In de video ‘60 Seconds of Freedom’ van afstuderend kunstenaar Maite Klis zweven gebouwen als ruimtevaartuigen door de lucht. In hard//hoofd-kijkt gaat Tessa op zoek naar het verhaal achter deze One Minute.
Als ik Maite spreek is ze net terug uit Spanje, waar ze haar eindexamenfilm voor de Willem de Kooning Academie heeft opgenomen. Het wordt een korte fictiefilm over gedeprimeerde bejaarden. Eigenlijk lijkt deze film in niets op het veel abstractere ‘60 Seconds of Freedom’. Waar ze in Spanje met een cast en crew werkte, filmde en monteerde ze de One Minute alleen. “Ik ben niet op zoek naar een vaste stijl of aanpak maar probeer liever steeds wat anders uit.”
Twee gecombineerde landschappen vormen samen een nieuw beeld.
Aanvankelijk wilde ze een magisch-realistisch beeld creëren door twee gefotografeerde landschappen digitaal samen te voegen. Maar de directe inspiratiebron voor haar filmpje was het huis met pootjes in de Japanse manga-animatie Howl’s Moving Castle (dir. Hayajo Miyazaki, 2004). In deze film wordt een meisje getransformeerd tot oude vrouw en heeft ze de hulp van een tovenaar en zijn ‘levende’ woning nodig om deze betovering ongedaan te maken. Maite gunde zichzelf niet de vrijheid van een animatie maar wilde beelden van echte gebouwen gebruiken. Ze begon met het filmen van draaiende attracties op een kermis en besloot toen dat ze niet een beweging wilde vastleggen maar juist beweging wilde suggereren door middel van de camera. Door niet vanuit een vast frame een situatie te filmen maar het frame te laten verschuiven wordt de illusie van beweging gecreëerd. Al fietsend door de straten van Rotterdam filmde ze een aantal gebouwen, de camera omhoog gericht zodat de hoogste verdiepingen zich aftekenden tegen de lucht. Toch leverden ook deze beelden niet het gewenste resultaat op.
Uiteindelijk filmde ze vanuit de trein: van Rotterdam naar Breda en weer terug naar Den Haag via Delft, op zoek naar een traject met zo veel mogelijk gebouwen en zo min mogelijk bomen. Bomen bewegen namelijk al veel door de wind en leveren daardoor, net als de eerdere kermisshots, een te rommelig beeld op. “Weet je wel hoeveel bomen en bossen er zijn langs het spoor?”
De volgende uitdaging was een schoon raam te vinden en daarna een goed standpunt waarmee de ronding van het raam het uitzicht niet zou vervormen. Met het statief op het tafeltje en de camera tegen het raam, iets naar boven gericht, legde ze het uitzicht vast. Een aantal dagen reisde ze op en neer, tot het daglicht eindelijk klopte in alle beelden. Laat op de middag was het te donker, terwijl te fel licht ervoor zorgde dat Maite zelf in de reflectie van het raam opdook. Of het geluid van medereizigers nog voor problemen zorgde? Welnee, want het omgevingsgeluid zou niet gebruikt worden in de soundtrack.
Ze filmde een perfect tracking shot met de camera die, gestuurd door de beweging van de trein, door het landschap rijdt. Maar ‘60 Seconds of Freedom’ toont geen dwarsdoorsnede van het gebied. Maite wilde een buitenaards beeld creëren vanuit het realistische uitzicht. Ze selecteerde de stukken met de meeste gebouwen en besloot deze beelden te spiegelen, waardoor het perspectief drastisch veranderde. De gebouwen worden nu omringd door blauwe lucht en de bovenleidingen van de treinen zijn vermenigvuldigd binnen het beeld. De fabriek bij Delft bijvoorbeeld, of de brug bij Dordrecht. Ze zijn nog vaag herkenbaar, maar door de spiegeling getransformeerd tot ruimtevaartuigen en grafische patronen deinend in de lucht. Meeslepend wegdromen. In zestig seconden.