt van memes en de recente restauratie van Het Lam Gods.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Vorige week schreef Jochum een brief aan Ettie over zijn ervaring met queer-zijn, biseksualiteit en identiteit tijdens zijn jeugd. In deze brief reageert Ettie met haar eigen ervaring en vraagt ze zich af of iedereen queer zou kunnen zijn. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer