Asset 14

Grasduinend/​stressend door Brainwash heen

Grasduinend/​stressend door Brainwash heen

Dylan Meert, zelf programmamaker bij Pakhuis De Zwijger, bezocht het Brainwash Festival en zag het met zijn professionele blik aan. Zijn oordeel: Brainwash zette een inspirerend festival neer met verschillende denkers, dat echter zelden verder ging dan oppervlakkige presentaties.

Het was weer Brainwash Festival, hét pr-event voor de Amsterdamse intelligentsia bij uitstek. Een hele dag lang loop je van hot naar her in het zuidelijke puntje van de Wallen, het laatste bastion waar de faculteit wijsbegeerte en de theaterzalen nog de nutellaficatie van Amsterdam konden tegenhouden. Er staat een druilerig ochtendzonnetje en de rode linten op de bruggen zijn aangespannen, het publiek heeft er zin in. Althans, in elk geval tot het de meterslange rij aan het Compagnietheater tegenkomt, waar iedereen fysiek een bandje moet afhalen aan een in elkaar geknutselde tafel waar een zestal vrijwilligers druk in de weer is. Je zou toch denken dat dat slimmer moet kunnen.

Mijn dag begon met klaarkomen. In haar theaterlezing ging Gian van Grunsven dieper in op de zoektocht naar het ‘sleeping beauty orgasm’ - een spirituele vorm van orgasme waarbij je zonder klaarkomen levensenergie krijgt. Je moet tijdens het masturberen de seksuele energie vangen in de buik, langs de ruggengraat naar het hoofd toe brengen, concentreren in de mond en dan doorslikken. Fascinerend, voornamelijk omdat Gian al deze cursussen ook zelf gevolgd heeft, met als moraal van het verhaal dat je met de ontdekking van het lichaam de verbintenis met de wereld sterker maakt. Ik zag door de yoni-eieren het bos niet meer, maar vond deze theaterlezing door haar langere tijdsduur, opbouw en vorm, prikkelend, vol met inzichten en diepgravend. Iets wat jammer genoeg ontbrak in de volgende talks en wat ik wel van Brainwash verwachtte.

Met alle respect voor Arjen, maar niemand zat daar voor hem.

Een goed voorbeeld hiervan was het programma met Murat Isik. Voor ik op de inhoud wil ingaan noem ik hier weer de situatie die tekenend was voor Brainwash, namelijk de lange wachtrij, de beperkte zitplaatsen en de gesloten deur. Zelfs toen ik tien minuten vroeger was konden ik en ongeveer vijftig anderen niet meer binnen. Louter en alleen voor het schrijven van dit verslag kon men nog ergens achteraan een plaats fixen, waarvoor dank. Deze dynamiek maakte van het hele Brainwash Festival een nogal stressvolle, planmatige concurrentiestrijd, terwijl je juist wil grasduinen en verrast wil worden. Een gemiste kans – hoe viel dit op te lossen?

Murat Isik dan. De winnaar van de Libris Literatuurprijs met het boek Wees Onzichtbaar, een ijzersterke semiautobiografische roman over het opgroeien van een Turkse jongen in de Bijlmer. Een prachtig boek over opgroeien, identiteit en vaderschap gesitueerd in een uniek Nederlands project, met inzichten over ongelijkheid, tolerantie en hoe het idealisme van politici vaak niet overeenkomt met de dagelijkse praktijk. Het publiek keek uit naar een ontluikend en diepgaand gesprek. Maar, er zat nog iemand bij: Arjen van Veelen, een journalist die een boek geschreven heeft over ongelijkheid in St. Louis. Met alle respect voor Arjen, maar niemand zat daar voor hem. De moderator was goed voorbereid, het gesprek liep vlot, maar elke mogelijkheid voor diepgang en spontaniteit werd gedood vanwege de tijdsdruk. Elke spreker kreeg een kleine twintig minuten, wat te kort bleek voor een zinvol interview. Dan krijg je een slotvraag die letterlijk de hoofdvraag van de gehele avond had kunnen zijn: ‘Is er hoop voor een kleinere kloof in Amerika en Nederland?’ Opnieuw een gemiste kans.

Ook een teleurstelling kan waardevol zijn.

Vervolgens naar Alfred Birney, de winnaar van de Libris Literatuurprijs in 2017, schrijver van de monumentale mustread De tolk van Java, die een diepte-interview deed aan de hand van vragen uit het boek Volgens Proust. Dit was een bijzonder moment, een programma dat absoluut goud was en dat het gehele Brainwash Festival, met al zijn productionele foutjes, voor mij de moeite waard maakte. Het was de eerste keer in zestien maanden dat Alfred Birney een publiek optreden gaf, gezien zijn slechte gezondheid. We kregen verschillende aspecten van zijn karakter te zien via vragen als ‘Waar ben je bang voor?’ en ‘Wie zie jij in de spiegel wanneer je opstaat?’. Jammer genoeg was zijn persoonlijkheid wel niet de mooiste of de meest inspirerende. Hij was heel erg lastig, cynisch en probeerde continu het gesprek te ontwrichten. Ik vermoedde ook dat hij dronken was. Ik kreeg een soort van lichte reality check/teleurstelling toen mijn held niet voldeed aan mijn ideaalbeeld. Gelijkaardig aan het gevoel dat ik kreeg toen ik een bekend interview met Bukowski zag, waar hij dronken agressief uithaalt naar zijn toenmalige vriendin. Van sommige schrijvers wil je alleen het werk kennen en niet de persoon. Maar goed, het was een diepgaand en kwalitatief gesprek. Ook een teleurstelling kan waardevol zijn.

Het vervolg is gelijkaardig aan wat ik hierboven al gezegd heb: een gesloten deur en programma’s die qua vorm nogal op de oppervlakte bleven. Boven alle kritiek uit wil ik toch gezegd hebben dat Brainwash nog steeds een uniek festival blijft waar elke bezoeker een bijzondere ervaring krijgt, met hier en daar losse productionele foutjes die zeker opgelost kunnen worden. Maar je moet als bezoeker wel weten waar je aan toe bent: een buffet van korte presentaties, waar de echte diepgang mist. Brainwash kan op een heel brede en toegankelijke manier mensen engageren om na te denken en te filosoferen, waar, om het met de woorden van presentator Johan Fretz te zeggen, een mens al snel hoopvol van wordt. Maar in de huidige vormgeving is het aan de bezoeker om die volgende stap verder te zetten en het werk te lezen van de denker die je inspireerde. De diepte maak je op het Brainwash Festival nog steeds zelf.



Foto: Hayden Stinebaugh via Flickr.

Mail

Dylan Meert is een filosoof uit Gent en programmamaker bij Pakhuis De Zwijger. Hij houdt van 's nachts wandelen in Amsterdam, Griekse yoghurt en Bialetti-koffie.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Een villa voor het onbekende

Een villa voor het onbekende

Floris Tesink bezocht het FOMU, waar Grace Ndiritu door associatieve combinatie een expositie invulde. "Dit conflict tussen de fotografie en de ruimte brengt je op een plek die niet te begrijpen is, maar toch verslavend voelt voor degene die zich hieraan overgeeft." Lees meer

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echt subsidies zijn’?

Wat dondert het of fossiele subsidies ‘echte subsidies’ zijn?

‘De grootste catastrofe in de geschiedenis van de mensheid is niet het moment voor afleidingsmanoeuvres.’ Lees meer

:De aankondiging: De kunst van vertrekken (deel 1)

De kunst van vertrekken: de aankondiging

Voor kunstenaars is het essentieel om zichtbaar te zijn voor publiek. Maar wat gebeurt er als een kunstenaar zich terugtrekt of zelfs helemaal stopt met het maken van kunst? In deel 1 van de serie ‘De kunst van het vertrekken’ kijkt Lara den Hartog Jager naar de kunst waarmee sommige kunstenaars afscheid nemen uit de kunstwereld. Lees meer

Een gestolde eeuwigheid

Futiliteit op een gestolde eeuwigheid

De bergen laten Nick Sens al even niet meer met rust. Waar komt de drang vandaan ze, ondanks de mogelijke gevaren, te willen beklimmen? Lees meer

:Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag 1

Koloniale pijn: Papoeavlag niet gewenst tijdens defilé Veteranendag

24 juni was het Veteranendag, acht jaar geleden was het de oud-militairen voor het eerst verboden tijdens het veteranendefilé te lopen met de Morgenster, de vlag van de Papoea’s. Waarom gebeurde dat? Lees meer

 1

Alleen het gehele verhaal kan voor heling zorgen

Bijna 80 jaar na dato erkent de Nederlandse staat 17 augustus 1945 pas als officiële Indonesische onafhankelijkheidsdatum. Benjamin Caton vraagt zich af waarom sommige partijen deze ontwikkelingen tegenwerken en waar hun denkfouten zitten. 'Het is niet nodig is om de ene pijn te ontkennen om erkenning te krijgen voor de andere.' Lees meer

:De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt 1

De roman als tapijt van verweven geschiedenissen: hoe een collectieve schrijversblik houvast biedt

Wat willen we vertellen, wat hebben we te vertellen en hoe willen we dat vertellen? Amber Netten, Marleen Doré en Zuma Knegjes vinden houvast in collectiviteit. Lees meer

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Factdroppen

Factdroppen

Is het herhalen van feiten een manier om grip te krijgen op een wereld die steeds onzekerder is? Max Beijneveld gaat op zoek naar een alternatief voor ongebreideld factdroppen. Lees meer

Een <em>mountain home</em> in een wereld waar de tijd verdwijnt

Een mountain home in een wereld waar de tijd verdwijnt

Na het luisteren van de podcast Dolly Parton’s America besluit Anna van der Kruis haar eigen fascinatie voor Dolly Parton te onderzoeken. Waarom slikt ze alles wat Dolly haar verkoopt? Hoe kan het dat Dolly zoveel verschillende mensen samenbrengt? Tijdens de zoektocht komt ze erachter dat haar verhouding tot Dolly Parton persoonlijker is dan ze... Lees meer

Porseleinen beeldje van Vrouwe Justitia: vrouw met een roze gedrapeerde jurk en een witte blinddoek rond haar ogen

Academische vrijheid m’n reet

Promovenda Harriët Bergman voelt niet de vrijheid om zich écht kritisch uit te laten over machthebbers. De oorverdovende stilte op rechts na het ontslag van universitair hoofddocent Susanne Täuber bewijst voor haar eens te meer: veel hoeders van het vrije woord geven alleen om de status quo. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier! 

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer