Vanwege het coronavirus konden redacteuren Else Boer, Eva van den Boogaard en Marit Schilling niet naar de bioscoop, maar gelukkig biedt Cineville in barre tijden ook online films aan. Thuis zagen ze Porselein, over een financieel succesvol gezin dat wordt opgeschud wanneer het zevenjarige zoontje Thomas zich vreemd begint te gedragen.
Marit: Ik had me niet ingelezen over de film en dacht steeds dat het kind een virus had en zich daarom vreemd ging gedragen. Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat ik de afgelopen twee weken alle zombie- en virusfilms heb gekeken die er te vinden zijn.
Else: Haha, dat zou een verklaring zijn. Ik ging er ook redelijk blanco in, maar door de eerste scène was ik benieuwd of het de horrorkant op zou gaan. Waarin het gevaar ‘binnen het gezin huist’. Dat leek wel redelijk te kloppen.
Eva: Bedoel je de opening op dat verjaardagsfeestje?
Else: Ja, waarin het kind een drone bestuurt, op de bovenste verdieping van een wolkenkrabber, met hele omineuze muziek op de achtergrond.
Marit: Die openingsscène had veel van het begin van een horrorfilm weg.
Eva: Ik had wel vaker de associatie met horror, vooral met The Exorcist.
Else: Ja, enge kinderen geven al snel de horrorassociatie… Ik moest ook denken aan We need to talk about Kevin!
Marit: Kinderen die zich vreemd gedragen zijn het engst wat er is. En clowns natuurlijk. Gelukkig zaten die er niet in.
Else: Haha! Overigens is dat meteen een puntje van kritiek: Thomas, het kind in kwestie, was vooral eng. Echt een eigen persoonlijkheid heb ik niet gezien
Eva: Hij zei ook niks.
Marit: Precies. In bijvoorbeeld System Crasher gaat het veel meer om de belevingswereld van het kind.
Het leek alsof het kind fysieke symptomen vertoonde van de problemen van zijn ouders.
Else: Maar nu was Thomas ook niet de hoofdpersoon, dat was vader Paul. En het was duidelijk dat hij niets begreep van de belevingswereld van zijn kind. Of zijn vrouw. Of eigenlijk wie dan ook.
Eva: Op zich kun je daar als filmmaker natuurlijk voor kiezen, om de film over de ouders te laten gaan. Het kind was meer een belichaming van een probleem, maar dat maakte het inderdaad wel moeilijker om me in te leven in de verwarrende situatie voor de ouders van een kind dat ineens verandert. Want we weten niet wat of hoe hij eerst was.
Marit: Het leek alsof het kind fysieke symptomen vertoonde van de problemen van zijn ouders.
Else: Ja, precies! Daar ben ik niet op tegen, maar het lag er hier misschien te dik bovenop.
Eva: Hoewel ik die fysieke symptomen vrij willekeurig vond. Dat had inderdaad veel subtieler gekund.
Else: Maar dat was ook het probleem toch? Het is allemaal volstrekt onverklaarbaar. Ik vond wel vaker dat de film subtieler had gekund - ik ben dol op drama’s waarin de barsten in het gezin plaatsvinden, maar dat dat nu zo duidelijk werd benoemd, toen Anna het over porselein als metafoor had, dat vond ik jammer. Veel dingen werden voor de kijker ingevuld.
Marit: Ik vond de personages over het algemeen ook niet heel subtiel. De agressieve autoritaire man die overal geld tegenaan smijt en de fragiele emotionele vrouw die lief probeert te zijn tegen het kind.
Else: De acteurs waren wel heel goed! Vooral Paul (Tom Vermeir), als hij zijn zakenpartner keihard de deur wijst en daarna bijna een paniekaanval krijgt. Dat vond ik een mooie scène.
Eva: Tom Vermeir vond ik goed spelen, maar de vrouw echt helemaal niet. Ik geloofde niks van de band die zij zou hebben met het kind, er sprak geen liefde uit.
Else: Dat ze zo fragiel was, dat geloofde ik wel, maar ik vond het vreemd dat ze ineens verdween! De sprong van ‘liefdevolle toast’ naar ‘verlaten van huis en haard’ was veel te groot. Gebaseerd op alle omens dacht ik dat ze dood zou gaan. Wat dat betreft vond ik de film een gekke mix: van superspannende start naar einde dat die spanning niet inlost, en tegelijkertijd heel veel grote stappen.
Marit: Ik vond dat juist wel bij haar rol passen. Er werden hints gegeven dat het eerder al niet goed ging met haar en je zag haar langzaam afglijden. Ze loste als het ware op.
Else: Ja, dat klopt, maar waarom werd dat niet wat dramatischer? Ze hoefde niet van de flat te springen, maar ze werd ook niet opgenomen ofzo. Er was niet echt een ‘einde’ aan haar karakterontwikkeling.
Marit: Nee, ze verdween langzaam, door de deur uit te gaan zonder dat we wisten waarheen.
Eva: Naar die vriend toch, op die boerderij?
Else: Dat was toch Pauls broer?
Eva: Echt?! Dat had ik helemaal niet door!
Tot op twee derde verwachtte ik dat er iemand vermoord ging worden.
Else: Ja, dat werd wel geïmpliceerd. Maar dat vond ik echt niet passen want ze had juist heel veel oog voor haar kind!
Marit: Hebben jullie trouwens Het Diner van Herman Koch gelezen? Het gedrag van Paul deed me denken aan het vreemde gedrag van Thomas. En dat deed me weer denken aan de vader-zoon-relatie in Het Diner.
Else: Ah, op die manier. Ja. De ziektes van de vaders gaan over op de kinderen, dat idee.
Marit: Dat Paul bijvoorbeeld die kippengeluiden ging maken terwijl zijn zakenpartner een serieus gesprek probeerde te voeren. En dat hij agressieve trekjes had. Hij had in die zin ook een soort kinderlijke koppigheid en agressiviteit in zich.
Else: Er werd inderdaad getoond dat hij onderdeel was van het probleem.
Eva: Ik zie de link met Het Diner nog niet zo direct. Wel dat Paul iets te maken had met de ziekte van zijn zoon.
Else: Nog even terug naar de spanning: tot op twee derde van de film verwachtte ik echt dat er iemand vermoord ging worden en daarna gingen we ineens naar Italië.
Marit: Ik volgde die boog ook niet helemaal.
Eva: Onvoorstelbaar ook dat die ingehuurde verpleegster gewoon voor het kind blijft zorgen, ondanks dat Paul haar aanrandt en uitscheldt.
Else: Op zich was het mooi dat de aanwezigheid van de zuster niet echt werd uitgelegd, maar het was wel heel gek dat ze de moeder ineens vervangt. En dat de moeder niet wordt ingelicht dat haar kind op sterven ligt!
Marit: En dat de verpleegster Paul en Thomas ook nog meeneemt naar haar familie.
Eva: Wat ook vreemd was: ze hielden veel te snel op met dat onderzoek in het ziekenhuis. Geef dat kind prednison of morfine of weet ik veel, je legt het toch niet zomaar ergens in een afgelegen hutje neer. De film werd na verloop van tijd steeds ongeloofwaardiger.
Marit: Ik denk dat dat te maken heeft met de diepgang van de personages. Ik kon hun beslissingen niet volgen of verantwoorden.
Else: Over het sterven: ik vond dat moeilijk te interpreteren. Want als het gezin het porselein is dat langzaam vanbinnen kapot gaat, waarom is het stervende kind dan zo creepy? ‘Gewoon’ doodgaan is toch al gebrokenheid genoeg? En waarom gaat niet iedereen dood?
Marit: Het lijkt alsof die metafoor op twee manieren werkt. Als het gezin dat stuk gaat en als het lichaam van het kind dat stuk gaat.
Else: Maar waarom heeft het kind dan die woedeaanvallen en is het niet ‘gewoon’ ziek. Dat is toch zwaar genoeg?
Het grommen van het kind voelde bijna als een trucje om de ziekte interessanter te maken.
Marit: Het kind had te weinig diepgang om te kunnen verklaren waarom juist hij ziek werd en niet de moeder, bijvoorbeeld..
Eva: Er ontstond wel meer spanning doordat dat kind zo raar deed.
Marit: Dat het kind zo aan het grommen was, gaf de film een vreemd randje. Maar het voelde bijna als een trucje om de ziekte interessanter te maken.
Eva: Dat het ook de vraag was: hielden zijn ouders nog wel van hem? Terwijl je een zielig, ziek kind waarschijnlijk sowieso nog wel liefhebt.
Else: Precies, en op deze manier was het kind ook actief zijn ouders uit elkaar aan het drijven. En het gaf het geheel inderdaad een horrorrandje. Maar door We need to talk about Kevin dacht ik echt dat het kind zijn moeder zou vermoorden. Omdat hij zo de sympathie van zijn vader vroeg.
Else: Ondanks alles moet ik zeggen dat ik de film eigenlijk heel sympathiek vond. Alle vragen en losse eindjes ten spijt heb ik me goed vermaakt. En ik heb 1,5 uur niet aan corona gedacht.
Eva: Haha, dat is ook wat waard! Ik vond het minder vermakelijk. Ik heb me vanaf het begin zitten ergeren aan de stereotypes en het acteerwerk van de vrouw.
Marit: Vanwege de stereotypes vond ik het ook niet heel goed (vooral die vreselijke man). Maar ik heb me vermaakt, omdat ik constant verwachtte dat er iets anders zou gebeuren dan dat er gebeurde. Ik dacht dat de zuster er iets mee te maken had omdat ze de familie zo eng nastaarde. Ik kijk echt te veel films, ik zie overal complotten.
Else: Dat van die zuster dacht ik ook! Door de spanning in het begin denk je de hele tijd: ik moet opletten, nu gebeurt er vast iets belangrijks.
Marit: Er gebeurde uiteindelijk minder dan de spanning insinueerde, dat hebben ze slim gedaan. Die sfeer en het beeld vond ik mooi, maar ik bleef voortdurend aan andere films denken tijdens het kijken (We need to talk about Kevin, The Killing of a Sacred Deer, Gone Girl), dat vond ik geen goed teken. Het leek een poging tot een Lanthimos-film.
Eva: Ook moeilijk te plaatsen: het einde van de film. Was dat witte laken een verwijzing naar iets dat ik gemist heb?
Else: Uitstekende vraag. Een wit laken om de onschuld te benadrukken? Of een verwijzing naar het breekbare porselein? Wordt het kind buiten beeld geofferd?
Eva: Zoiets dacht ik ook, en daarom dacht ik toen-ie afgelopen was ineens: heb ik nu een horrorfilm gezien of niet?
Porselein is nu te zien via Vitamine Cineville