Asset 14

Het staat in de sterren geschreven - het begrijpen is een ander verhaal

Het staat in de sterren geschreven - het begrijpen is een ander verhaal

Wie leest er tegenwoordig nog een horoscoop om te weten wat de dag, de maand het jaar je brengt? Nou, best veel mensen dus. Het is zelfs een wereldwijde trend. Ook Else Boer geeft toe regelmatig de astrologie in te duiken. Op zoek naar een verklaring gaat ze na wat astrologie de moderne mens kan bieden.

De laatste tijd lees ik veel advies: columns over thuiswerken, tips voor een home workout. Alles om een beetje houvast te vinden in de brave new world waar we ineens zijn ingeworpen. Er was één advies dat me deze week boven alles bijbleef. Het kwam van Madame Clairevoyant, de horoscoopschrijfster van The Cut: ‘Don’t be too hard on yourself if you’re not able to outrun or out-think your emotions. Sometimes, you just have to sit with them.’ Dit advies heb ik natuurlijk al eerder gezien. Het is ook niet revolutionair – en toch voelde het alsof het speciaal voor mij geschreven was.

Het is vreemder als je nog nooit je horoscoop hebt gelezen, dan wanneer je hem wekelijks checkt.

Ik geloof niet in astrologie. Desondanks kijk ik wat er over mijn astrologische teken wordt gezegd. Zo bezoek ik wekelijks de site van Rob Breszy, Freewill Astrology, om te kijken wat de week voor me in petto heeft. Ik kan inmiddels niet meer volhouden dat ik dat alleen maar voor de lol doe, maar wat zoek ik er dan?

Ik ben niet de enige die tegenwoordig de interpretatie van de sterren interessant vindt. Jihane Chaara schreef op Hard//hoofd een tip om meer te zweven, je horoscoop te lezen en je rationele kant eens te laten voor wat die is. We passen in een mondiale trend: millenials en Gen X’ers die de astrologie weer opzoeken. Het is vreemder als je nog nooit je horoscoop hebt gelezen, dan wanneer je hem wekelijks checkt. Vrijwel iedereen kent zijn sterrenbeeld: is het niet via een horoscoop, dan wel via memes of posts op Instagram.

Astrologie heeft sinds de middeleeuwen een dubbele basis: in de wetenschap (denk aan Galileo Galileï) én in het bijgeloof (profetieën en toekomstvoorspellingen, waar ook wetenschappers als diezelfde Galileï zich overigens mee bezig hielden). Geen wonder dat astrologie inmiddels een ingewikkelde pseudowetenschap is. Want even voor de duidelijkheid: er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor de connectie tussen persoonlijkheid en de sterren. Het is ingewikkeld puzzelwerk, de manier waarop je geboortedatum, tijd en plaats jouw specifieke birth chart maken. Die birth charts zijn zo lastig te lezen dat uitgebreide astrologische kennis nodig is: niet alleen kennis van de sterrenbeelden, maar de verschillende ‘huizen’ waar de planeten in kunnen staan. De positie van de zon en maan is belangrijk, net als de verhouding tussen de elementen. Voor veel chartlezers is het kopen van zo’n birt chart het waard. Een review op de site Astro-Charts zegt: ‘I could not have spent the money in a better way than having a blueprint for who I am written so eloquently.’

Persoonlijkheidstest
Dat laatste is belangrijk: horoscopen, memes over sterrenbeelden en birth charts geven allemaal inzicht in wie je bent. Dat is in ieder geval de hoop en de verwachting – en daardoor regelmatig een self fulfilling prophecy. The New Yorker vergelijkt astrologie met psychoanalyse: een aantal jaar geleden was het bon ton om tijdens een feestje de termen id, superid en ego te laten vallen om je eigen gedrag te verklaren. Inmiddels doen we dat met behulp van onze sterrenbeelden – ik kan het niet helpen dat ik overal zo tweeslachtig over denk, mijn sterrenbeeld is nou eenmaal Tweelingen.

Negatieve emoties of gewoontes worden door de sterrenbeelden beter begrepen, en vormen onderdeel van het verhaal dat je over je identiteit kan vertellen.

Niet alleen op feestjes worden de sterrenbeelden gebruikt, ook zijn er steeds meer psychologen die zich verdiepen in de astrologische tekens. Niet omdat ze erin geloven, maar omdat cliënten ze gebruiken. Tarotkaarten en sterrenbeelden kunnen een handvat geven om over emoties te praten. Lastige eigenschappen zijn door middel van de sterrenbeelden bijvoorbeeld makkelijker bespreekbaar. Het is eenvoudiger om te zeggen dat je regelmatig een woede-uitbarsting hebt omdat je een Leeuw bent, dan te vertellen dat je problemen hebt met anger management. Negatieve emoties of gewoontes worden door de sterrenbeelden beter begrepen, en vormen onderdeel van het verhaal dat je over je identiteit kan vertellen.

Op deze manier vervult astrologie de functie van de klassieke persoonlijkheidstest: een methode om aan zelfreflectie te doen. Je deelt jezelf in in een begrijpelijk vakje – of dat nou met de Myers-Briggstest is (die ik elk jaar wel weer een keertje doe) of met een sterrenbeeld, maakt misschien niet zoveel uit. Zelfs als het niet helemaal past, kan een sterrenbeeld een instrument zijn om jezelf beter te begrijpen.

Een vriendelijke stem
Hokjes en vakjes hebben nog een voordeel: ze geven duidelijkheid in een periode van onzekerheid. Het is prettig om op maat gemaakt advies te krijgen – die voorspellende gaven van horoscopen daargelaten (anders zou ik toch graag gewaarschuwd zijn over een globale pandemie). Het is dan ook niet gek dat mensen vooral in tijden van stress horoscopen lezen. Zoals psycholoog Graham Tyson stelt in The Atlantic: ‘Under conditions of high stress, the individual is prepared to use astrology as a coping device even though under low-stress conditions he does not believe in it.’ In tijden van stress hebben we het nodig om ergens in te geloven. Georganiseerde religie vult dat gat niet meer. Economische onzekerheid en zorgen om gezondheid vergroten de behoefte aan zekerheid. Astrologie biedt die zekerheid: niet door de voorspellende waarde ervan, maar door het op maat gemaakte advies. Horoscopen zijn een hand op je schouder en een vriendelijke stem die zegt dat het wel goedkomt.

Mensen zijn nu eenmaal narrative creatures – we hebben verhalen nodig om ons bestaan te verklaren.

Sprookjes en mythen
Sinds ik verplicht binnen zit, lees ik niet alleen horoscopen. Ik lees ook boeken, en dan het liefst boeken over sprookjes en mythen. Ik heb zin in bekende verhalen, verhalen waarmee ik ben opgegroeid.

Deels is dat gewoon escapisme – doe mij voor nu maar even een andere wereld.
Ik dacht dat pandemieën een kwaad waren uit een ver verleden, toen er nog wereldoorlogen en open rioleringen waren. Dat beeld moet ik bijstellen. Misschien zoek ik daarom naar antwoorden uit de verhalen van een verleden, of als er geen antwoorden zijn, dan in ieder geval een manier om mijn leven nu mee te duiden. Mensen zijn nu eenmaal narrative creatures – we hebben verhalen nodig om ons bestaan te verklaren. Het is niet gek dat we daarom, oog in oog met een abstract kwaad, verhalen lezen. Sprookjes, mythen en astrologie: het zijn allemaal lenzen om uit te proberen en manieren om een verhaal mee te vormen.

Ik kijk dus niet naar astrologie omdat ik er echt in geloof – en tegelijkertijd doe ik dat wel. Ik geloof erin als adviescolumn, als persoonlijkheidstest. Ik geloof erin zoals ik in sprookjes geloof, en in mythen: als lenzen om uit te proberen, manieren om naar de wereld te kijken. Denk ik dat horoscopen een voorspellende waarde hebben? Zeker niet. Zou ik graag een persoonlijke kaart hebben met de sterrenconstellatie op het moment dat ik geboren werd? Absoluut. Die dubbelheid kan ik helaas niet helpen. Mijn sterrenbeeld is niet voor niets Tweelingen.

Beeld: barnimages.com via Flickr


Mail

Else Boer schrijft korte verhalen, artikelen en essays. Haar debuutroman Ik wacht hier verschijnt in 2021.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Eiland zonder eilandjes

Eiland zonder eilandjes

Bram de Ridder is vervangend psychiater op Bonaire. Maar hoe moet hij zich als witte zorgprofessional verhouden tot de mensen van het eiland? Lees meer

Huizen, omhulsels

Huizen, omhulsels

Anne Schepers had nooit gedacht dat ze een huis kon kopen. Tijdens de verbouwing denkt ze na over huizen als politiek middel, hoe het is om als sociale klimmer ruimte in te nemen en waarom dromen over een fantasiehuis een privilege is. Lees meer

:Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent is complex in een wereld gevormd door koloniaal geweld. Yousra Benfquih vraagt zich in haar eerste brief aan Alara Adilow af hoe consent een instrument kan worden van verzet. Lees meer

Iemand die in je gelooft

Iemand die in je gelooft

Jam van der Aa ontdekte pas laat dat ze autisme heeft. Toen ze jong was herkende jeugdzorg bovendien niet de rol van autisme in de onveilige situatie bij haar thuis. Ze was gedreven en nieuwsgierig, maar lange tijd op zichzelf aangewezen. Dit essay is een pleidooi voor betere jeugdzorg en gaat over veerkracht en jezelf leren begrijpen en vertrouwen. Lees meer

Automatische concepten 87

Van mijn spreekkamer tot aan Afghanistan

In haar behandelkamer zit Jihane Chaara als forensisch psycholoog niet alleen tegenover slachtoffers, maar ook tegenover daders van dwingende controle, een vorm van huiselijk geweld. Wat is het verband tussen deze psychologische, onderdrukkende machtstructuur van een individidu als meneer X in haar spreekkamer, en het regime van de Taliban in Afghanistan? Een essay over de verbinding tussen daderschap, ontkenning, grotere structuren van vrouwenonderdrukking en verzet. Lees meer

Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer