De wereld staat in brand en dat mag niet onbeschreven blijven. Met Ocean’s Eight brengt Hollywood de zoveelste spin-off met vrouwelijke cast uit. Critici zijn teleurgesteld in het feministische gehalte van de film, maar juist het uitblijven daarvan maakt Ocean’s Eight zo vernieuwend, stelt Julius Koetsier.
Misdaadfilms met vooral vrouwen zijn nog altijd een curiositeit. Neem Ocean’s Eight, de spin-off van Steven Soderberghs Ocean’s-trilogie, met ditmaal een heistteam bestaande uit vrouwen in plaats van mannen. Er verschijnen tegenwoordig meer van dit soort ‘vrouwelijke versies’ van bekende films. Als Hollywood toch blijft recyclen, waarom dan niet met deze variatie?
Filmcolumnist Coen van Zwol (NRC, 19 juni) dacht dat het genderswap-concept wel zou verdwijnen na het ‘fiasco’ van Ghostbusters (2016). Hij is er blijkbaar van overtuigd dat de vrouwelijke cast de voornaamste reden was voor de teleurstellende opbrengst van die film. Maar met 229 miljoen dollar aan verkochte bioscoopkaartjes was Ghostbusters in Amerika de meest succesvolle komedie van 2016. Dat de film verlies maakte, komt vooral door het exorbitante marketingbudget – maar als vrouwen traditioneel mannelijke rollen spelen, verdwijnen alle andere factoren uit het zicht. Dan staat de blik op scherp: kunnen ze wel wat mannen kunnen, maar ook: zijn ze wel feministisch genoeg?
Van een film vol vrouwen verwachten we blijkbaar een feministisch statement.
Dat geldt ook voor Ocean’s Eight: iedere bespreking van de film gaat in elk geval deels over vrouwelijkheid. Dat is logisch, want de heistfilm is traditioneel een mannengenre. Laten we niet doen of we genderblind zijn. Maar er bestaat een interessant verschil tussen de ontvangst van genrefilms met vrouwen en met mannen: bij vrouwelijke personages verwacht men een morele boodschap. Er wordt verwacht dat zo’n film ‘gelijkwaardigheid als voornaamste doel’ heeft. Voldoet de film niet aan die eis, dan is hij ‘niet zo feministisch als gehoopt’.
André van de Waardenburg schrijft in NRC (19 juni): ‘(…) met het feministische gehalte valt het tegen. De vrouwen staan weliswaar hun mannetje, maar worden ook nadrukkelijk getoond als “material girls”, die verzot zijn op glamour en luxe. Is dat winst?’ Deze lezing getuigt van een moralistischere blik op vrouwen dan op mannen. Het dieventeam in Ocean’s Eight is niet materialistischer dan de mannen in Ocean’s Eleven. Sandra Bullocks personage lijkt vooral crimineel voor de sport. Ja, de roof heeft te maken met mode en diamanten, maar de meeste van de dievegges lijken niet bijzonder in die zaken geïnteresseerd. En al waren ze dat wel: kunnen vrouwelijke personages dan nooit in de buurt komen van ‘typisch feminiene’ zaken, zonder ervan beschuldigd te worden een stereotype te bevestigen? Waarom kijken we neer op feminien escapisme (mode! glamour! gala!) terwijl de masculiene fantasieën van Ocean’s Eleven, Goodfellas en Reservoir Dogs als legitieme thema’s worden gezien?
Een film met een mannelijke cast mag pretentieloos amusement zijn. Van een film vol vrouwen verwachten we blijkbaar een feministisch statement. De ‘winst’ van Ocean’s Eight? Dat die film nauwelijks de behoefte voelt zo’n statement te maken. Ocean’s Eight zegt: vrouwen kunnen ook gewoon de hoofdrollen spelen in een luchtige misdaadfilm. Een radicale notie.
Beeld: Still uit Ocean's Eight
