Asset 14

Plantaardig egoïsme

Plantaardig egoïsme

Je volstoppen met gruweldocumentaires en alarmerende informatie is niet voldoende om je voedingspatroon plantaardig te maken. Zolang radicale empathie op zich laat wachten maakt Max Beijneveld gebruik van de kracht van egoïsme.

Geen geel glimmend eitje meer op zondag, geen boerenkaas meer van de markt en geen chocolade met zoute karamelstukjes in het bekende oranje jasje. Maar daar stopt het eigenlijk ook wel. Een week verder in een maand durende veganistische challenge wist ik: dit hou ik vol.

Eerlijk gezegd had ik ook een wat makkelijkere aanloop dan de gemiddelde persoon. Ik verhuisde namelijk voor enkele maanden naar Israël. Een land waar kaas maar sporadisch voorkomt in het dieet. Na weken bakken hummus naar binnen te hebben gewerkt kon ik de ooit zo invoelbare stelling van de zuivelminnende Nederlander: “een leven zonder kaas is geen leven” weerleggen.

Kermende babyvarkentjes en -kalfjes die weggenomen worden van hun moeders. Verschrikkelijk. Maar effectief?

Tien jaar eerder zette ik die van vlees al bij het grofvuil. En melk en yoghurt verving ik de afgelopen jaren door hun appetijtelijke haver en soja evenknieën. Voor de laatste stap kreeg ik hulp van een buitenland. Natuurlijk gun ik iedereen ooit een goddelijke hap hummus van de beroemde kikkererwtentovenaar Abu Hassan in Jaffa, maar om nou heel Nederland hiervoor naar Israël te sturen is ook weer zo wat. De milieu-impact daargelaten. Kan dat niet anders?

Eerst maar even wat niet werkt. Gruweldocumentaires. Kermende babyvarkentjes en -kalfjes die weggenomen worden van hun moeders. Verschrikkelijk. Maar effectief? Afgaand op het Netflix-kijkgehalte van mijn vriendengroep niet. Zelfs al wordt de causaliteit tussen dat stukje gouda op hun bord zo onlosmakelijk verbonden aan deze gruweldaden, hun gulzigheid de volgende ochtend neemt er niet van af.

Ik steek hier ook graag hand in eigen boezem. Hoe kan het dat ik, die dertien jaar geleden al Eating Animals las, Cowspiracy-achtige documentaires bingewatchte en de boodschap van een De Correspondent aflevering “ooit zien wij de industriële veeteelt als slavernij” aan iedereen verkondigde, toch melkproducten bleef consumeren? Twee verklaringen.

Dierenleed-horror films maken misschien wel indruk, maar slagen er niet in om je tot actie aan te zetten

Helaas is ook bij geëngageerde documentairemakers in hun zucht naar een groter publiek het effectbejag van entertainment er de laatste jaren ingeslopen, met als aanvoerder Michael Moore die ooit in een interview stelde dat mensen na een bezoek aan de bioscoop vooral naar huis willen om seks te hebben. Dierenleed-horror films maken misschien wel indruk, maar slagen er niet in om je tot actie aan te zetten en ondertussen wordt je net als bij reguliere horrorfilms steeds gevoellozer voor wat je ziet.

Maar, maar hoor ik u al zeggen, ik weet door die documentaires, boeken en podcast wel steeds beter wat er aan de hand is en dat zaken snel en groots moeten veranderen. Ok, point taken. Dat is ook een feit, dat steeds meer mensen klimaatverandering zien als de grootste bedreiging van de mensheid. Echter, kennis over de milieuproblematiek, zo laat wetenschappelijk onderzoek zien, leidt niet per sé tot ander gedrag. Dankjewel, cognitieve dissonantie.

En het ergste is nog wel als mensen die ongemakkelijkheid, als gevolg van deze dissonantie, willen wegstrijken door zich te laten verleiden door de glitter en glamour van de tech-optimisten. Zoals bijvoorbeeld Pepijn Vloemans, die in het NRC van 5/6 maart schrijft: “Het probleem is namelijk niet dat Nederlanders te veel vlees eten. Het échte probleem is dat de koe – net als de verbrandingsmotor – een doodlopende technologie is […] Het goede nieuws is dat er op de tekentafel een oplossing klaar ligt […] Vlees, vis en zuivel kunnen worden gemaakt door dierlijke cellen (‘gecultiveerd vlees’) en micro-organisme (‘precisiefermentatie’).” Dit soort uitspraken zijn vaak gebaseerd op grondig bekritiseerd hosanna-onderzoek dat vooral hoop put uit een dalende kostentrend van artificieel geproduceerd vlees in de komende tien tot twintig jaar (als gevolg van miljarden investeringen van publiek geld). Deze voorgestelde trend gaat gepaard met enorm veel onzekerheden en daarom moeten we dit soort silver bullet-oplossingen met de nodige korreltjes zout nemen. Hierbij hebben we trouwens de tijd ook niet meer.

Alleen die onbaatzuchtige liefde voor de ander, zegt Murdoch, is soms moeilijk

Dit is niet het mensbeeld waar ik mee wil eindigen. Mensen zijn volgens de Engelse filosofe Iris Murdoch misschien wel geneigd om hun ego in hun handelen voorop te stellen, maar diep van binnen neigen mensen naar het goede en zijn hierdoor in staat tot radicale empathie voor de ander. Ja, ook tech-optimisten. Alleen die onbaatzuchtige liefde voor de ander, zegt Murdoch, is soms moeilijk, kost tijd en vraagt een goede portie zelfbeheersing. Dat kan iedereen met een partner, kind, goede vriend en zelfs een huisdier beamen.

Kortom je weet wat goed is, maar handelt daar niet altijd naar. En zijn we dan terug bij af? Nee, want de houdgreep van ons ego biedt wel degelijk genoeg ruimte om je dieet ten goede te veranderen, zeker als we dat ego een beetje kunnen masseren. Werd ik ook niet gemotiveerd door mijn nieuwsgierigheid naar spannende creaties in de keuken? En vind ik het gewoon niet heel erg leuk om gezond te eten en goed voor mezelf te zorgen? En was ik ook niet een beetje verliefd op een interessante vrouw die plantaardig at?

Het zijn allemaal redenen die in de eerste plaats mijzelf eigenlijk best goed uitkwamen, maar die mij tegelijkertijd in staat stelde om mijn eerdere overtuigingen kracht bij te zetten. En zolang die radicale empathie nog even op zich laat wachten, dan is - net als die Netflix documentaire op woensdagavond - plantaardig eten om ego-overwegingen, ons vergeven.

Beeld door Astrid Oudenhoven.

Mail

Max Beijneveld (1989) is een geschiedkundige bèta, zelfhulpjunkie, bohème wannabe met bourgondisch taalgebruik én opiniemaker bij Hard//hoofd. De klimaatcrisis, digitalisering, economische ongelijkheid en de vraag: hoe te leven zijn graag geziene gasten in zijn overpeinzingen.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Daanen sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay ligt hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer