Asset 14

In ‘Adult Alternative’ verleggen transgender modellen de grenzen van het begeerlijke

In ‘Adult Alternative’ verleggen transgender modellen de grenzen van het begeerlijke

Met Adult Alternative, ‘de eerste erotische fototentoonstelling met transgender, intersekse en non-binaire modellen ooit’, wil Pride Photo Nijmegen een taboedoorbrekende expo neerzetten. Die belofte wordt slechts ten dele waargemaakt, zag Marte Hoogenboom – al is ook dat de moeite waard.

Wie buiten de lijntjes van de conventionele schoonheidsidealen kleurt, mag zichzelf best een pionier noemen. Online viert de #bodypositivity weliswaar hoogtij, voor de offline spiegel stellen velen zichzelf nog altijd de vraag: mag ik mij sexy voelen? Een schrale troost: hoe duidelijk de grenzen van het begeerlijke ook zijn uitgestippeld, onwrikbaar zijn ze niet.

Dat weten ze ook bij Pride Photo Nijmegen, dat zich hardmaakt voor het doorbreken van stereotiepe beelden van genderrollen en seksualiteit. In opdracht van de organisatie legden vijf fotografen (Sara Donkers, Prins de Vos, Julius Thissen, Jesse van den Berg, Joëlle de Vries) twintig niet-cisgender modellen vast op de gevoelige plaat. Met de nadruk op ‘gevoelig’, want in de foto-expo ‘Adult Alternative’ staat precies die lichamelijke intimiteit – met anderen en met jezelf – centraal. De expo noemt zich ‘de eerste erotische fototentoonstelling met transgender, intersekse en non-binaire modellen ooit’.

Cureren zonder te cureren

Daarmee grijpt Adult Alternative met beide handen een heet hangijzer vast: decennialang beperkte de zichtbaarheid van trans en intersekse personen zich immers voorál tot het domein van het erotische. Zodoende is het juist de erotische fotografie die hun representatie veel schade heeft toegebracht: in de erotiek waren zij altijd object, nooit subject; ze werden bekeken, maar nooit gezien. Dat maakt de missie van Adult Alternative er dan ook niet een van ‘verovering’, wel van hérovering.

In ‘Adult Alternative’ verleggen transgender modellen de grenzen van het begeerlijke 2

De samenstellers geven aan dat zij voorbij die klassieke blik van de voyeur wensten te gaan – de modellen de zeggenschap over hun representatie wilden teruggeven. Maar daar begint de moeilijkheid: met het uitspreken van die wens laat de invloed van de blik van de fotograaf zich niet zomaar ongedaan maken. Zo zien we, behalve foto’s die intiem en oprecht adembenemend zijn, ook beelden die vooral tot de verbeelding spreken van de buitenstaander: voor het eerst met ontbloot bovenlijf genieten in een park, de datum van de eerste hormooninjectie.

Of die momenten dan niet de moeite waard zijn om in beeld te brengen? Natuurlijk wel, maar ze botsen ook met de missie om het publiek met een nieuwe blik naar niet-normatieve lichamen te laten kijken. Het is een spanningsveld waar niet enkel Adult Alternative, maar iederéén die voor de representatie van trans en intersekse personen strijdt mee te maken krijgt: hoe vertaal je iemands perspectief zonder dat perspectief te vervormen?

Safe space in een mijnenveld

Is de oplossing niet gewoon de modellen dan zelf aan het woord te laten? Fotograaf Sara Donkers doet dat, door naast levensgrote foto’s (die zeker minutenlang de blik van de toeschouwer kunnen vasthouden) ook transcripten te tonen uit de interviews die zij met haar modellen hield. Hun woorden zijn ongepolijst en ruw, schijnbaar niet meer dan nodig opgepoetst en herformuleerd. Toepasselijk: levensverhalen laten zich immers niet gladstrijken.

Al blijkt ook dat te eenvoudig gedacht: in de context van een fototentoonstelling overstemt het beeld nu eenmaal eenvoudig het geschreven woord. In vergelijking met de aangrijpende zwart-witfoto’s – die werkelijk boekdelen spreken – vergen de onbewerkte en lange teksten dan ook veel wilskracht van de bezoeker, die zijn/haar/hun ogen onwillekeurig doet teruggaan naar de foto’s. Toch weer overstemd.

In ‘Adult Alternative’ verleggen transgender modellen de grenzen van het begeerlijke 1

Hoe dan ook, het siert de fotografen en de samenstellers van Adult Alternative dat zij hun uiterste best hebben gedaan de verhalen van de modellen niet te verdraaien, iets wat (helaas) allesbehalve vanzelfsprekend is. Alleen al daarmee draagt de tentoonstelling een belangrijk steentje bij aan een juiste en eerlijke representatie van trans en intersekse personen. Tussen het verdraaien van iemands verhaal en het ongefilterd bieden van een podium aan gemarginaliseerde stemmen ligt nu eenmaal een mijnenveld waarin een misstap snel is gemaakt: waar eindigt erotiek en begint fetisjering?

Het is veelzeggend dat juist die fotografen die er niet voor terugdeinsden hun persoonlijke ervaring een plek te laten hebben in hun werk erin slaagden om in dat mijnenveld een veilige ruimte te creëren. In het bijzonder de negen ‘slaapkamerfoto’s’ van Prins de Vos blijven de bezoeker bij. De Vos pretendeert niet zichzelf weg te kunnen cijferen, hen laat ons meebeleven zonder ons voyeur te maken, en laat zien dat liefde tegelijkertijd kwetsbaar én vanzelfsprekend kan zijn.

In De Vos' werk komt de missie van Pride Photo tot leven. We komen gevoelsmatig tot op millimeters van de lichamen van liefkozende en kwetsbare mensen, zonder ons een indringer te voelen. Pas na enkele minuten dringen zich ondergeschikte vragen op als: hoe heeft De Vos deze foto eigenlijk genomen? Hangend in een ingewikkelde constructie boven het bed? In welke bochten heeft hen zich gewrongen om deze mensen zo vast te leggen?

Een duw in de rug

Naar eigen zeggen zet Pride Photo Nijmegen met Adult Alternative de eerste erotische expo met trans en intersekse modellen neer. Misschien wel de minst interessante vraag is of die gewaagde claim nu wel of niet klopt. Veel belangrijker is dat de samenstellers uitgaan van de autonomie van hun modellen, en zich duidelijk bewust zijn van de uitzonderlijke context waarin ze hun tentoonstelling hebben vormgegeven. Dat geldt ook voor de letterlijke context waarin de tentoonstelling een plek heeft gevonden: in een kerk, een die nota bene nog in gebruik is.

Ik zeg bewust ‘een plek gevonden’, want als Adult Alternative ons iets leert, dan is dat: overal zou plek moeten zijn voor diversiteit, voor eigenheid en voor liefde. Hoe anders was de impact van de tentoonstelling geweest, als ze niet in een kerk had plaatsgevonden maar op, zeg, een school of een plein – beide omgevingen waar Pride Photo eerder exposeerde? Het had de werken ongetwijfeld in een ander licht geplaatst.

Een taboe is nooit intrinsiek een taboe, maar is tot taboe gemaakt – niet zelden vanuit religieus gedreven dogma’s. Betere representatie (in beeld- en gesproken taal) kan die dogma’s losweken. Hoe langzaam soms ook, de maatschappelijke acceptatie van wat zich naast de cisheteronormatieve norm afspeelt neemt toe, óók in religieuze en conservatieve kringen. Niet langer hoeven religie en genderdiversiteit elkaar te bijten. Adult Alternative geeft dat inzicht een belangrijke duw in de rug.

Adult Alternative is nog tot en met 4 oktober te zien in de Stevenskerk in Nijmegen.

Mail

Marte Hoogenboom (Amersfoort, 1994 en Amsterdam, 2019) was eindredacteur, toen adjunct-hoofdredacteur, toen hoofdredacteur, toen magazinechef en nu weer eindredacteur bij Hard//hoofd. Tussen het uitstellen door schrijft ze aan haar debuut, dat in 2041 verschijnt.

Inez Agnese

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 9

Dat het was

Hoe ga je om met herinneringen die te pijnlijk zijn om onder ogen te komen? Olivier Herter maakt het publiek getuige van een versnipperd landschap van herinneringen. Vloeiend, stemmig en ogenschijnlijk zonder plot wordt geprobeerd woorden te vinden, waar geen woorden voor te vinden zijn. Dit verhaal werd eerder op toneel gebracht door t Barre Land. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

‘Ik wil geen literatuur van je maken.’ Hoe berg je je moeder in je schrijven, zonder haar essentie te bevriezen? Bareez Majid dicht in woord en beeld over ‘soon-to-be-dead-mothers’ en onderzoekt hoe hun lichamen functioneren als vergankelijk archief. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer