Asset 14

Nonsens in de gender studies

Nonsens in de gender studies

Het blijkt maar weer dat de gender studies nog steeds een omstreden tak van de wetenschap zijn. Jihane Chaara vindt het prima dat er opgeroepen wordt tot kritisch kijken naar wetenschappelijke publicaties, maar dat de activisten dat over de rug van de gender studies doen, baart haar zorgen. Beschermen ze de wetenschap, of de gevestigde orde?

Onlangs hebben drie onderzoekers (James Lindsay, Helen Pluckrose en Peter Boghossian) een twintigtal papers met veel hocus pocus-taal, foute data en onlogische conclusies ingezonden naar een aantal wetenschappelijke tijdschriften. Het vakgebied dat het doelwit was van deze neppapers was gender studies. Wat bleek? Zeven papers werden gepubliceerd, zes werden afgewezen en de rest bevond zich nog in het proces van peer reviews en herschrijvingen. Met deze actie drukten voorgenoemde onderzoekers in de voetstappen van Alan Sokal, een natuurkundige die in de jaren negentig veel kritiek geuit heeft op het postmodernistische discours. Zo beweerde Sokal dat dit discours de realiteit slechts een kwestie maakte van sociale en linguïstische constructen. Volgens hem zou het allemaal een onwetenschappelijke bende zijn, daar bij gender studies. Ook Sokal heeft een nonsens-paper weten te publiceren. Nu Lindsay, Pluckrose en Boghossian hetzelfde hebben gedaan, heeft dat wederom een storm doen oplaaien over gender studies. Is het een wetenschap, of een linkse hobby?

Als je het mij vraagt, zijn ideologie en wetenschap geen tegenpolen van elkaar.

Allereerst is het van groot belang om kanttekeningen te plaatsen bij de betrouwbaarheid van de test die Lindsay, Pluckrose en Boghossian toegepast hebben. Het zou netter zijn geweest om deze methode toe te passen op uiteenlopende vakgebieden, en deze dan met elkaar te kunnen vergelijken. Deze test is nu nietszeggend, vanwege het gebrek aan vergelijkingsmateriaal.

Laten we dat in het achterhoofd houden terwijl we nadenken over het interessante vraagstuk dat ten grondslag ligt aan deze discussie. Als je het mij vraagt, zijn ideologie en wetenschap geen tegenpolen van elkaar. Aan elk onderzoek gaan hypothesen vooraf; er wordt nagedacht over een theoretisch kader, over kapstokken om de data aan op te hangen. Het bedrijven van wetenschap komt, mijns inziens, neer op het bestuderen van de wereld waarin we leven. Grof gezegd kun je dat opdelen in drie categorieën (die absoluut overlap met elkaar hebben!): je kunt de wereld om ons heen bestuderen, je kunt mensen bestuderen, of je kunt bestuderen wat mensen produceren. Bij het laatste kun je je een myriade aan onderwerpen voorstellen: cultuur, literatuur, kunst, geschiedenis enzoverder. Gender studies is het bestuderen van een onderdeel van de cultuur waarin we leven. Het richt zich grotendeels op identiteiten en op constructen zoals macht. Dit zou niet meer ideologisch of politiek moeten zijn dan het bestuderen van andere onderdelen van cultuur. Ik vermoed dat het politiseren van gender studies iets te maken heeft met het uitdagen en bevragen van identiteiten die men zich eigen gemaakt heeft. Het bevragen van de gevestigde orde is dikwijls politiek beladen, daar valt moeilijk aan te ontkomen. Er zouden serieuze vraagtekens geplaatst moeten worden bij waarom iets politiek beladen is, en tevens zou er kritisch gekeken moeten worden naar wat dat te betekenen heeft voor de wetenschappelijkheid van een gebied.

Het publicatieproces in wetenschappelijke tijdschriften heeft vooralsnog te veel zwaktepunten. De peer reviews moeten aangescherpt worden. Dit geldt niet alleen voor gender studies, maar voor alle disciplines.

Tijdens mijn studie (klinische) neuropsychologie heb ik een minor in gender studies gevolgd. Ik genoot het meeste van de werkgroepen, waarbij we met (pak ‘m beet) dertig mensen in een groot vierkant met tafels zaten. Er was voldoende ruimte voor discussie en interactie. Omdat het een minor betrof, kwam elke student vanuit andere hoeken en gaten van de academische wereld gekropen. Iedereen had een andere kijk op wetenschap en op waarheid, maar we deelden een interesse in onderwerpen zoals gender, klasse, identiteit en seksualiteit. We bestudeerden verschillende modellen om naar deze constructen te kijken, lazen en interpreteerden teksten van filosofen, gingen op excursies, en we waren het lang niet altijd met elkaar eens. Het voelde even verfrissend als vertrouwd. Ik heb toentertijd geen enkele twijfel gehad over de validiteit van gender studies als academisch vakgebied, ondanks dat er andere onderzoeksmethoden gebruikt werden dan ik gewend was vanuit mijn eigen studie.

Het ‘onwetenschappelijk’ verklaren van een heel vakgebied haalt het bestaansrecht en de legitimiteit weg. Het suggereert dat de onderwerpen die bestudeerd worden niet waardevol zijn; dat het niet nuttig zou zijn om er een vergrootglas boven te houden. Ik zal de laatste zijn die betoogt dat de actie van Lindsay, Pluckrose and Boghossian niets nuttigs aan het licht gebracht heeft. Het publicatieproces in wetenschappelijke tijdschriften heeft vooralsnog te veel zwaktepunten. De peer reviews moeten aangescherpt worden. De kern van het onderzoek moet altijd liggen in het kritisch benaderen van een onderwerp. Dit geldt niet alleen voor gender studies, maar voor alle disciplines.

Laten we die gaten in het publicatieproces dichtmetselen in plaats van de speren te richten op een vakgebied door het weg te zetten als ‘te politiek’ of ‘te ideologisch’. En als je je toch nog groen en geel ergert aan het feit dat de wetenschap bepaalde aspecten van de cultuur bestudeert, vraag je dan eens af: is het de wetenschap die je vurig wil beschermen, of de gevestigde orde?

 

Mail

Jihane Chaara (zij/haar, 1991) is een idealist met een voorliefde voor doortastende en zachtaardige mensen/woorden.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

De dooddoener van het kwaad

De dooddoener van het kwaad

Bas Keemink bespreekt de film 'The Zone of Interest', waarin Jonathan Glazer 'Big Brother' naar de Holocaust brengt. Lovende kritieken schrijven dat hij Hannah Arendts theorie, de banaliteit van het kwaad, goed in beeld brengt, maar is dat wel zo? Lees meer

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Exteriors, Annie Ernaux and Photography

Jorne Vriens bezocht een tentoonstelling in Parijs en dit leidde tot een prachtige uiteenzetting over tekst, smartphones, connectie en fotografie. Lees meer

De eerste leugen

De eerste leugen

De eerste keer dat Job van Ballegoijen de Jong loog, was het bijna onschuldig. Een leugentje om bestwil, dacht hij toen, om zijn moeder gerust te stellen. Maar die eerste leugen groeide uit tot een web waarin hij langzaam verstrikte. In zijn debuut 'Morgen vertel ik alles' vertelt hij waarom iedereen een tweede (of derde) kans verdient. Lees meer

Leven in laagjes

Leven in laagjes

In dit essay geeft Dani Bouwman een intieme reflectie op identiteit, familie en het verlangen naar een plek waar hij volledig zichzelf kan zijn. Lees meer

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

De overkokende theatraliteit van Pierre Bokma maakt van Zomergasten weer een feestje

Reinout Bongers schreef een nabeschouwing van de Zomergasten-aflevering met Pierre Bokma als gast of, moeten we zeggen, hoofdrol? "Therapie heeft hij wel geprobeerd, maar dat leverde hem - naar eigen zeggen - vooral een lege bankrekening op." Lees meer

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Eerherstel voor mijn stiefmoeder

Toen zijn stiefmoeder Pieta stierf, voelde het voor Jelle Havermans alsof hij werd bevrijd van een van zijn grootste onderdrukkers. Voor ons Sorry-magazine schreef hij dit essay waarin hij jaren later toegeeft dat de vrouw die hem en zijn zusje het leven zuur maakte, ook slachtoffer was van haar eigen tijdsgeest en omgeving. Lees meer

:Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

Aan een dun touwtje: Over onbegrip, offers en intergenerationele solidariteit

In dit persoonlijke essay ontrafelt Laura Korvinus de draden die haar met haar oma verbinden. Langs welke verhalen of assen kan verbondenheid tussen verschillende generaties ontstaan en worden vastgehouden? Deel 1. 
 Onderweg naar mijn grootouders glipt een herinnering mijn gedachten binnen. Op een oude video ben ik aan het spelen aan de rand van... Lees meer

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Op studiobezoek bij Koen van den Broek

Aucke Paulusma ging op studiobezoek bij kunstschilder Koen van den Broek. In de hoop inspiratie op te doen voor zijn eigen kunstenaarscarrière, bespreken ze de kunst. Lees meer

:Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje? 7

Sōsaku hanga: Modernistische kippenvelkunst volgens het boekje?

Waarom blijft prachtige kunst soms onbekend? Janke Boskma kreeg kippenvel van Sōsaku hanga en dook in de Japanse kunstgeschiedenis. Lees meer

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ook boze mensen kunnen kwetsbaar zijn

Ettie reageert voor een laatste keer op een brief van Jochum, door te schrijven over verdriet, kwetsbaarheid, woede en het belang van actief luisteren. Lees meer

:'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

'Hoop is het laatste dat sterft, maar op dit moment is de situatie tamelijk hopeloos': Sana Valiulina te gast in Zomergasten

Juul Kruse bekijkt de Zomergasten-aflevering van Sana Valiulina, waarin zij bovenal probeert hoop te houden en overeind te blijven tegen de achtergrond van immer grimmig Rusland. Lees meer

Een excuus in een klein restaurant

Een excuus in een klein restaurant

Ettie schreef een brief aan Jochum, die hem ontroerde. Hij besloot een brief terug te sturen over excuses, ouders en wat het betekent om zowel een cis-man én queer te zijn. Lees meer

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Een goed passend hokje is nog steeds een hokje

Vorige week schreef Jochum een brief aan Ettie over zijn ervaring met queer-zijn, biseksualiteit en identiteit tijdens zijn jeugd. In deze brief reageert Ettie met haar eigen ervaring en vraagt ze zich af of iedereen queer zou kunnen zijn. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer