Asset 14

Het staat in de sterren geschreven - het begrijpen is een ander verhaal

Het staat in de sterren geschreven - het begrijpen is een ander verhaal

Wie leest er tegenwoordig nog een horoscoop om te weten wat de dag, de maand het jaar je brengt? Nou, best veel mensen dus. Het is zelfs een wereldwijde trend. Ook Else Boer geeft toe regelmatig de astrologie in te duiken. Op zoek naar een verklaring gaat ze na wat astrologie de moderne mens kan bieden.

De laatste tijd lees ik veel advies: columns over thuiswerken, tips voor een home workout. Alles om een beetje houvast te vinden in de brave new world waar we ineens zijn ingeworpen. Er was één advies dat me deze week boven alles bijbleef. Het kwam van Madame Clairevoyant, de horoscoopschrijfster van The Cut: ‘Don’t be too hard on yourself if you’re not able to outrun or out-think your emotions. Sometimes, you just have to sit with them.’ Dit advies heb ik natuurlijk al eerder gezien. Het is ook niet revolutionair – en toch voelde het alsof het speciaal voor mij geschreven was.

Het is vreemder als je nog nooit je horoscoop hebt gelezen, dan wanneer je hem wekelijks checkt.

Ik geloof niet in astrologie. Desondanks kijk ik wat er over mijn astrologische teken wordt gezegd. Zo bezoek ik wekelijks de site van Rob Breszy, Freewill Astrology, om te kijken wat de week voor me in petto heeft. Ik kan inmiddels niet meer volhouden dat ik dat alleen maar voor de lol doe, maar wat zoek ik er dan?

Ik ben niet de enige die tegenwoordig de interpretatie van de sterren interessant vindt. Jihane Chaara schreef op Hard//hoofd een tip om meer te zweven, je horoscoop te lezen en je rationele kant eens te laten voor wat die is. We passen in een mondiale trend: millenials en Gen X’ers die de astrologie weer opzoeken. Het is vreemder als je nog nooit je horoscoop hebt gelezen, dan wanneer je hem wekelijks checkt. Vrijwel iedereen kent zijn sterrenbeeld: is het niet via een horoscoop, dan wel via memes of posts op Instagram.

Astrologie heeft sinds de middeleeuwen een dubbele basis: in de wetenschap (denk aan Galileo Galileï) én in het bijgeloof (profetieën en toekomstvoorspellingen, waar ook wetenschappers als diezelfde Galileï zich overigens mee bezig hielden). Geen wonder dat astrologie inmiddels een ingewikkelde pseudowetenschap is. Want even voor de duidelijkheid: er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor de connectie tussen persoonlijkheid en de sterren. Het is ingewikkeld puzzelwerk, de manier waarop je geboortedatum, tijd en plaats jouw specifieke birth chart maken. Die birth charts zijn zo lastig te lezen dat uitgebreide astrologische kennis nodig is: niet alleen kennis van de sterrenbeelden, maar de verschillende ‘huizen’ waar de planeten in kunnen staan. De positie van de zon en maan is belangrijk, net als de verhouding tussen de elementen. Voor veel chartlezers is het kopen van zo’n birt chart het waard. Een review op de site Astro-Charts zegt: ‘I could not have spent the money in a better way than having a blueprint for who I am written so eloquently.’

Persoonlijkheidstest
Dat laatste is belangrijk: horoscopen, memes over sterrenbeelden en birth charts geven allemaal inzicht in wie je bent. Dat is in ieder geval de hoop en de verwachting – en daardoor regelmatig een self fulfilling prophecy. The New Yorker vergelijkt astrologie met psychoanalyse: een aantal jaar geleden was het bon ton om tijdens een feestje de termen id, superid en ego te laten vallen om je eigen gedrag te verklaren. Inmiddels doen we dat met behulp van onze sterrenbeelden – ik kan het niet helpen dat ik overal zo tweeslachtig over denk, mijn sterrenbeeld is nou eenmaal Tweelingen.

Negatieve emoties of gewoontes worden door de sterrenbeelden beter begrepen, en vormen onderdeel van het verhaal dat je over je identiteit kan vertellen.

Niet alleen op feestjes worden de sterrenbeelden gebruikt, ook zijn er steeds meer psychologen die zich verdiepen in de astrologische tekens. Niet omdat ze erin geloven, maar omdat cliënten ze gebruiken. Tarotkaarten en sterrenbeelden kunnen een handvat geven om over emoties te praten. Lastige eigenschappen zijn door middel van de sterrenbeelden bijvoorbeeld makkelijker bespreekbaar. Het is eenvoudiger om te zeggen dat je regelmatig een woede-uitbarsting hebt omdat je een Leeuw bent, dan te vertellen dat je problemen hebt met anger management. Negatieve emoties of gewoontes worden door de sterrenbeelden beter begrepen, en vormen onderdeel van het verhaal dat je over je identiteit kan vertellen.

Op deze manier vervult astrologie de functie van de klassieke persoonlijkheidstest: een methode om aan zelfreflectie te doen. Je deelt jezelf in in een begrijpelijk vakje – of dat nou met de Myers-Briggstest is (die ik elk jaar wel weer een keertje doe) of met een sterrenbeeld, maakt misschien niet zoveel uit. Zelfs als het niet helemaal past, kan een sterrenbeeld een instrument zijn om jezelf beter te begrijpen.

Een vriendelijke stem
Hokjes en vakjes hebben nog een voordeel: ze geven duidelijkheid in een periode van onzekerheid. Het is prettig om op maat gemaakt advies te krijgen – die voorspellende gaven van horoscopen daargelaten (anders zou ik toch graag gewaarschuwd zijn over een globale pandemie). Het is dan ook niet gek dat mensen vooral in tijden van stress horoscopen lezen. Zoals psycholoog Graham Tyson stelt in The Atlantic: ‘Under conditions of high stress, the individual is prepared to use astrology as a coping device even though under low-stress conditions he does not believe in it.’ In tijden van stress hebben we het nodig om ergens in te geloven. Georganiseerde religie vult dat gat niet meer. Economische onzekerheid en zorgen om gezondheid vergroten de behoefte aan zekerheid. Astrologie biedt die zekerheid: niet door de voorspellende waarde ervan, maar door het op maat gemaakte advies. Horoscopen zijn een hand op je schouder en een vriendelijke stem die zegt dat het wel goedkomt.

Mensen zijn nu eenmaal narrative creatures – we hebben verhalen nodig om ons bestaan te verklaren.

Sprookjes en mythen
Sinds ik verplicht binnen zit, lees ik niet alleen horoscopen. Ik lees ook boeken, en dan het liefst boeken over sprookjes en mythen. Ik heb zin in bekende verhalen, verhalen waarmee ik ben opgegroeid.

Deels is dat gewoon escapisme – doe mij voor nu maar even een andere wereld.
Ik dacht dat pandemieën een kwaad waren uit een ver verleden, toen er nog wereldoorlogen en open rioleringen waren. Dat beeld moet ik bijstellen. Misschien zoek ik daarom naar antwoorden uit de verhalen van een verleden, of als er geen antwoorden zijn, dan in ieder geval een manier om mijn leven nu mee te duiden. Mensen zijn nu eenmaal narrative creatures – we hebben verhalen nodig om ons bestaan te verklaren. Het is niet gek dat we daarom, oog in oog met een abstract kwaad, verhalen lezen. Sprookjes, mythen en astrologie: het zijn allemaal lenzen om uit te proberen en manieren om een verhaal mee te vormen.

Ik kijk dus niet naar astrologie omdat ik er echt in geloof – en tegelijkertijd doe ik dat wel. Ik geloof erin als adviescolumn, als persoonlijkheidstest. Ik geloof erin zoals ik in sprookjes geloof, en in mythen: als lenzen om uit te proberen, manieren om naar de wereld te kijken. Denk ik dat horoscopen een voorspellende waarde hebben? Zeker niet. Zou ik graag een persoonlijke kaart hebben met de sterrenconstellatie op het moment dat ik geboren werd? Absoluut. Die dubbelheid kan ik helaas niet helpen. Mijn sterrenbeeld is niet voor niets Tweelingen.

Beeld: barnimages.com via Flickr


Mail

Else Boer schrijft korte verhalen, artikelen en essays. Haar debuutroman Ik wacht hier verschijnt in 2021.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Het publiek bij de allerlaatste voorstelling van Blue, over racistisch politiegeweld, hoefde niet verteld te worden hoe hyperactueel de voorstelling was die ze zagen. Lees meer

Afscheidsrede: ‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, niet een vrije markt’

‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, geen vrije markt’

Marte Hoogenboom blikt terug op haar tijd als hoofdredacteur van Hard//hoofd. Na tweeënhalf jaar dienst vraagt ze zich nog steeds af wat Hard//hoofd eigenlijk is. Lees meer

Van 0-en en 1-en of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Van 0'en naar 1'en, of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Als schrijver die 'iets' met computers doet, krijgt Marten Hoekstra vaak de vraag wat dat werk precies inhoudt. In dit essay onderbouwt hij de kracht achter dit ambacht. Lees meer

Nieuws in beeld: De macht van het volk

De macht van het volk

De beelden die uit Iran naar buiten komen zijn schaars. Dat raakt illustrator Pirmin Rengers, die een wereld gewend is waarin media volledig worden gedomineerd door beeld. Lees meer

Hard//talk: Evita 3.0 1

Evita 3.0

De voormalige Argentijnse president Cristina Fernández de Kirchner overleeft een aanslag op haar leven, maar een twaalfjarige gevangenisstraf vanwege corruptie hangt boven haar hoofd. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 3/3: Métro

In ieder geval bleven we stuurloos - Métro

Zelfs de sterkste vriendschappen leden aan betonrot. Vrienden verjaren hier als sprinkhanen, hele groepen ontstonden en verdwenen in enkele seizoenen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 2/3: Á pied

In ieder geval bleven we stuurloos - À pied

 Voor eenzaamheid heb je geen kostschool nodig. Niemand keek op wanneer ik ‘DRRRAAAAK’ schreeuwde zonder mijn pas te vertragen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 1/3: Vélo

In ieder geval bleven we stuurloos - Vélo

Tijdens een afdaling vol kinderkoppen ging mijn hangslot uit zichzelf op slot, waarna mijn sleutelbos in een nabijgelegen afvoerputje verdween. Lees meer

Nieuws in beeld: Het kind in het badwater terugvinden

Het kind in het badwater terugvinden

Amerikaanse onderzoekers wisten het geheugen van 150 ouderen te verbeteren middels een schokkend badmutsje. Lees meer

Automatische concepten 78

De natuur huilt droge tranen

Europa maakt waarschijnlijk het ergste droogteseizoen mee in ruim 500 jaar. Lees meer

 1

Tijd voor een dekoloniale Indië-herdenking!

Benjamin Caton organiseert jaarlijks op 16 augustus een dekoloniale Indië/Indonesië-Nederland Herdenking, omdat een grote en groeiende groep mensen zich niet gezien voelt door de Nationale Indië-herdenking, een dag ervoor. Lees meer

Nieuws in beeld: Van Trump mag de FBI de pot op

Van Trump mag de FBI de pot op

Elf 'topgeheime' documenten nam de FBI mee van Donald Trumps landgoed. Hij wil ze terug. Lees meer

Nieuws in beeld: Bomen zijn klaar met de hitte en zetten de herfst in

Bomen zijn klaar met de hitte en zetten de herfst in

Sommige loofbomen begonnen vorige maand al hun bladeren af te stoten - veel vroeger dan normaal. Lees meer

Nieuws in beeld: Iedereen voor? Hallo?

Iedereen voor? Hallo?

De weinige Tunesiërs die kwamen opdagen voor het referendum, stemden massaal voor meer macht voor de zittende president. Lees meer

Nieuws in beeld: We moeten kopen, reizen, vliegen, drinken, eten, feesten, zo niet doorgaan

We moeten kopen, reizen, vliegen, drinken, eten, feesten, zo niet doorgaan

Hoelang kunnen we nog boven de zelfgegraven afgrond blijven bungelen? Lees meer

Nee, Anna Sorokin is geen Robin Hood en dit is waarom

Nee, Anna Sorokin is geen Robin Hood en dit is waarom

Netflix zet in Inventing Anna een oplichtster op een voetstuk. Emma Stomp zet daar vraagtekens bij. Lees meer

Nieuws in beeld: We zitten krap bij gas (dus kolencentrales mogen weer)

We zitten krap bij gas (dus kolencentrales mogen weer)

Om de gasvoorraden te ontzien, mogen de (uiterst vervuilende) kolencentrales jarenlang op volle toeren draaien. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel