De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Lena Dunham wenste dat ze een abortus had gehad en moet nu door het stof. Maar wat Sarah van Binsbergen zorgelijk vindt is de aanname die onder haar uitspraak ligt: moet je iets meegemaakt hebben om er iets over te kunnen zeggen?
Lena Dunham, vooral bekend van haar tv-serie Girls en van het blad dat ze niet voor haar mond neemt, heeft weer eens iets doms gezegd en het internet is boos. In de nieuwste aflevering van haar podcast Women of the Hour heeft Dunham het over reproductive choices, oftewel, de keuze om je wel of niet voort te planten. Zoals gebruikelijk in haar show interviewt Dunham mensen die vanuit verschillende invalshoeken naar het onderwerp kijken. Ook aan het thema abortus wordt de nodige aandacht besteed, waarbij Dunham het uitgebreid heeft over haar eigen ervaringen als iemand die strijdt voor het recht om, zoals de Dolle Mina’s het noemden, baas in je eigen buik te zijn.
Daar gaat het mis. Dunham vertelt over een bezoek aan een abortuskliniek, waarbij ze geconfronteerd werd met het feit dat zij, als zelfverklaard ‘abortion rights activist’, zelf ook bijdraagt aan het stigmatiseren ervan: toen een meisje in de kliniek haar vroeg of ze mee wilde doen aan een project over ervaringen met abortus, haastte ze zich om te vertellen dat zij er nooit een gehad had. ‘Zelfs ik, die zoveel om dit onderwerp geeft, wilde iedereen laten weten dat ik zelf onbevlekt was’, zegt ze, waarna ze overgaat tot het prijzen van de sterke, moedige vrouwen in haar omgeving die ooit wel een abortus hebben gehad. En dan volgt een ietwat onverwachte conclusie: ‘Nu kan ik zeggen dat ik nog nooit een abortus heb gehad, maar dat ik wilde dat ik er wel een had gehad’.
Zoals altijd wanneer iemand iets doms zegt werd binnen de kortste keren een twitterstorm ontketend. ‘Dit is ontzettend beledigend voor vrouwen die echt een abortus hebben meegemaakt’, schrijft iemand. ‘Abortus is een verschrikkelijke ervaring, NIET iets wat je wenst, alsof het een kerstcadeautje is’, een ander.
Waar Dunham natuurlijk de mist ingaat is dat ze met haar statement het hebben van een abortus verheerlijkt, in plaats van waar het pro-choice activisten om gaat: de vrijheid om zelf te kiezen of je een zwangerschap beëindigt of niet. Vechten voor het recht om te kiezen voor een abortus is niet hetzelfde als een abortus op zich als iets moois of prijzenswaardigs zien. Pro-choice activisten houden niet per se van abortussen – hoewel dat wel een beeld is dat in Amerika door het pro-life kamp geschetst wordt. De uitspraak van Dunham is koren op hun molen.
Maar zorgwekkender is misschien nog wel de aanname die onder Dunhams uitspraak ligt, en die kenmerkend is voor veel discussies over activisme, rechten en identiteit op dit moment: het moet vooral persoonlijk zijn. Pas als je ergens een persoonlijke ervaring mee hebt, telt jouw mening echt. Met haar uitspraak suggereert Dunham dat ze, om te strijden voor het recht op abortus, zichzelf moet vereenzelvigen met vrouwen die deze keuze hebben gemaakt. Het is blijkbaar niet genoeg om een recht op rationele gronden te verdedigen, je moet het aan den lijve ondervonden hebben, dan pas heb je echt recht van spreken.
Afbeelding via Wikimedia Commons.
.jpg){kind=link}