Asset 14

Her

Spike Jonze schetst in zijn laatste film een hoopvolle toekomst met relaties tussen mens en operating systems. Met hoog gedragen wollen broeken. En hier en daar een spoiler.

Kasper: Ik vond dit een zeer ontroerende film. Er zat een melancholie in die ik van Jonze’ eerdere werk herkende, maar waar zijn films met Charlie Kaufmann (Being John Malkovich, Adaptation) tamelijk complex en gelaagd waren, was het verhaal hier eigenlijk heel klein en simpel en daardoor sterk.

Roos: Eigenlijk is het een vrij normaal liefdesverhaal waarin twee mensen uit elkaar groeien. Tijdens het kijken begreep ik dat Theodore’s talent in het schrijven van liefdesbrieven in opdracht van anderen niet ironisch is, maar helemaal bij het personage past.

Kasper: Ja, precies. Ik vroeg me ook af of de ontvangers van die brieven eigenlijk wisten dat ze niet door de afzender zelf geschreven werden. Eerst dacht ik dat ze het in het geheim uitbesteedden, maar later dacht ik dat het in de maatschappij van deze film misschien heel vanzelfsprekend was en de liefde daardoor niet minder oprecht.

Roos: Dat Theodore zo goed is in het schrijven van gevoelige, liefdevolle brieven aan mensen over wie hij maar enkele dingen weet, duidt op een grote verbeeldingskracht, die het ook mogelijk maakt dat hij seks of liefdesrelatie kan hebben met een OS.

Malu: Die seksscène is één van de intiemste seksscènes die ik ooit heb gezien, of eigenlijk heb ervaren. Mede doordat er dan ruim een minuut zwart beeld in de film zit en dat dat zwarte beeld zo’n verdomd mooie timing had.

Kasper: Met de stem van Scarlett heb je ook eigenlijk geen lichaam meer nodig.

Roos: Maar volgens mij omdat we weten dat het Scarlett is! Ik vond het jammer om dat te weten. Daardoor ontstond zij niet, zoals bij Theodore, uit onze verbeeldingskracht. 

Kasper: Ja, al prikkelt haar stem natuurlijk ook iemand die met wat minder verbeeldingskracht gezegend is. Die stem staat op zichzelf.

Malu: Ik zou met zo’n stem best graag mijn lesbische gevoelens willen onderzoeken. Ik ben vooralsnog te verlegen voor de realiteit.

Kasper: Mijn lesbische gevoelens zou ik er ook graag mee uittesten.

Malu: Maar dat gehannes met dat stand-in lichaam… Die ongemakkelijke scène vond ik eigenlijk het zwakste moment van de film.

Kasper: Waarom? Ik vond het juist heel sterk, doordat het ongemakkelijk was en ontoereikend bleek. Bovendien werd Samantha’s eigen wil duidelijk. Zij wilde dat graag, terwijl Theodore er niet zo’n behoefte aan had. Zij kwam dus echt los van hem te staan.

Malu: Ik was niet geïnteresseerd in de rol en het ongemak van dat stand-in meisje. En meer dan door haar eigen wil was ik gefascineerd door de gedachte dat Samantha voor zo’n groot deel uit Theodore bestond.

Kasper: Dat vond ik juist minder interessant. Ze bestond in essentie niet meer uit hem dan ‘menselijke geliefdes’ uit elkaar bestaan. Het is dus eigenlijk gewoon een ‘liefdesverhaal’ met de computer als metafoor voor de mens. De parallel met zijn eigen vorige relatie was daarom ook mooi.

Malu: Natuurlijk, maar ik bleef toch altijd in de veronderstelling dat Theodore uiteindelijk 'controle' over de computer zou hebben. Daarom vond ik de realisatie dat zij eigenlijk voor duizenden users tegelijk aan het werk was zo slim.

Roos: Precies! Dat zij een identiteit ontwikkelt was het sterkst op het moment dat wij en Theodore erachter komen dat zij in haar virtuele wereld ikweetniethoeveel van dit soort relaties heeft. De virtuele wereld waarin Samantha zich ontwikkelt gaat zo snel, en gaat zelfs Theodore boven de pet.

Malu: Ik denk dat het trouwens heel goed is dat de film nergens een dystopische toon zet. Het was - oh jee, ik wil iets heel kitscherigs schrijven - hoopvol en wijs over de fundamentele eenzaamheid van de mens.

Kasper: Vind het niet zo kitscherig hoor, gewoon raak. Dat is inderdaad de kracht van de film. De hele sfeer (de kleuren, de muziek, etc.) straalde dat uit.

Malu: Hoe zouden jullie reageren als een vriend van je een relatie met een OS zou krijgen?
 
Kasper: Ik zou er natuurlijk wel een beetje om moeten lachen, omdat het zoiets bizars lijkt. De vraag is alleen hoe bizar het eigenlijk is. Gevoelsmatig lijkt er een essentieel verschil te zitten tussen een artificiële intelligentie en een mens, maar als wie wij zijn ons bewustzijn is (volgens sommigen ook niet meer dan het product van een chemische computer), dan is een relatie met zo'n puur bewustzijn toch eigenlijk de puurste liefde denkbaar.

Roos: Ja, “als wie wij zijn ons bewustzijn is”. Als. Het goede aan deze film is dat je bij jezelf te rade gaat wat dan menselijk is en erachter komt dat dat nogal verschilt. Lichaam en bewustzijn kan ik, persoonlijk, heel moeilijk los van elkaar zien. Ik begrijp de puurheid, maar zonder een fysiek lichaam krijgt die liefde voor mij geen vorm. En vervliegt ze in een idee.

Kasper: Samantha’s verlangen naar een lichaam, en dat zij alles wil zien wat Theodore ziet, onderstreept het punt dat een bewustzijn alleen tekortschiet. Hoe verder de vrije wil van een OS zich ontwikkelt, hoe verder het zich vervreemd zal voelen van de wereld. Het wil deelnemen aan de wereld, maar zal er altijd buiten blijven staan. En dat is dan weer een mooie parallel met Theodore zelf, die liefdesbrieven op bestelling schrijft, maar zich overal buiten voelt staan. Hij kan zijn gevoelens nergens meer kwijt, hij is alleen.

Malu: Mooi gezegd, Kasper.

Roos: Ja, zeker. Sorry, ik moest even m'n oplader aansluiten.

Kasper: Dankjulliewel. Ik begon me opeens af te vragen of jullie wel een lichaam hebben.

Mail

Redactie

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
 1

Een luik naar het verleden

De opa van Emma Stomp vertrok vanuit Curaçao naar Nederland. In haar gedichten observeert ze het gemis dat dat met zich meebrengt. 'Koop een wollen muts tegen de regen en kou, bid tweemaal daags voor je examens, denk aan thuis maar niet te veel, weet dat alles uiteindelijk is voorbestemd.' Lees meer

Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

Kun je, met alles wat er gebeurt in de wereld, nog gelukkig zijn? Marthe van Bronkhorst vindt het antwoord en ontdekt een boel hoopvolle initiatieven Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer