Foto: Julie Hrudova

Een schrijver en popicoon die vele rollen aanneemt. Onbetrouwbaar, maar daardoor niet minder interessant. "Ik sta ergens in de coulissen te gniffelen."" />

Foto: Julie Hrudova

Een schrijver en popicoon die vele rollen aanneemt. Onbetrouwbaar, maar daardoor niet minder interessant. "Ik sta ergens in de coulissen te gniffelen."" />
Asset 14

Bret Easton Ellis

Bret Easton Ellis, schrijver van American Psycho, deed ons land aan. De media doken gretig op hem, maar Ellis leek een spel te spelen met zijn merknaam en imago. Een gesprek met een schrijver die zich graag verschuilt, maar altijd op een charmante manier.

In 1985 schreef de toen 21-jarige Bret Ellis een roman die eigenlijk een vrij letterlijke beschrijving van het leven van zijn vrienden in Los Angeles was. Het resultaat, Less Than Zero, sloeg in als een bom. Mensen spraken schande van de immorele jongeren die verkrachtend en drugs gebruikend door het leven trokken, maar voor zijn eigen generatie was Ellis een held. In een paar maanden tijd werd hij een icoon en de toegevoegde achternaam ‘Easton’ werd een vanzelfsprekendheid. Hij schreef nog drie boeken die knipoogden naar de uitwassen van de moderne tijd en er niet voor terugdeinsden om keihard te shockeren. Het meest sprekende voorbeeld was American Psycho, de roman over een moordende Wall Street-zakenman die Ellis definitief als een superster lanceerde.

Ellis worstelde echter met zijn rol van ‘stem van een generatie’ en de talloze critici die hem om meningen over onze tijd vroegen. In het begin probeerde hij hier nog in mee te gaan en schreef een aantal essays over zijn generatie, waar hij zich nu kapot voor schaamt. Dus begon hij aan een spel. Hij deed nog steeds veel interviews, maar hij verzon de antwoorden gewoon. Als weer een journalist hem vroeg naar de betekenis van American Psycho in relatie tot de consumptiemaatschappij, begon hij een semifilosofisch verhaal zonder eind dat de man tegenover hem nog gretig opschreef ook. Dit doet sterk denken aan de houding van Bob Dylan tijdens de beroemde persconferentie in San Francisco in 1965, toen de aanwezige pers de nieuwe superster in hun eigen termen probeerden te vatten en overal betekenis in zochten. Hevig rokend ontweek Dylan alle Grote Vragen met vage antwoorden. Toen hij hierop aangesproken werd, zei hij: “You know, we all have different ideas of the words we’re using. That’s why I really can’t take this too seriously… When I say the word ‘house’, we’re both gonna see a different house.”

Ook met mij wil Ellis wel spelen, zoals blijkt nadat we elkaar de hand hebben geschud en de brede man met zijn spottende ogen (jas nog aan, iPhone constant paraat) achterover zakt.

Zo. Hoe lang heb je al interviews gedaan?
“Pfff. Ik weet niet, hoe laat is het?”
Twee uur.
“Oh in dat geval doe ik dit al VIJFENTWINTIG JAAR!”
Maar dit is een fijn hotel.
“Ja toch? Iedereen klaagt er altijd over dat Nederlanders zo onbeleefd zijn, maar hier is iedereen heel aardig.”
Ik denk dat dat een Amsterdams ding is. We zijn heel arrogant en haten toeristen die op het fietspad lopen.
“Dat kan ik me voorstellen, dat is ook heel irritant.”
Ik heb ooit bijna een Amerikaanse toerist gedood.
[stilte]
“Echt?”
Met mijn fiets! Figuurlijk gesproken! Ik reed tegen haar aan.
“Hé, als je iets wilt opbiechten, dan kan dat…”

Net als Dylan neemt Ellis de media niet serieus, maar doet hij dit met een onweerstaanbare charme. Op een gegeven moment zegt hij: “Kijk, dit is een zakentransactie. Ik wil geld krijgen om van te kunnen leven, mijn uitgever wil mijn boek verkopen in Nederland en jij jaagt ook weet ik veel wat voor carrière na. Dus zitten we hier. Maar het heeft niets met het schrijven zelf te maken.” Even later maakt hij me juist tot bondgenoot: “Kijk nou, ik zit al de hele dag in dit kamertje! Het voelt als een gevangenis. Ik zou je een briefje met ‘help me’ moeten meegeven als je zo weggaat. Zeg het niet tegen mijn PR-dame, alsjeblieft, maar vertel de wereld mijn verhaal!” Voortdurend verandert hij van rol, afhankelijk van zijn bui, de persoon tegenover hem of de loop van het gesprek. Zijn seksuele geaardheid is een goed voorbeeld: de ene keer verklaart hij volledig hetero te zijn, dan is hij weer homo en soms hij toch gewoon bi. Dit maakt hem totaal onbetrouwbaar, maar niet minder interessant.

Geniet je stiekem van de gedachte dat je mensen in verwarring brengt?
“Ik heb helemaal niet de intentie om mensen te verwarren. Ik schrijf wat ik wil schrijven en heb daar helemaal geen bedoeling mee. Ik denk nooit aan de lezer als ik schrijf. Ik bén de lezer, ik schrijf een boek dat ik zou willen lezen. Het gaat erom dat ik in een bepaalde periode pijn voel en dat naar een boek wil vertalen. Natuurlijk begrijp ik de vraag wel, want ik zie ook wel dat het mensen verwart. Maar dat is niet mijn intentie en ik voel er dus ook geen voorpret over.”
Maar waar denk je dat die behoefte vandaan komt om altijd aan jou te vragen wat er waar is aan je boeken?
“Dat is de mens eigen. Maar het wordt nog eens versterkt door het feit dat mijn boeken altijd extreem onbetrouwbare vertellers hebben. Aan het eind van het boek voel je een frustratie omdat je het gevoel hebt dat ze je niet alles verteld hebben. Die frustratie botvieren mensen dan op mij, haha. Dat is misschien wel het verwarrende element aan mijn boeken. Maar romans zijn niet logisch, dat is nooit de bedoeling geweest.”
Best vermakelijk, al die frustratie.
“Ik sta ergens in de coulissen te gniffelen. Het is heel interessant om patronen in de vragen van journalisten over de hele wereld te ontdekken. In Australië willen ze heel andere dingen weten dan in Zwitserland. Het hoort erbij. Ik ben geen fulltime schrijver, ik kom eens in de vijf jaar eens uit mijn grot. En ik ben oprecht geïnteresseerd in die meningen, maar wel op een afstandelijke manier. Kijk, voor lezers is het boek zo [gebaart een boekvorm], terwijl het voor mij zo is [maakt veel grotere gebaren].”


Foto: Julie Hrudova

Met de roman Lunar Park (2005) voegde Ellis nog een dimensie aan dit spel toe. Deze Stephen King-achtige thriller over de schrijver Bret Easton Ellis die opgejaagd wordt door spoken uit zijn verleden (zijn vader en Patrick Bateman, de hoofdpersoon uit American Psycho) en daardoor zijn leven en carriere moet overdenken, gaf een soort Droste-effect: Ellis die over Ellis schrijft die over Ellis nadenkt. Met zijn laatste boek zet Ellis dit door. Imperial Bedrooms is een ‘vervolg’ op Less Than Zero, met dezelfde personages die 25 jaar later op nieuwe manieren naar de klote gaan. Weer verwijst hij speels naar zijn eigen oeuvre, waar hij in het dagelijks leven zo mee worstelde.

Voel je een afstand tot je werk?
“Ik zou die boeken nu nooit meer kunnen schrijven, alleen in die specifieke periodes. Het ging erom dat ik toen iets voelde en ging schrijven om er mee om te gaan. Ik kijk dan ook niet graag terug. Het zijn nu woorden op papier voor me, ik heb ze al zo vaak gelezen in de voorbereiding dat ze nu niets meer betekenen. Ik haat voorlezingen dan ook echt intens. Ik práát liever met mijn lezers.”
Dan is het ironisch dat juist het teruglezen van je werk tot ‘Imperial Bedrooms’ heeft geleid.
“Haha, daar heb je me! Voor Lunar Park moest ik mijn oude boeken teruglezen, om onderzoek naar het karakter van de schrijver Bret Easton Ellis te doen. Dat ging wel, het viel me mee. Vanaf dat moment zat Less Than Zero weer in mijn hoofd. Ik dacht: wat zou Clay nu aan het doen zijn? Daar begon het mee, het werd opeens belangrijk voor me om daar achter te komen.”

In recente interviews maakt Ellis een relaxte indruk en verklaart hij dat ‘het project Bret Easton Ellis afgerond is’. Hij antwoordt steeds vaker: “Sorry, dat weet ik niet” op de vergezochte vragen. Maar tijdens een lezing in de Singelkerk in Amsterdam, een dag na mijn interview met hem, blijkt dat hij het rollenspel nog niet verleerd is als de literaire NRC-criticus Pieter Steinz allerlei pretentieuze vragen op hem afvuurt. Hij negeert de interviewer zo nu en dan volledig, terwijl hij grapjes tegen zijn publiek maakt. Als Steinz literaire vergelijkingen probeert te maken, haalt Ellis alleen zijn schouders op of begint over The Hills en Jersey Shore, wat hij ‘briljante televisie’ vindt. Het jongere deel van de zaal smult van zijn frivole provocaties, Steinz zit er steeds ongemakkelijker bij. Ellis, toch al 46, lijkt stilletjes te genieten van deze anarchie in het Huis van de Heer.

Het is nu 25 jaar geleden dat je debuteerde. Schrik je van dat getal?
“Ach, leeftijd. Het is wat het is. Net als het weer. Je moet er maar gewoon van houden, want je hebt er toch geen controle over. Ik klaag eigenlijk nooit meer ergens over, niemand heeft daar behoefte aan. Ik ben echt veel optimistischer geworden. Natuurlijk is het leven verschrikkelijk, iedereen heeft zoveel pijn en er gaat zoveel naar de klote. Dat erken ik. Maar ik ga er niet meer over zeuren, dat maakt het alleen maar erger.”
Voor Imperial Bedrooms werd een heuse filmtrailer gemaakt. Vind je dat de boekenwereld meer uit de marketing van populaire cultuur over moet nemen?
[veert op] “Hoe cool was die trailer? Daar ben ik echt heel blij mee. En waarom niet? De uitgeverswereld kent echt allerlei belachelijke regels. Mensen klagen over iPads. Waarom? Ze zijn te gek! Veranderingen zijn goed. Wie zijn zij om te bepalen wat een boek is en hoe je het moet marketen? Moet het altijd op stoffige pagina’s staan? Ik ben in Amerika nooit serieus genomen door de critici en de rest van de poortbewakers, omdat ik naar nachtclubs ging en coke snoof. Ik heb me nooit aangepast om een schrijver te kunnen zijn. Ik vond het gewoon leuk om te doen, dus fuck de hele entourage die eromheen hangt.”

Ellis verliest zijn streken niet zo snel en past zijn rol razendsnel aan de situatie aan. Tegenover de gerenommeerde krant The Guardian zette hij wél allerlei maatschappijtheorieën uiteen en zei hij dat de huidige generatie twintigers ‘een cultus van narcisme creëert’. Als ik hem echter naar zijn mening hierover vraag, lacht hij ongemakkelijk en zegt: “Dit is zo’n strikvraag! Fuck, ok… Ik vind ze interessant. Ach, leeftijden, generaties… Dat is toch eigenlijk ook onzin? Ik ben nog steeds dezelfde chagrijnige oude man die ik was toen ik 20 was. Mensen zijn mensen. Dat is alles.”

Ellis claimt nu dat dit zijn laatste roman is, dat hij klaar is met schrijven. Is dit echt zo, of weer een typische truc? Hier lijkt geen antwoord op te bestaan, omdat hij een improvisator is en de media smullen van uitspraken als ‘ik heb geen roman meer in me’. Is dit de echte Ellis of staat hij hierna weer in de coulissen te gniffelen?

Kun je mijn boek signeren?
“Natuurlijk. Hoe spel je ‘Rutger’? Als ‘Rutger Hauer’?”
Ja. Maar ik ben niet naar hem vernoemd.
“Naar wie dan wel?”
Naar niemand. Ik weet alleen dat het ‘dappere strijder met de speer’ betekent.
[kijkt op] “En, ben je een dappere strijder met de speer?”
Ik weet niet, in sommige opzichten wel.
[kijkt interviewer lang bedachtzaam aan, glimlacht dan] “Je hebt veel zelfvertrouwen. Dat bevalt me wel.”

Mail

Rutger Lemm is schrijver, grappenmaker en scenarist. In 2015 verscheen zijn debuut, 'Een grootse mislukking'. Hij is een van de oprichters van Hard//hoofd.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 14 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

De Groep

De Groep

'Ik ben Jane en Kevin is een lul die te veel ruimte inneemt.' Amal Akbour schreef een verhaal over Jane, een narcistische jonge vrouw die voor het eerst deelneemt aan groepstherapie. Dit is een voorpublicatie van het verhaal dat Amal schreef als onderdeel van het Veerhuis Talentenprogramma. Lees meer

Gebeden van keramiek - Nieuw werk voor kunstverzamelaars! 1

Gebeden van keramiek - Nieuw werk voor kunstverzamelaars!

Als dank voor hun steun, ontvangen onze ruim 1.700 kunstverzamelaars in januari een prachtig werk van beeldend kunstenaar Dakota Magdalena Mokhammad. Om welk werk het precies gaat blijft een verrassing, maar in gesprek met onze chef Kunst Jorne Vriens licht Dakota een tipje van de sluier op. Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer