Asset 14

Keer je Facebookvrienden de rug toe

Ron ontsnapt aan de tirannie van Facebook en ontvolgt zijn 423 vrienden. Vrijheid! Productiviteit! Maar de echte gevolgen zijn niet te overzien.

Augustus 2014. Via een verre Facebookkennis die ik nooit in real life zag, beland ik op een website. Daar lees ik een lumineus advies. Vier woorden: ontvolg iedereen op Facebook. Het slaat in, ontploft in de zenuwbanen van mijn verwarde kop.

Whoa! Dit zocht ik. Klik, klik klik klik klik. Razendsnel jaag ik vooruit. Ik zweef boven de werkelijkheid. Weg oppervlakkigheden. Nooit meer dagen lang gapen naar dronken foto’s, de meisjes of jongens met hun labradors en kattenluikjes, de zinloze berichten van wie welk dom filmpje leuk vindt.

Tijdlijn gezuiverd: ik ben vrij! Voor eens en altijd ontketend, ontsnapt aan de tirannie van Facebook. Oh, de heerlijkheid: wel nog bevriend met een paar honderd vage kennissen, maar er niets meer van zien. Eindelijk weer tijd voor de essentiële zaken. Productiviteit!

Het blijft bij deze ene zenuwbaanexplosie. Ik vergeet door te pakken. Ik ben dan wel van de ruis van berichtjes af, maar er komt niets voor in de plaats. Ik huppel als een Pavloviaans getraind aapje naar de lege voederbak. Grijp nog eens tastend in mijn broekzak, als waren er nog berichten waarnaar ik staren kan. Het blauwe schermpje houdt me gevangen, werpt me nog verder de leegte in. Ik kak in.

Dit wezenloos voor me uit staren duurt een half jaar. Berichten van buiten komen niet tot me. Ik waan me in een wereld waarin alleen ik een leven met hoogte- en dieptepunten leef. Een wereld waarin ik de enig denkbare protagonist ben in de enige epische vertelling die ooit verteld zal worden. Zelfs de valse pretentie dat een ander ook wel eens iets beleeft, heb ik als ondenkbaar terzijde geworpen.

Illustratie: Lisa-Marie van Barneveld

Op een zeker moment, ik kan niet meer achterhalen wanneer, merk ik dat er iets niet klopt. Ik maak me zorgen. Want als ik zo razend interessant ben, zo wonderwel belangrijk, als ik zulke prachtige gedachten en daarmee zinnen produceer (en dat is immers zo), dan moet het schaarse beetje wat ik op die website plaats wel een helder, warm baken zijn in het oerduister.

Het ligt in de lijn der verwachtingen dat men massaal naar mijn briljante verkondigingen hunkert. Alles he-le-maal kapot liket, zoals je een vagina tot bloedens toe kapot kan schuren. Maar Facebook bloedt niet. De werkelijkheid lijkt eerder op het gedicht Geen Sinterklaas meer (2015) van Bart Smout, waarin hij schrijft over ouder worden:

Meestal is ouder worden

niets anders dan dit:

laag na laag van illusie wordt afgepeld

totdat er niets anders overblijft

dan rekeningen, een handvol bazen,

een baan, televisie voor de avonden,

een licht afgrijzen bij het opstaan.

De uren starend naar het blauwe scherm zijn leeg. De minuten op het toilet. De secondes in de rij voor de kassa. De uren en uren thuis, op het werk, voor de tv, aan tafel. En ik eet niet eens aan een tafel. Het allesverzengende niets. De leegte voor het welterusten zeggen. Niks te doen, daar op Facebook.

Geloven in mijn fantastische idiosyncratische persoonlijkheid doe ik steeds minder. Veel positieve bevestiging voor het bestaan van mijn geniaal ego krijg ik namelijk niet. Niemand liket mijn berichten nog. Plaats ik een spitsvondig mopje, of een klein dichterlijk zinnetje: Facebookstilte.

De keer dat iemand iets leuk vindt, is het pas na achtendertig minuten. Als ik geluk heb volgen er nog twee of drie likes. Waarschijnlijk uit medelijden. Was een heel leuk bericht in mijn hoogtijdagen nog het acceptabele aantal van 30 tot 90 likes waard, inmiddels mag ik verheugd zijn bij twintig.

Het is zonneklaar. Wie niet liket, maakt dat ‘ie wegkomt. Ik ben verworden tot een arrogante kluizenaar die niet meedoet aan het sociale spel. Weg solidariteit. Alle sociale steunpilaren onder mijn voeten vandaan geslagen.

En dan opeens weer die blik. Ik kreeg ‘m al een half jaar geleden, mijn vriendin wierp me ‘m toe. Maar ik was toen nog op het hoogtepunt van mijn naïef geloof. Niet voor rede of rationaliteit vatbaar. En nu dus weer: het treurige, ongelovig stemmetje, de korte pauze, de totaal ontstelde ogen, als van een kind dat net te horen heeft gekregen dat Sinterklaas niet bestaat: “Maar… volg je míj ook niet meer dan?”

Ik sidder om wat ik geworden ben. Een paria. Dit kan zo niet langer. Ik moet actief leuk doen op Facebook. Mensen haten me, omdat ik nooit meer iets like. Ik vraag om aandacht, maar geef niets terug. Zo werkt het niet. Ik móet iets doen. Misschien kan ik hun respect terugwinnen. Misschien bestaat er zoiets als een herkansing. Misschien is het nog niet te laat.

Februari 2015. Ik heb me bekeerd, net als vijf jaar geleden toen ik nog geen account had. Toen ik eigenlijk ook al niet mee wilde doen op die website. Maar ik realiseerde me: de werkelijkheid is er om gehanteerd te worden, niet om te ontlopen. Het duurde een half uur, maar ik volg inmiddels weer netjes al mijn 423 vrienden.

Ik ververs mijn browser. Mijn hartslag zweeft. Ik ben Neo die de Matrix voor het eerst weer binnenstapt: vreemd, ongewenst. De missie is helder: ik gá het leuk vinden dat Benedicte een plaatje van Dagobert Duck plaatst, ik gá het leuk vinden dat Ernst een foto plaatst van ijsjes, en ik gá het leuk vinden dat mijn nicht Manon op de foto staat met de éénjarige dochter van mijn andere nicht. Want dat is eigenlijk ook best wel leuk.

Eenmaal terug onder de vrienden kijk ik vertwijfeld naar mijn tijdlijn. Waar blijven de berichten? Waarom zie ik berichten zonder likes en reacties? Het lijkt… uitgestorven.

Een week later ben ik gerustgesteld. Mensen plaatsen nog steeds dingen op Facebook, dus mijn hereniging lijkt verstandig te zijn geweest. Zelf iets plaatsen, durf ik nog niet zo goed. Eerst wat kapitaal bij elkaar sprokkelen. Klik klik klik, klikkerdeklik. Vind ik leuk, vind ik leuk, vind ik…

Ik denk aan het gedicht van Bart en probeer mijn onbestemde gevoel te vangen in zijn structuur. Het lukt niet goed – ik ben afgeleid door de tijdlijn die zichzelf automatisch ververst. Steeds weer even kijken, met een verwrongen gezicht:

Meestal is Facebook openen

niets anders dan dit:

laag na laag van illusie wordt afgepeld

totdat er niets anders overblijft

dan lachende, verdrietige mensen

supergezellige, eenzame zielen

serieuze artikelen, die niemand durft te liken

likes en reacties, een gooi in ‘t duister

een licht afgrijzen bij het scrollen.

 

Ron Vaessen (1987) schrijft aan zijn debuutnovelle en is redacteur bij het Tilburgs universiteitsblad Univers.

Mail

Lisa-Marie van Barneveld is editorial illustrator. Ze houdt van korte deadlines en moeilijke onderwerpen. Haar geheime superkracht is meer verf op haar handen/kleren/tafel/kat krijgen dan op het papier.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
:De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

‘Ik wil geen literatuur van je maken.’ Hoe berg je je moeder in je schrijven, zonder haar essentie te bevriezen? Bareez Majid dicht in woord en beeld over ‘soon-to-be-dead-mothers’ en onderzoekt hoe hun lichamen functioneren als vergankelijk archief. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer