Asset 14

Verander je perspectief

TIP: Verander je perspectief

Op de middelbare school kreeg ik regelmatig les over de Tweede Wereldoorlog. Een keer zei ik tegen mijn docent: ‘Alweer die oorlog? Daar worden we zowat mee doodgegooid!’ Ik vond het zelf wel een goede opmerking, maar mijn docent keek me aan alsof hij water zag branden. Inmiddels begrijp ik waarom: ik was het bewijs dat al zijn pogingen om het belang ervan duidelijk te maken, waren mislukt. Ik begreep heus wel dat het onderdeel was van de les, maar waarom mijn docent er met tranen in zijn ogen over kon vertellen – nee.

Dat veranderde toen ik kennismaakte met de boeken van Marga Minco. Ineens waren verhalen over de oorlog geen geschiedenislessen meer, maar kwamen ze dichtbij. Minco’s verhalen zijn niet sentimenteel, maar bijna zakelijk, en daarom zo beklemmend. Een verhaal dat grote indruk op me maakte staat in de bundel Storing. Het heet Achter het schot, en het gaat over een groepje vriendinnen. Ze richten een onderduikplek in op zolder, voor een Joods meisje dat ze regelmatig zien fietsen. Maar als het moment daar is, nodigen ze haar niet uit. Ze kijkt te verwaand.

Ik voelde me betrapt. Graag had ik willen vasthouden aan de gedachte dat het een andere tijd was en dat ik echt wel een verzetsheld was geweest, maar dit verhaal drukte me met de neus op de feiten: ik ben niet zo anders dan de mensen die in 1940 geen actie ondernamen.

Inmiddels ben ik zelf die docent, en probeer ik verhalen uit te kiezen die precies dat doen: confronteren en aan het denken zetten. Een verhaal waarin je even in andermans schoenen staat, kan je wereldbeeld doen kantelen. Dat geldt niet alleen voor gebeurtenissen die in het verleden liggen – verhalen helpen me ook om het heden te begrijpen. Ik ben wit en de kans dat ik ooit in Amerika ga wonen is klein. Het is makkelijk om te zeggen dat de demonstraties van de afgelopen weken over racisme in een ander land gaan – daar heb ik toch niks mee te maken?

Maar door te lezen komt ook het heden dichterbij. The Hate U Give van Angie Thomas haalt het politiegeweld tegen zwarte Amerikanen dichtbij. Als de vermoorde jongen in de roman er (vals) van wordt beschuldigd drugsdealer te zijn geweest, krimp ik ineen op de bank: heb ik zelf ook niet eens zoiets gedacht? Americanah van Chimamanda Ngozi Adichie laat vormen van subtiel racisme zien waar ik nooit eerder over na heb hoeven denken. Het maakt ineens pijnlijk duidelijk hoe geprivilegieerd ik ben. Hallo witte mensen van Anousha Nzume beantwoordt daar vragen over die ik niet durf te stellen. De man van veel van Karin Amatmoekrim introduceert me aan de zwarte verzetsheld Anton de Kom – van wie ik ondanks alle lessen over de Tweede Wereldoorlog nooit eerder heb gehoord.

Natuurlijk verandert lezen de wereld niet. Systematisch racisme verandert alleen door een verandering in dat systeem. En natuurlijk hoef je een perspectief niet te begrijpen om het goede te doen. Huilen om onrecht is nog geen actie. Tijd of geld inzetten om verandering te bewerkstelligen is niet alleen nuttig, het is ook broodnodig.

Toch denk ik dat verhalen een middel zijn om doordrongen te raken van het waaróm van die actie. Bewustwording en inlevingsvermogen dragen eraan bij dat de strijd tegen onrecht duurzaam is: dat geldt zowel voor het herdenken van onrecht uit verleden als het veranderen van onrechtvaardigheid in het heden. Verhalen op de manier lezen is geen ontspanning. Je perspectief veranderen, op de wereld en op jezelf, is confronterend en pijnlijk. Aanraders zijn welkom.

Leeslijst van de redactie:

Americanah – Chimamanda Ngozi Adichie

Between the World and Me – Ta-Neshisi Coates

De man van veel – Karin Amatmoekrim

Girl, Woman, Other - Bernardine Evaristo

Het gym – Karin Amatmoekrim

Hallo witte mensen – Anousha Nzume

Homegoing - Yaa Gyasi

Sister Outsider - Audre Lorde

Storing – Marga Minco

Sufism and Surrealism - Adonis

The Hate U Give – Angie Thomas

The Museum of Unconditional Surrender - Dubravka Ugresic

Vertel me het einde - Valeria Luiselli

You Know You Want This – Kristen Roupenian

www.withuiswerk.nl

Mail

Else Boer schrijft korte verhalen, artikelen en essays. Haar debuutroman Ik wacht hier verschijnt in 2021.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Automatische concepten 55

Mijn vader en ik, mijlenver uiteen

Hoe blijf je strijdvaardig als misstanden generatie na generatie niet worden opgelost? Marthe van Bronkhorst reflecteert op de relatie met haar vader en hoe ze verschillend met onrecht omgaan. Lees meer

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

Een koetjes-en-kalfjesgesprek tussen Eva en een collega in de trein wordt ongemakkelijk wanneer hij ongefundeerde aannames doet over haar privéleven. Lees meer

een persoon die naar hun eigen vervormde gezicht staart in de weerspiegeling van een telefoon

AI-angst

Wanneer Aisha in het bibliotheekcafé ineens met een human robot hybrid wordt geconfronteerd die rechtstreeks uit the Uncanny Valley schijnt te komen, lijkt het toppunt van haar industrialisatieverwarring bereikt. Lees meer

Baas in eigen brein

Baas in eigen brein

Marthe van Bronkhorst loopt in haar werk als psycholoog tegen een dilemma aan - is medicatie wel echt altijd de oplossing voor psychische problemen? Lees meer

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Eva slaapt de laatste tijd slecht. De nachtelijke hersenspinsels die ze compulsief noteert 'rieken een beetje naar waanzin'. Lees meer

Verliefde klimaatvluchtelingen

Verliefde klimaatvluchtelingen

Het is midden november en 17 graden. Twee geliefden kuieren het strand af en aanschouwen de vreemde schoonheid van het industriële landschap. Waar zullen ze gaan wonen als het water komt? Lees meer

Welkom in het circus van de dood

Het circus met één wild dier

Marthe van Bronkhorst verbaast zich tijdens een circusact die verkeerd afloopt over hoe laconiek het publiek reageert: "We hadden met zijn allen bij de galg kunnen staan, een standrechtelijke executie, een heksenverbranding – de popcorn was rondgegaan." Lees meer

Onthouden dat ik het even moet vergeten 1

Onthouden dat ik het even moet vergeten

Heeft iedereen zo'n fabelachtig goed geheugen voor schijnbaar onbenullige details, of ligt het aan Eva? Lees meer

Vriendschapsverdriet

Vriendschapsverdriet

Marthe van Bronkhorst worstelt met de abrupte beëindiging van een vriendschap. Lees meer

Automatische concepten 86

De lelijke waarheid van het wachten

Wachten is niet Eva's sterkste kant, zeker wanneer er hartstocht in het spel is. Lees meer

22 dingen om te onthouden uit 2022

22 dingen om te onthouden uit 2022

Marthe van Bronkhorst combineert plaktivisten, het WK en boze boeren in haar muzikale terugblik op 2022. Lees meer

Automatische concepten 84

Het probleem van degenen met een baarmoeder

Eva denkt terug aan alle keren dat haar bedpartners ervan uitgingen dat zij wel maatregelen zou treffen ter voorkoming van een zwangerschap. Lees meer

Automatische concepten 83

Je bent onironisch goed

Een muzikaal jaaroverzicht drukt Marthe van Bronkhorst met haar neus op het feit dat ze een onironische wansmaakhebber is. Lees meer

Mensen uit een ander leven

Mensen uit een ander leven

Tijdens een schrijfretraite op het Noord-Franse platteland ontmoet Eva van den Boogaard twee mensen met wie het meteen klikt. Maar zo snel het contact was gelegd, zo snel is het weer verbroken bij het afscheid. Of ziet ze ze nog terug? Lees meer

Column Marthe

De liefde tegen het systeem

Kan de liefde alle verschillen tussen mensen overwinnen? Marthe van Bronkhorst betwijfelt het na een vurig debat tijdens een date. Lees meer

Monddood

Schrijven is eigenlijk monddood maken

Je kan altijd over de rug van de ander schrijven, toch? Marthe van Bronkhorst raakt hierover in discussie op een literaire avond die steeds absurdistischer wordt. Lees meer

Een docent met een lichaam

Een docent met een lichaam

Ook wanneer Eva voor de klas staat is ze in de eerste plaats een mens met een lichaam dat behoeftes kent. Maar dat blijkt minder vanzelfsprekend dan het lijkt in het onderwijs. Lees meer

Stadsmens (v, jong, cynisch) zoekt boer

Stadsmens (v, jong, cynisch) zoekt boer

Marthe van Bronkhorst wordt in een sprookjesachtig eilanddorp geconfronteerd met haar cynisme. Lees meer

Een mens zoals alle anderen

Een mens zoals alle anderen

Eva probeert zich in de metro te gedragen op een manier die voor normaal moet doorgaan, maar dat valt nog niet mee. Lees meer

Dé vluchteling bestaat niet

Dé vluchteling bestaat niet

Marthe van Bronkhorst hoort bij de huisartsenpraktijk verhalen van vluchtelingen. Ze raakt gefrustreerd, omdat de politiek niet ziet 'dat een individu meer is dan twee vierkante meter ruimte en een lichaam dat gevoed moet worden'. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel