Asset 14

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Vivian Mac Gillavry schreef drie korte verhalen over de vragen waarmee we achterblijven vlak na de dood van een dierbare, van 'Wanneer besloot hij dat hij gecremeerd wilde worden?' tot 'Welke schoenen zijn gepast voor de uitvaart?'.

Drie paar

Ik word wakker en pak mijn telefoon. Ik heb een sms van mijn halfbroer.
Afgelopen nacht is papa overleden, lees ik.

Ik maak mijn vriend wakker. “Hij is vannacht doodgegaan.”
Nog voordat hij kan reageren, vertel ik dat ik geen geschikte schoenen heb voor de uitvaart, dus dat ik de stad in moet om die te kopen.

Op de fiets bel ik mijn moeder. “Hoeveel geld geef je uit aan begrafeniskleding? Stel ik koop een blouse voor de uitvaart, kan ik die dan ook naar werk dragen?” Of op een date, denk ik. Zou het oneerbiedig zijn als die blouse wordt uitgetrokken en op de grond zou belanden terwijl die blouse ook symbool staat voor de dag waarop mijn vader werd gecremeerd?

Die week koop ik drie paar schoenen.

Het eerste paar is zwarte Clarks. Heel Amsterdam lijkt die herfst op Clarks te lopen. De zwarte variant in mijn maat is uitverkocht. De verkoopster vraagt of ik misschien een andere kleur wil proberen.Ik antwoord dat ik echt op zoek ben naar zwart. Ze komt terug met Clarks in panterprint. "Daar zit ook een beetje zwart in," zegt ze.

“Ik denk dat het niet gepast is mijn vader te cremeren in schoenen met panterprint.” Mijn opmerking laat de verkoopster blozen. Ze stamelt iets over een ander filiaal. Uit schuldgevoel ga ik met anderhalve maat te kleine zwarte Clarks weg.

Ik bel mijn moeder. Ze raadt me aan om hakken te kopen. Ze kent Clarks uit haar studententijd en vindt dat het een soort gympen zijn. Het tweede paar koop ik bij de Bijenkorf. Het zijn de duurste schoenen die ik ooit heb gekocht. Enkellaarsjes van leer en suède met een naaldhak van 12 centimeter. Misschien zijn er mensen die goed kunnen lopen op hakken van 12 centimeter. Ik blijk niet een van hen te zijn.

Ik laat ze aan mijn moeder zien. “Lopen jullie niet aan het einde van de dienst met alle kinderen langs de kist, voor een laatste groet?”

Ook dit paar valt af.

Het derde paar zijn zwarte laarzen. Met hak. Niet te hoog. Gepast voor een begrafenis. Ik vind ze de dag voor de crematie. Die week geef ik bijna 700 euro uit aan schoenen die ik nooit meer aan zal doen. Ik heb tranen in mijn ogen als ik weer mijn pincode intoets.

Een gewone tuinslak

In de dagen na zijn overlijden denk ik terug aan mijn eerste ervaring met begrafenissen.

Ik ben een jaar of vijf en ik zit op het stoepje voor ons huis. Ik heb die ochtend een slak gevonden in de tuin. Ik zit te kijken naar hoe de slak soms uit zijn huisje komt. De slak trekt een slijmspoor over de stoeptegels en als ik mijn vinger tegen zijn lijfje wil leggen, trekt hij zich terug. Mijn vader zegt dat ik de slak niet moet aanraken. “Dat vindt de slak niet leuk. Je kunt beter kijken naar de slak. Hij komt dan vanzelf wel uit zijn huis.” Ik vind dat het te lang duurt voordat de slak weer uit zijn huisje komt. Ik laat hem op het stoepje zitten en ga binnen spelen. 

Die middag gaan we langs mijn oma. Ze woont een paar straten verderop. Net te ver om te lopen. Ik vertel mijn oma over de slak en krijg van haar een boek mee over dieren in Nederland. Een aantal pagina’s gaat over slakken. Mijn vader en ik zoeken naar mijn slak en leren dat het waarschijnlijk een gewone tuinslak is.

We rijden naar huis en mijn vader parkeert op het stoepje naast ons huis. 

Ik mag nog even buiten spelen voor het eten en ren meteen naar de plek waar ik de gewone tuinslak voor het laatst had gezien. Hij zit er niet meer.

Ik zie zijn spoor nog glinsteren op de stoep en volg het spoor een stukje de straat op. Daar ligt de slak tussen de verbrijzelde stukjes van zijn huis. 

Die middag begraven mijn vader en ik de slak. Dat doen we vanaf die dag met alle overleden dieren die we tegenkomen in de tuin. 

Ik ben een jaar of zeven wanneer ik een van de door ons begraven dieren opgraaf. Ik ben benieuwd hoe de eekhoorn eruitziet na een paar weken. "Kom eens kijken," roep ik naar mijn vader die in de tuin aan het werken is.

 Zou mijn vader die dag hebben besloten dat hij gecremeerd wilde worden?

Against all Odds

Welk lied draai je op een begrafenis? Ik dacht dat het simpel zou zijn. Het lievelingsnummer van de overledene bijvoorbeeld.

Het blijkt ingewikkeld. In welke periode was het nummer een favoriet? Als ik nu zou overlijden, welke nummers zouden mijn familie en vrienden kiezen? Mijn moeder kiest waarschijnlijk een liedje dat ik in mijn laatste jaar thuiswonend op repeat had staan. Inmiddels kan ik het nummer niet meer aanhoren.

De keuze betekent misschien nog wel meer voor alle aanwezigen. Want elk begrafenisnummer is voor het leven getekend. Gekoppeld aan een dood persoon. Zo zijn Losing my Religion, You Can Close Your Eyes en Black Bird, respectievelijk de vader van een basisschoolklasgenoot, de vader van een ex en mijn oma.

Mijn vader luisterde niet vaak naar muziek. Hij werd er verdrietig van, zei hij. Wel keek hij graag naar MTV voor de videoclips, maar dat had meer te maken met de kledingkeuzes van Beyoncé en Lady Gaga dan met hun muziek.

Aangezien hij geen uitgesproken mening leek te hebben, ligt de keuze bij mij en mijn herinneringen aan hem. Het nummer dat mij het meeste aan hem doet denken is Against all Odds. Het gaat over uit elkaar gaan. Op zich toepasselijk voor een begrafenis, maar de eerste keer dat ik Against all Odds aan mijn vader koppelde, was op het vijfentwintigjarig huwelijksfeest van mijn ouders. Ik was tien en ik wilde iets voor ze doen om te vieren dat ze al zo lang bij elkaar waren. Mijn moeder had kort daarvoor gezegd dat ze het een mooi nummer vond en dat het haar deed denken aan mijn vader.

Ik draaide het nummer op de cd-speler die binnen stond. Het feest was in de tuin dus het volume had ik zo hoog mogelijk gedraaid en de ramen en deuren geopend. Omdat ik de uitvoering van Phil Collins niet op CD had werd het een cover van Westlife (dit benadrukt dat sommige artiesten in een bepaalde periode van je leven belangrijk kunnen zijn maar niet als herinnering aan jou moeten worden gedraaid op je begrafenis). Ik begreep de tekst toen nog niet.

Later dat jaar legde mijn moeder uit waar het nummer over ging en dat het uitkwam tijdens een break tussen mijn vader en moeder.

Nog iets later dat jaar gingen mijn ouders uit elkaar. Het duurde een paar jaar voordat ik stopte met denken dat dit kwam door mijn muziekkeuze tijdens het feest. Alsof ik ze op ideeën had gebracht.

Sinds de scheiding van mijn ouders doet Against all Odds mij denken aan mijn vader die wegging. Dertien jaar na het feest draaide ik opnieuw het nummer voor mijn vader, dit keer de versie van Phil Collins.

Achteraf hoorde ik dat mensen het een tranentrekker vonden. Ikzelf was vooral bang dat ik zou worden aangesproken op mijn muziekkeuze. Dat Phil Collins als een guilty pleasure werd gezien.

Wat mijn vader van het nummer vond weet ik niet. Ik heb hem er nooit over gehoord. Misschien was het voor hem een nummer dat mijn moeder weleens opzette.

Misschien had ik de versie van Mariah Carey moeten draaien. Hij kon haar videoclips altijd waarderen.

Mail

Vivian Mac Gillavry (zij/haar) is antropoloog, beeldend kunstenaar en dyslect. Ze verwondert zich graag over de mens en sociale constructen. Die verwondering uit zich in tekst, beeldend werk en beeld-taalcombinaties.

Sterre Kranenburg (zij/haar) creëert graag de perfecte omstandigheden om in gesprek te gaan over de dingen waar we normaal gesproken pas na vijf wijn over praten. Ze verhoudt zich op een open en eerlijke manier tegenover onderwerpen waar stigma’s of taboes op rusten. Binnen deze thematiek is zij steeds weer op zoek naar manieren om haarzelf bloot te geven en voorbij schaamte te bewegen. Ze schenkt de wijn, dus laten we het gesprek beginnen.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
illustratie van een meisje in een tent waarin ze leest en veel spullen om zich heen heeft staan, in contrast met de paarse lucht buiten

De magen zagen bleek in dit licht

'Ik heb een onstilbare behoefte mensen van hier te ontmoeten / op zoek naar een bewoonbare waarheid.' De gedichten van Angelika Geronymaki worden bevolkt door bietjes, bralhonden en bulderende koeien: lijfelijke poëzie die je voelt en proeft. Lees meer

Illustratie van een vrouw die een deur opent en daarachter een wereld van verschillende kleuren ziet

Rust Roest

Met dit verhaal waarin surrealisme en de werkelijkheid op een poëtische manier in elkaar overlopen, won Chris Kok de Debutantenschrijfwedstrijd van Editio. Lees meer

Kamer aan zee

Kamer aan zee

Twee mensen ontmoeten elkaar: de een werkt in een hotel en de ander wordt niet vaak tegengesproken. Wat volgt zijn een strandopgang, cocktails en een gedeelde sigaret. Lees meer

Mijn buurjongen 1

Mijn buurjongen

"In hun vriendschap waren ze onaantastbaar, als een groep soldaten voor een veldslag." Een kwetsbaar kort verhaal van Lars Meijer waarin tractors worden opgegeten, kleedkamers vol stoom hangen en geheimen worden ontdekt. Lees meer

Een ongelukje in Niemandsland 3

Een ongelukje in Niemandsland

Hoe weet je of dat wat je kiest het juiste is? Een kort verhaal van Stefanie Gordin over liefde, zwangerschap en autonomie. Lees meer

Rode sloffen

Rode sloffen

Soms begint het afscheid nemen al voordat het verlies er is. Een kort verhaal van Werner de Valk over het afscheid nemen, het gesprek daarover aangaan, en wat te doen met alles dat achterblijft. Lees meer

Meander (maar ook weer wel)

Meander (maar ook weer wel)

In het park achter het huis van haar ouders staat een plakkaatje met een gedicht van Marte Hoogenboom, dat ze schreef toen ze nog anders heette. Zo nu en dan gaat ze erlangs om het te herlezen, maar of ze er ooit écht naar terug kan? Lees meer

Stemvorken

Stemvorken

Hoe onderzoek je lesbische aantrekking als je eerste kennismaking daarmee porno is, gericht op een mannelijke fantasie? Met ‘Stemvorken’ won Leonore Spee Het Rode Oor 2022, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

Ongewerveld

Ongewerveld

Kan erotiek ook schuilen in pijn, verdriet en kwetsbaarheid? Met ‘Ongewerveld’ won Jori(k) Amit Galama de juryprijs van Het Rode Oor 2022, de erotische schrijfwedstrijd van Vlaams-Nederlands huis deBuren. Lees meer

De bomen in Roemenië zijn ook vaderloos 2

De bomen in Roemenië zijn ook vaderloos

'ik miste collectieve haast / treinen waar de airco nooit gewerkt heeft / de eenheid die in eenzaamheid zit'. In gedichten die geuren naar 'oostblokstank' onderzoekt Francesca Birlogeanu vervreemding en verdwenen vaders. Lees meer

Dit is ook mijn vakantie

Dit is ook mijn vakantie

"Dit ben ik, met mijn nieuwe wandelschoenen, helemaal uitgerust en braaf nog." Hij hoogtevrees. Zij onverschrokken. In dit korte verhaal van Werner de Valk pakt een hike door de bergen wel heel anders uit dan verwacht. Na afloop zijn daar gelukkig altijd nog de foto's. Lees meer

Bloed en havermout

Bloed en havermout

Een verhaal van Jan Wester over twee zussen, onvoorwaardelijke liefde, klauwende vingers, mantelzorg en Teletubbies. Lees meer

De draad

De draad

Sumai Yahya schreef een kort, poëtisch verhaal over menselijke vleermuizen slingerend aan een draad. Een korte versie verscheen in het papieren magazine, maar lees hier de volledige versie, vol symboliek, donkere massa's, naalden, konijnen met rode ogen en aangeslepen ruggengraten. Lees meer

Iets wat van zijn vader is geweest

Iets wat van zijn vader is geweest

Het is zwarte zaterdag en de tankstations zijn druk. Sigarettenrook en uitlaatgassen blijven "in de windstilte boven het asfalt verstikkend en bewegingsloos hangen." Tristan is, in dit korte verhaal, op weg naar het huis van wijlen zijn vader, een man op wie hij nooit heeft kunnen rekenen. Kan hij het opbrengen om door te rijden? Lees meer

Gedichten Alara Adilow (titel volgt) 2

Straatliedjes

Wat is een huis? 'Iets dat de wraak van de nacht buiten houdt. / Iets waar je naar terugkeert na een lange reis.' In deze nieuwe gedichten van Alara Adilow worden vaders ontvlucht, tijdelijke verblijfplaatsen gevonden en nieuwe relaties op zee aangegaan. Lees meer

Koeman

Koeman

Een kort verhaal van Jan Wester over een veeboer die op papier alles bezit, maar zich niet thuisvoelt in zijn eigen kudde en op zoek is naar een eenheid. Koeman was niet van land, niet van gras. Door de zolen van zijn laarzen was hij afgescheiden van zijn aarde. Hij had ze weleens uitgeschopt, op... Lees meer

 1

"En opeens denk je aan hun lichamen" vertaalde gedichten in samenwerking met Poetry International

Hoe kun je poëzie ook anders ervaren dan via een bundel of op een podium? Achttien studenten
illustratie van de Rotterdamse Willem de Kooning Academie lieten zich inspireren door het werk van
de achttien dichters van het 52 ste  Poetry International Festival dat vandaag van start gaat. De studenten komen
net als de dichters uit de hele wereld. Uit Vietnam, Oekraïne, Moldavië of Mexico, Polen, de
Verenigde Staten of hier uit Nederland. Lees meer

Meer dan een werkwoord

Meer dan een werkwoord

De stem in Nora’s hoofd laat zich niet zomaar het zwijgen opleggen. “Ik vraag me af of het haar bedoeling was dat ik nu zo weinig lichaamsvet over heb dat zelfs een kussen de pijn van het zitten niet verzacht.” Als verdoving en controle ten koste gaan van haar relaties en gezondheid, stelt Nora zich die ene belangrijke vraag: is dit het waard? Lees meer

Dit is geen ode 2

Dit is geen ode

'In dit land word je aan stukken gescheurd. / Ik verzamel jouw gescheurde stukken vlees. / Ik bak je op 200 graden. / Ik deel je uit.' In harde dichtregels verkent Shabnam Baqhiri hoe het is om je echt aan te passen en waarom dit soms noodzakelijk en juist goed is. Lees meer

A Sacred Slut_Daan Timmer_Lena Plantinga

A Sacred Slut

Je bent vrouw, het is zomer en je wil wat. Klaarkomen, bijvoorbeeld. In dit broeierige nieuwe kortverhaal van Lena Plantinga speelt een jonge vrouw met zichzelf en het lot. Een verhaal over zoeken naar je seksuele zelf, en haar aantreffen onder het juk van je seksuele verleden. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel