Asset 14

GeenStijl en de echte cool girls

Voor als je de afgelopen week te druk was met je vrijheid vieren, al je aandacht nodig had voor de Franse verkiezingen of het verwerken van het verlies van Feyenoord: de seksismediscussie die je hebt gemist, was niet de zoveelste, niet een over roze-kinderwagens-voor-meisjes versus blauwe-bulldozers-voor-jongens in een reclamefolder of over een losse geile oprisping van een uitgerangeerde bejaarde schrijver. Deze keer was het menens.

Een scherpe samenvatting van de reeks gebeurtenissen die uiteindelijk op Bevrijdingsdag uitmondde in de oproep tot een advertentieboycot van GeenStijl, werd al gegeven door HP/De Tijd-columnist Stella Bergsma. De kern, voor wie niet graag op linkjes klikt: de bloedstollende stroom vuiligheid die GeenStijl uitstortte over Volkskrant-journalist Loes Reijmer. Tot tweemaal toe verleidde de redactie reaguurders tot het delen van hun antwoorden op de vraag ‘Zou u haar doen?’.

Wat Loes had gedaan om dat te verdienen? Het schrijven van twee genuanceerde stukken; een over de algemenere online tactiek om succesvolle vrouwen via het delen van gehackte naaktfoto’s te vernederen en een over meisjes op GeenStijl die hard meelachen en meedoen met seksistisch commentaar, omdat ze zo graag de ‘cool girl’ willen blijven. Als voorbeeld van zo’n cool girl noemde ze BNN’s Gwen van Poorten, die ‘daar moet een piemel in’ een ‘soort van compliment’ had genoemd. Vooral na het tweede stuk poepten reaguurders zulke heftige pornoteksten uit dat zelfs ultra-coole Stella Bergsma er niet meer om kon lachen: ‘Opeens werd inzichtelijker waarom vrouwen gevoelig zijn voor de zogenaamd onschuldige grapjes. Er kwam een duistere onderlaag bovendrijven.’

De afgelopen dagen was mijn hoofd gekaapt door deze discussie. Elke keer als ik mijn mening probeerde te formuleren, stokten de zinnen, omdat alleen al het denken aan de GeenStijl-reacties me die combinatie van woede en verdriet bezorgde die machteloos en woordeloos maakt.

Het hielp daarbij niet dat ik Loes ken van vroeger, dat ik een levend, bewegend beeld voor me heb (hoe achterhaald inmiddels ook) van degene die hier werd aangevallen. Loes is geen abstracte beroemdheid zoals Sylvana Simons of Patricia Paay. Kennelijk is een mate van directe identificatie nodig bij mij om publiekelijke seksuele intimidatie zo aangrijpend te maken dat het lichamelijk voelbaar is. Dat je niet alleen rationeel weet, maar dat het echt doordringt: dit kan iedere vrouw overkomen die het waagt een mening te uiten.

Aan de minder begripvolle mannen op Facebook, die de hele ‘ophef’ niet begrepen, probeerde ik dat gevoel zo duidelijk te maken: stel je voor dat die porno-opmerkingen werden gemaakt over je zus of je moeder. Is het dan nog vrijheid van meningsuiting? Een lullige, weinig fantasievolle poging om inleving af te dwingen, die niemand leek te overtuigen. Alles wat met seks te maken heeft, moet ver gehouden worden van zussen en moeders, en die scheiding lijkt in de meeste mannenhoofden zo grondig te hebben plaatsgevonden dat deze zaken niet meer samen te brengen vallen. Seks en porno moeten wel leuk blijven. Meevoelen met seksuele intimidatie vereist zo een bovenmenselijke, bovenmannelijke vorm van empathie.

Terwijl voor vrouwen geldt: de dreiging van verkrachting, wie is er niet groot mee geworden? Wie is er niet opgegroeid met bezorgde waarschuwingen van ouders over niet in het donker alleen naar huis fietsen, je kleding niet te kort of te laag uitgesneden, niet je drankje onbeheerd achterlaten? Wie is het naroepen op straat bespaard gebleven, de ongevraagde aanrakingen in kroegen en op feestjes, de vriendjes die verder gingen dan je wilde maar vooruit want het waren je vriendjes, de slutshaming, de seksueel expliciete treiter-e-mails van de mannen die je afwees?

Je niet klein laten krijgen, dat is de kunst. En nu de kortsluiting in mijn hoofd voor het moment is gefikst en ik weer enigszins helder kan nadenken, herinner ik me het tegenwicht waar een deel van ons ook mee opgroeide. Dankzij Loes herinner ik me dat er een andere – veel stoerdere – Gwen bestaat dan die van BNN: Gwen Stefani.

Loes en ik zaten in hetzelfde jaar van dezelfde middelbare school. We deelden voor zover ik me kan herinneren alleen gym en tekenen, of misschien zelfs alleen gym, en we hingen grotendeels rond met andere mensen. Voor zover ik van een afstandje kon zien hadden we wel een vergelijkbare muzieksmaak, gingen we naar dezelfde festivals. Maar toenadering zoeken kwam niet eens in me op, daar was Loes te cool voor, zij leek drie jaar ouder en wijzer dan al onze jaargenoten. Loes stond voor mij op gelijke hoogte met Gwen, van wie ze fan was.

Als er één vrouw stijl had in het midden van de jaren negentig (naast Loes Reijmer), was het wel Gwen Stefani. De naveltruitjes met skaterbroeken, het gebleekte haar, de felrode lippen, de bindi op het voorhoofd en de manier waarop ze haar verder uit mannen bestaande band No Doubt aanvoerde – Gwen was wie je zou willen zijn.

Eén lied van Gwen was onweerstaanbaarder dan alle andere, vanwege het basloopje, maar vooral omdat het een meeschreeuwbaar strijdlied voor meisjes was en is: Just a Girl. Kennen jullie het nog?

Take this pink ribbon off my eyes
I'm exposed
And it's no big surprise
Don't you think I know
Exactly where I stand
This world is forcing me
To hold your hand
'Cause I'm just a girl, little ol' me
Well don't let me out of your sight
Oh, I'm just a girl, all pretty and petite
So don't let me have any rights
Oh, I've had it up to here!

In Just a girl klaagt Gwen, ze pruilt en ze maakt verwijten. En toch blijft ze cool. Juist omdat ze woest is, er meer dan genoeg van heeft. Juist omdat ze haar grens heeft getrokken, omdat ze met haar ogen rolt en haar boksmoves toont.

Gwen leerde ons praktisch alles wat je moest weten om je als meisje staande te houden. En we hadden niet alleen Gwen, we hadden ook die maffe voorgeproduceerde Spice Girls (stop right now, thank you very much), we hadden Anouk (never gonna be, nobody’s wife!), we hadden Skin (Yes, it’s fucking political/ Everything’s political!), we hadden Alanis ('cause the joke that you laid on the bed that was me/ And I'm not gonna fade as soon as you close your eyes/ And you know it), en we hadden Missy (Silence when I spit it out, in your face).

Zoals Loes al schreef: de altijd maar meelachende cool girl bestaat niet. Een ander soort cool girls, daarentegen, is er in overvloed. Ze waren er voor ons, en al vergaten we ze soms, ze zijn er nog steeds, op YouTube en diep vanbinnen. En elke keer als wij met recht woedend worden, ons uitspreken wat er ook voor gezeik van komt, elke keer dat wij de grens trekken, zijn wij de nieuwe cool girls.

Mail

Emy Koopman was jarenlang Hard//hoofd-redactielid en is literatuurwetenschapper, psycholoog en schrijver. Ze debuteerde in 2016 met de roman Orewoet. Haar meest recente boek Tekenen van het universum verscheen in januari 2022 bij uitgeverij Prometheus.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Vorige week schreef Jochum een brief aan Ettie over zijn ervaring met queer-zijn, biseksualiteit en identiteit tijdens zijn jeugd. In deze brief reageert Ettie met haar eigen ervaring en vraagt ze zich af of iedereen queer zou kunnen zijn. Lees meer

De schipperende kameleon: zomergast Van der Burg is sociaal voor de mensen, maar liberaal in het beleid

De schipperende kameleon: Zomergast Van der Burg is sociaal voor de mensen, maar liberaal in het beleid

Eric van der Burg was op bezoek bij Zomergasten. Marthe van Bronkhorst geeft in dit artikel haar scherpe analyse op de aflevering. Lees meer

Briefwisseling Ettie en Jochum - Brief 2

Wie wil nou een slachtoffer zijn?

Jochum ontving een brief van Ettie over zijn nooit-verstuurde brief aan zijn jeugdliefde. Ettie vindt dat Jochum de vrijheid van de queeridenteit niet goed beschrijft. Hij besluit Ettie een brief terug te sturen en op haar kritiek in te gaan. Lees meer

Briefwisseling Ettie en Jochum - brief 1

Het privilege van lesbisch-zijn

Een nooit verstuurde brief die door Jochum Veenstra op Hard//Hoofd gepubliceerd werd, begon een eigen leven te krijgen in het hoofd van Ettie, die niet zo goed wist wat ze ervan moest vinden en er toen maar over besloot te schrijven. Het resultaat is een niet-verstuurde brief die ze toch besloot op te sturen. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe schrijvers en kunstenaars. We zijn al veertien jaar gratis toegankelijk en advertentievrij. Zo’n vrije ruimte is harder nodig dan ooit. Steun de makers van de toekomst; sluit je vóór 1 januari aan als kunstverzamelaar en ontvang in januari je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar