De ultieme bezegeling van liefde? Trouwen is iets dat je bewust wel of bewust niet doet. Sommigen vinden het een praktische oplossing, terwijl anderen het een ouderwets (en onnodig) ritueel noemen. Vijftig jaar geleden stapte je uit het ouderlijk huis zonder omwegen in het huwelijksbootje. Tegenwoordig trouwen we alleen als we er zin in hebben. Geen kerk, maar een tweedaagse verlovingsrave op het strand. De vrouw op haar knie. Voor een andere vrouw.
Trouwrituelen en -symbolen zijn niet overal in de wereld gelijk, maar het idee erachter is wel universeel. De bruid perst zich met moeite in een maagdelijk witte jurk. Een ambtenaar draait zijn riedeltje af en na de jawoord-kus (zonder tong) lopen man en vrouw naar buiten om bekogeld te worden met handenvol rijst voor joods geluk. In sommige Afrikaanse landen is polygamie populair en eten ze de rijst op. Westerse luxe weerspiegelt in een glanzende laagjestaart met poppetjes erop, en dan volgt de eerste dans van het echtpaar. Zo niet in het Midden-Oosten, daar viert het echtpaar gescheiden feest. Gelukkig hebben de Ieren daar iets op gevonden: de maand van de honingwijn oftewel de honeymoon!
Echt maar een paar
De essentie blijft dat twee mensen elkaar eeuwige trouw beloven. Want als het goed is, trouw je maar één keer. Maar dat is voor steeds minder mensen uit te houden verklappen de cijfers over Nederland, waar een op de drie stelletjes de stekker eruit trekt. Vroeger werd overspel gefaket om te mogen scheiden. Tegenwoordig zijn er advocatenbureaus in gespecialiseerd. Tot de advocaat ons scheidt. Elizabeth Taylor had er weinig problemen mee. Een kind van een gescheiden ouder krijgt er op latere leeftijd vaak wel problemen mee. Ik ben misschien bevoorrecht in deze tijd met ouders die elkaar na dertig jaar nog steeds vreemde koosnaampjes geven. Mijn vader was geen brave, maar toen hij mijn moeder ontmoette wist hij het zo zeker dat hij het zo snel mogelijk wilde vastleggen: deze is van mij.
Maar waar de scheiding een bloeitijd doormaakt, is de bruiloft in Nederland op zijn retour. Trouwen doe je niet meer om de legerplicht te ontduiken of omdat de kerk of je ouders zeggen dat het moet. Het is jouw keus om het niet te doen. Ik ken Suus al meer dan tien jaar en Gábor hoort daar de laatste drie jaar bij als pindakaas bij hagelslag. Suus houdt van mooie jurken, maar een bruidsjurk kopen zit daar voorlopig niet in. “Als meisje van tien denk je niet verder dan een sluier en heel veel taart, maar ik merk wel dat ik realistischer ben geworden: trouwen is duur!” Nee, gratis trouwen op een ongezellige maandagochtend 09.00 uur op het stadhuis is natuurlijk niet al te romantisch. Liever geven we per bruiloft zo’n zestienduizend euro uit aan het hele circus. Want als je dan tien jaar alleen maar kidneybonen gegeten hebt om het potje te vullen, dan zal het een dik feest zijn ook.
Custom made
Ik behoor tot de generatie die ongeveer nu begint te trouwen. Eventueel. Misschien wordt er beter over trouwen nagedacht omdat het een eigen keuze is geworden. Misschien vinden we het allemaal niet meer zo’n big deal. Want het verandert in principe niets aan je relatie. Is trouwen dan iets wat je een keer ‘gedaan moet hebben’ zoals een ritje in de Goliath? Daan wil het een keer gedaan hebben. Deze vrije wilde jonge hond organiseert feestjes. Groter dan een bruiloftsfeest kan niet toch? In een bewuste opwelling heeft Daan zich verloofd met Jetty. “Het uitspreken van de woorden is belangrijker dan het feest dat je geeft voor je vrienden of de handtekening die je zet voor de wet.” Er prijkt geen ring van oneindigheid om hun vingers, maar zij dragen dezelfde diep-ingekerfde tattoo. Met de bruiloft wil Daan zich onderscheiden in plaats van aansluiten. Geen strakke pakken, maar een festivalletje op blote voeten. Zo doen wij dat!
Door het doormaken van een ritueel, zoals het huwelijk, verwerven twee mensen een nieuwe sociale status: ze worden één echtpaar. Het ritueel an sich verandert niet, maar de invulling ervan wel. Mensen vervormen de traditionele bruiloft en plakken er de sticker Custom Made op. Mister Big die Carrie een schoen in plaats van een ring geeft als hij haar hand vraagt. Ons tolerante Nederland was in 2001 het eerste land waar homostellen mogen trouwen, ondanks de hardnekkige weigerambtenaar. De verschuiving van rituelen met de tijd mee is niet vreemd. Maar raken de woorden bruiloft en huwelijk niet een beetje verward? Trouwen is dan wel het custom made- ritje van het leven, maar het huwelijk is een doe-het-zelf pakket voor het leven. Een schroefje verkeerd en we tuimelen van de glanzende laagjestaart af.
-
Dit is een gastbijdrage van Marlou Kusters.