Asset 14

Nous sommes groep 3

Een dag na de aanslag op Charlie Hebdo geeft Ayla les aan de kinderen van groep 3, een klas waar niemand Frans spreekt of ooit Parijs gezien heeft.

De ochtend van 8 januari begint zoals elke ochtend met de absentielijst. Geen kind mist, de juf hoeft maar één keer de klas tot de orde te roepen. We zitten in de kring. Je houdt je handen thuis en als je iets wilt zeggen, steek je je vinger op. Zo leren we dat op school.

Die dag loop ik, zoals iedere donderdag, stage bij een groep 3 op een basisschool. Wel vaker is er in de wereld iets gaande waar ik met de kinderen niet over kan praten. Zo ook op 8 januari, de dag na 7 januari, de dag van Charlie Hebdo en vele anderen Charlies over de hele wereld.

In groep 3 leren kinderen lezen en schrijven. Het eerste woordje dat de kinderen dit jaar leerden was ik. Wij komt pas later. Nous sommes tout Charlie, of Je suis Charlie of liever gewoon Je suis. Niet omdat je een cartoonist met lef bent, wel omdat je je kwetsbaar voelt: over je opvattingen, je gevoel voor tolerantie of nuance, de mogelijkheid om kritisch te zijn.

Ik kijk de kring rond. Iedere dag begint met een tekening: een jongetje met een hond, een deur met een deurmat waar welkom op staat, een verzameling kaarsen. De leerlingen praten met de juf over het onderwerp en daagt ze uit om na te denken.

Op 8 januari opent de dag met een kaarsje opsteken.

‘Wanneer steek je een kaarsje op?’ vraagt de juf.

‘Als je jarig bent,' zegt Marlies.

‘Als je warmte wilt,' zegt Aisha.

‘Mijn moeder steekt een kaarsje op als ze televisie kijkt en ze het wat gezelliger wilt maken,' roept Brit enthousiast.

‘Of…’ probeert de juf.

‘Als een hond dood gaat,' zegt Lize.

‘Precies,' zegt de juf, ‘je kunt een kaarsje opsteken om aan iemand te denken.'

Laat kinderen nog maar gewoon een kaarsje opsteken voor hun verjaardag, denk ik.

Illustratie: Iris Deppe

Na de dagopening begin ik de schrijfles. Ik moet de leerlingen een schrijfpatroon aanleren dat lijkt op elel, maar dan omgedraaid. Omgekeerde wereld. De wereld op zijn kop. De leerlingen beginnen te mompelen en ik vraag wat er aan de hand is: ‘Zijn jullie soms verbaasd? Wie kan uitleggen wat verbazing is?’

‘Als je iets ziet of hoort wat je nog nooit hebt gezien of gehoord,' zegt Michiel ‘En meestal wil je dan meteen iets zeggen tegen anderen.’

Ik knik.

Twintig potloden, stevig in de greep. Twintig kleine handjes, om zich te bewapenen met taal, te wapenen tegen onbegrip. Met de tong uit de mond persen ze het onbekende schrijfpatroon uit hun potloden. Een punt breekt, voorzichtig vraagt de leerling of hij zijn punt mag slijpen.

‘Ja!’ zeg ik. ‘Natuurlijk, alsjeblieft, doe het en slijp het scherp.'

Sommigen zullen nooit een andere taal leren, maar samenleven zullen ze moeten leren. Vanaf de eerste dag op school worden ze gedwongen met verschillen om te gaan. De kinderen hoeven alleen nog niet te kiezen tussen vrede of vrijheid, hier is het allebei.

‘Houd je bek!’ Twee kinderen duwen elkaar bij de kapstok weg van de jassen. Een van hen valt en begint te huilen. ‘Maar dat ging per ongeluk!’ Je hoeft kinderen het verschil tussen per ongeluk en expres niet aan te leren, dat voelen zelfs de allerkleinsten naadloos aan. Per ongeluk is goed. Expres is pertinent slecht.

Tijdens het zelfstandig werken beklaagt Milo zich bij mij. ‘Ik moet zoveel doen, waarom?’ Een legitieme vraag. Ik doe een poging tot antwoord. ‘Als je leert lezen, leer je steeds meer woorden en met woorden kun je groot en sterk en slim worden. Je leest dingen, waar je nog nooit van hebt gehoord en zo leer je de wereld om je heen wat beter begrijpen.'

Ik neem nog net het woord idealisme niet in mijn mond. Gewoon om een woord te gebruiken dat ik al lang kende, maar pas later leerde schrijven. ‘Ik wil dat je het toch probeert af te maken,’ zeg ik tegen hem. Tot zover mijn idealisme. Een minuut later zit Milo met zijn potlood in zijn neus uit het raam te staren.

Misschien moet ik het vandaag gewoon houden bij het schrijfpatroon. De omgekeerde wereld laten voor wat het is, mijn woede en verbazing ver weg stoppen van de kinderen. Ik kan hooguit die van hen voeden met nieuwe woorden, zodat ze op een dag sterk genoeg zijn om zich de wereld met het geschreven woord een klein beetje eigen te maken.

Wanneer we twee aan twee van het schoolplein terug lopen naar de klas, weigeren Mischa en Sam elkaar de hand te geven.

‘Nee, zij doet het niet!’

‘Nee, hij doet het niet!’

Langzaam loop ik op de kinderen af. ‘Ik wil dat jullie elkaar NU de hand geven.'

Het is niet de eerste keer dat de kinderen elkaar weigeren een hand te geven. Een hand. Ze lezen nog niet, ze schrijven nog niet. Ze vertrouwen de gebouwen waar we in wonen, de straten waar we over rijden, de spullen die ze krijgen en het voedsel dat ze eten. Ze vertrouwen hun ouders. Ze moeten wel. Ze vertrouwen bijna alles, behalve elkaar.

‘Zij wil niet.'

‘Nee, hij wil niet.'

‘Jullie geven elkaar NU een hand. Je zit in groep 3, dat moet je nu al lang kunnen en begrijpen.'

De leerlingen geven elkaar een slap handje. Hun armen bungelen naast elkaar. Vingertoppen raken. Hun hoofden hangen naar beneden. Nog voordat ik kan omkijken hoor ik een ander kind roepen. ‘Juf!’

‘Wat is er aan de hand Wouter?’

‘Zij zegt dat ze wilde dat ik nooit bij haar op school was gekomen.’

‘Maar hij slaat mij!’ tiert Krisje.

‘Dus jullie doen allebei iets dat de ander niet leuk vindt?’

‘Ja…’ Twee paar kinderogen kijken me aan.

‘Ik weet niet meer wie begon,’ stamelt Wouter.

‘Ik ook niet,’ Krisje slaat haar armen over elkaar.

‘Ik ook niet. Ik echt al helemaal niet.’

 

Ayla Schneiders is kandidaat-statenlid voor D66, theaterdocent en schrijver. Momenteel volgt ze de Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs.

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Tussen de randen van een aquarium

Tussen de randen van een aquarium

Wie ben je als je alles kunt zijn? In het fragmentarische afstudeerwerk van Ettie Edens veranderen mensen onder andere in een hoopje, een steen, een natuurkundedocent, water, iemand die limonade drinkt en een lantaarnpaal. Lees meer

Automatische concepten 71

We hebben een probleem met de derde helft

Een voetbalwedstrijd stopt officieel misschien op het veld, maar Marthe van Bronkhorst merkt in de trein dat het slinkse spel doorgaat. Lees meer

Mycelium

Mycelium

Wat als schimmelsporen zich met iedere adem dieper in je longen graven? Met ‘Mycelium’ won Olga Ponjee de juryprijs van Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Bösendorfer 1

Bösendorfer

Bij Snelders blinkt de piano van het poetsen en de handen van de vijftigjarige eigenaar zijn door ouderdom stram geworden. Wat gebeurt er als een twintiger op bezoek komt om de Bösendorfer te bezichtigen? Met ‘Bösendorfer’ won Nick De Weerdt Het Rode Oor 2023, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Een villa voor het onbekende

Een villa voor het onbekende

Floris Tesink bezocht het FOMU, waar Grace Ndiritu door associatieve combinatie een expositie invulde. "Dit conflict tussen de fotografie en de ruimte brengt je op een plek die niet te begrijpen is, maar toch verslavend voelt voor degene die zich hieraan overgeeft." Lees meer

Zeker weten dat hij een super goede vader wordt

Zeker weten dat hij een supergoede vader wordt

Eva wil blij zijn voor haar vriend, die na een halfjaar weer van zich liet horen, maar merkt dat het haar moeite kost. Lees meer

In mijn droom besta ik uit pixels

In mijn droom besta ik uit pixels

Terra van Dorst keek maandenlang naar livestreams van pleinen en stranden. Dit vertaalde ze naar gedichten over een straat waarin ze haar ouders vindt, een man die haar een sjaal wil verkopen waar je in kan wonen en de zee. Het resultaat is de bundel 'in mijn droom besta ik uit pixels' waarmee ze deze zomer afstudeerde bij de opleiding Creative Writing aan ArtEZ. Lees meer

Ondraaglijk gewicht

Ondraaglijk gewicht

Een opmerking van een kennis activeert bij Aisha een stroom van onzekere gedachten. Waarom wordt ons zelfbeeld zo beïnvloed door externe standaarden? Lees meer

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Essay en Opinie

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Essay en Opinie!

Hard//hoofd zoekt vanaf 1 november een enthousiaste en assertieve kritische denker (x/v/m) die de redactie wil komen versterken als Chef Essay en Opinie! Lees meer

Pulpa

Pulpa

Ileen Rook schreef een afstudeernovelle over autoriteit, de supermarkt en een teveel aan tanden. Wie is Aline, waar komen al die tanden vandaan en hoe kan ze grip krijgen op een realiteit die steeds verder van haar verwijderd raakt? Lees meer

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echt subsidies zijn’?

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echte subsidies’ zijn?

‘De grootste catastrofe in de geschiedenis van de mensheid is niet het moment voor afleidingsmanoeuvres.’ Lees meer

Wegwerpliefde

Wegwerpliefde

Liefde overwint niet alles, en zeker niet het kapitalisme, merkt Marthe van Bronkhorst. Lees meer

Stuur je pitch in voor ‘Sorry’, het vierde Hard//hoofd Magazine! 1

Stuur je pitch in voor ‘Sorry’, het vierde Hard//hoofd Magazine!

We zijn weer op zoek naar nieuwe inzendingen van literaire virtuozen, opiniërende vedetten en visuele vagebonden. Stuur uiterlijk zondag 8 oktober een pitch naar magazine@hardhoofd.com onder vermelding van ‘Magazine 4: Sorry’. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 7

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel vier. Lees meer

Une Belle Histoire

Une Belle Histoire

Als Aisha haar moeder vertelt over haar vakantieplannen in Bretagne reageert ze nuchter. ‘Dan kun je gelijk wel tante Ans uitstrooien’. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 6

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel drie. Lees meer

Bibi Dumon Tak in Zomergasten

Bibi Dumon Tak was in veel opzichten een perfecte Zomergast

De vierde Zomergast van 2023 nam vanaf het eerste fragment de regie, maar schrijver Bibi Dumon Tak verloor haar kijker (en presentator) geen moment uit het oog. Marte Hoogenboom zag in haar de ideale Zomergast, die er niet op uit was briljant of eloquent over te komen. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen 3

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel twee. Lees meer

Khadija Arib in Zomergasten

Kat-en-muisspel tussen Arib en Maassen in Zomergasten

Net als andere zomers bespreken we ook dit jaar de grootmoedige, strijdbare en soms stroeve gesprekken die in Zomergasten worden gevoerd. Marthe van Bronkhorst over het gesprek tussen zomergast Khadija Arib en Theo Maassen: Arib de machtige, tevreden kat, Maassen een nieuwsgierig muisje. Lees meer

Zomercolumn: Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

Tussen swipes en onverwachte ontmoetingen

In een zinderende zomerhitte deelt Stefanie Gordin, in een reeks van vier columns, haar persoonlijke gedachten en ervaringen over liefde, identiteit en kwetsbaarheid. Dit is deel een. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we voortaan twee keer per jaar verschijnen en daardoor nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer