Menstruatie is nog altijd een taboe-onderwerp, ziet Stefanie Gordin. Terwijl praten over je cyclus kan leiden tot beter welzijn en een betere gezondheid. Én tot betere arbeidsomstandigheden. Hoog tijd om het serieus te hebben over de baten van menstruatieverlof.
Menstrueren is een natuurlijk gegeven: de helft van de wereldbevolking krijgt ermee te maken. Toch is het omgeven door schaamte. In 2018 deed THINX, een innovatief bedrijf voor menstruatieoplossingen en makers van menstruatiebestendig ondergoed, met 1500 vrouwen en 500 mannen onderzoek naar menstruatieschaamte. Uit dat onderzoek bleek dat 42 procent van de mensen die menstrueren weleens last hebben gehad van period shaming. Op de werkvloer is het volgens THINX nog erger: iets meer dan de helft van de mannen – ongeveer 51 procent – vindt het ongepast om daar over de cyclus te praten.
De gevolgen rijken ver. Volgens een groot landelijk onderzoek in 2019 van het Radboudumc gaf een derde van de respondenten aan dat menstruatieklachten hun dagelijks leven beïnvloeden. Bij ongeveer 40 procent gaat menstruatiepijn gepaard met premenstruele symptomen, zoals een opgeblazen gevoel, gevoelige borsten, een gezwollen buik, gebrek aan concentratie, stemmingswisselingen, onhandigheid en vermoeidheid. Tussen de 8 en 13 procent krijgt te maken met ernstige, minder bekende aandoeningen, zoals endometriose en polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS).
Menstruatiepijn wordt nog vaak als ‘een vrouwenprobleem’ beschouwd
Toch wordt onze pijn vaak niet serieus genomen, terwijl het wegwuiven hiervan des te gevaarlijker is. Omdat we menstruatiepijn vaak nog als ‘een vrouwenprobleem’ beschouwen, dat er nu eenmaal bij hoort, veroorzaken deze aandoeningen op langere termijn onnodig gevaarlijke klachten, zoals een grotere kans op onvruchtbaarheid, overgewicht en cysten in de eierstokken. In sommige gevallen kan endometriose zelfs leiden tot een chronische ontstekingsreactie met pijn en verklevingen van verschillende organen.
Genoeg reden voor menstruatieverlof? In Japan hebben mensen daar al sinds 1947 recht op, al maken maar weinig mensen er daadwerkelijk gebruik van. Volgens een studie bleek dat het aantal mensen dat het gebruikte in 1960 naar 20 procent daalde en in 1981 naar 13 procent, grotendeels vanwege de maatschappelijke druk die het gebruik ervan afkeurde. Bedrijven in Japan zijn niet verplicht om hun werknemers te betalen als ze menstruatieverlof nemen en net als in Europa wordt er op de werkvloer nauwelijks over menstruaties gesproken.
Een van de meest voorkomende opmerkingen over menstruatieverlof is dat mensen die een vrije dag nemen om voor zichzelf te zorgen ‘zwakker’ zouden zijn dan de rest. Maar dit is precies wat menstruatieverlof zou moeten tegengaan. We moeten inzien dat menstruaties normale maandelijkse gebeurtenissen zijn die soms medische aandacht vereisen. Niets om ons voor te hoeven schamen.
We nemen maagklachten of hoofdpijn in andere situaties wél al serieus
Willen we de schaamte rondom menstruatie doorbreken, dan is betaald menstruatieverlof een belangrijke stap. Het Indiase voedselbezorgingsbedrijf Zomato maakt daar al werk van: dat staat werknemers die menstrueren jaarlijks maximaal tien dagen verlof toe. De regeling is nadrukkelijk ook van toepassing op transgender werknemers. Deepinder Goyal, directeur van Zomato, is van mening dat het onze taak is om ervoor te zorgen dat we ruimte maken voor onze biologische behoeften, zonder de kwaliteit van ons werk en de impact die we creëren te verlagen.
Dat is een mooie gedachte. Als we in staat zijn om bijvoorbeeld de maagklachten of hoofdpijn in andere situaties wél serieus te nemen, dan wordt het tijd dat we de aandoeningen van menstruatiepijn ook serieuzer nemen.