Asset 14

Tante Janny

Familie Overdijk: Tante Janny 1

Afkomstig uit een klein gezin en opgegroeid zonder ooms of tantes, kreeg Ferry Wieringa er bij zijn trouwen een grote schoonfamilie bij. Het contact bleef met de jaren beperkt tot verjaardagen, huwelijken, ziekenbezoek en begrafenissen. Tot zijn vrouw besloot haar ooms en tantes te gaan tekenen. Zes weken lang verschijnt elke dinsdag een verhaal.

Ze zit aan de eettafel, gebogen onder een bureaulamp, de leesbril op: Janny (doopnaam Jannetje). Soapseries op tv zorgen op de achtergrond voor gezelligheid. Haar man is overleden, haar zoon John – werkzaam in de gevelrestauratie – woont nog thuis. Dat vindt ze gezellig, al zou hij wel zijn bed zó kunnen neerzetten dat zij er met stofzuigen bij kan. ‘Hij zegt wel dat ie zelf kan stofzuigen, maar in de tuin staat ook al een jaar een fiets die hij zou wegdoen.’ Monica, Janny en ik nemen plaats op de bank.

‘Hoe het was om op te groeien in een groot gezin? Wisselend. Een broer knipte soms alle knoppen van de tulpen en gooide die dan in de vaas. Of hij stopte stiekem alle theelepeltjes uit de besteklade in mijn handtas. Wilde Bep gaan zitten, trok hij de stoel weg. En dan lachte hij erbij. Met een andere broer heeft niemand meer contact. Die zei: “Jullie IQ past niet bij het mijne.”

Ik wilde veel uit. Het was de rock-’n-roll-tijd. Op een avond sta ik me op te maken als mijn vader langsloopt en me, pets, een klap voor mijn kop geeft. “Weet je dan niet dat dat koppie toch gaat rotten?” Ja, dat zei hij: dat koppie moet toch rotten. Bep was zwanger geraakt, Wim ging de deur uit omdat Delia in verwachting was. Misschien bezorgde het hem een verrolling als hij mij ook moest missen in de huishouding.

We hielpen thuis allemaal mee. De mannen deden de zolder, ik dweilde de hal en zeemde de ramen. Afwassen ging per toerbeurt. Vaak kwam er een broer bijstaan die op de harmonica speelde. Op verjaardagen werd de accordeon uit de kist gehaald. Mijn vader haalde dan alle deuren eruit. Hij speelde ook voor geld op bruiloften en partijen. Al spelend liep hij door het hele huis met in een polonaise iedereen er achteraan. Andere weekeinden was het weer twee keer per dag naar de kerk. Als er op tv gezoend werd, zette hij hem uit. Had een jongen me gekust, dan ging ik naar mijn oudere broer: “Wim, ben ik nou zwanger?” Elke avond kwam de bijbel op tafel. Hij had dan een biljartkeu naast zich staan. Als je niet stil was, kreeg je een tik op je ei.

Op mijn elfde kon ik via een pater naar balletles. Ik kreeg een jurk en spitzen aan. Ik voelde me mooi. Ik zag mezelf al de wereld rondgaan en de stervende zwaan spelen. Maar na één les moest ik er alweer af omdat het te duur was.

Niet lang daarna wilde ik niet meer eten en drinken. Ja, droog brood en water. Ik werd misselijk van eten. Ik moest naar de nonnen om aan te sterken. Toen mijn vader met nieuwe schoenen kwam aanzetten, heb ik ze tegen de muur geslagen tot ze stuk waren. Ze hadden hele dikke zolen. Geen gezicht. Toen ik ze zelf mocht uitkiezen, koos ik rode met Queeny-hakjes. Was híj weer woest. “Die zolen zijn veel te dun.”

Op mijn vijftiende at ik weer beter.

Na de lagere school ging ik werken. Ik wilde niet meer alles aan hem vragen. Voor een Amerikaans bedrijf zette ik lettertangen in elkaar. Mijn zusje Ali werkte hier ook. In het begin hadden we veel ruzie, maar we hebben een hele goede relatie gekregen. We gingen ook samen uit. Zij had het stille en rustige van mijn moeder.’

‘Wie ik zie als ik naar mijn portret kijk? Ja… Janny! Een sterk figuur. Ik ben er toch uitgekomen. Ik liet me niks zeggen. Ik was tegen de draad in, ten minste: tegen mijn vader. Bij ruzies dacht ik: dít is toch niet normaal?

Ik laat me nog steeds niks zeggen. Soms denk ik wel: mens houd toch eens je kop dicht. Dan ben ik weer uit de hoek gekomen. Maar ik flap er niet meer meteen van alles uit. Goed, als je er twaalf hebt rondlopen dan moet je soms wel autoritair zijn maar… Later heeft hij wel eens gezegd: als de pil er was geweest, had ik niet zoveel kinderen gehad. Als ik te veel over vroeger nadenk dan word ik somber.’

We lopen naar de eettafel waarop een blad met kleine genummerde vakjes ligt en bakjes staan met gekleurde steentjes. De nummers corresponderen met steentjes in verschillende kleuren. ‘Kijk.’ Janny gaat zitten en haalt met een pennetje een steentje uit een bakje en plakt hem op het vel. ‘Ik noem het AliExpress. Daar bestel ik het. Ze hebben het ook bij de Action maar daar zijn ze duurder.’ Steentje voor steentje bouwt ze de afbeelding op tot een ‘diamond painting’. ‘Als ik iets te doen heb, ga ik niet nadenken. Laat mij maar in mijn eentje zitten en bezig zijn. Van eten kan ik soms nóg misselijk worden.’

‘Familie Overdijk’ van Monica Overdijk (www.monicaoverdijk.nl) is tot 17 juni te zien in Amsterdam-West in de etalages van ‘Kunsttraject’ in de Dirk Hartoghstraat 41 en 45; Van Heemskerckstraat 42 en 46; Roggeveenstraat 109 en 165. Toegang vrij, dag en nacht te bezoeken.

Mail

Ferry Wieringa (1975) schrijft over ogenschijnlijk onbeduidende levens en plekken. In zijn verhalen spelen figuranten de hoofdrol en schuift de achtergrond naar het voorplan.

Monica Overdijk is beeldend kunstenaar.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Waarom wil je nog altijd niet-homo en meer genderbevestigned zijn? In deze brief bespreekt Jochum de waanvrijheid rondom homoseksualiteit. Lees meer

We zijn tenminste allemaal nog mensen

We zijn tenminste allemaal nog mensen

Een zaterdag begin november, op perron 5 van Utrecht Centraal. Het is rond vijven en het perron ziet zwart van de mensen die net als ik naar Amsterdam willen. Ik zet me schrap voor het moment dat de trein arriveert en ik me tussen de lange stroom mensen naar binnen moet zien te wurmen. Als... Lees meer

Roku City/heterotopie/spiegels

Roku City / heterotopie / spiegels

Mel Kikkert schreef een multimedia verhaal over Roku een streamingdienst die in de VS ontstaan is. In 2017 bracht Roku een screen saver uit, die je zag als je niets aan het kijken was op hun service. Lees meer

De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst! 

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Wij zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Sluit je ook aan bij Hard//hoofd en zorg dat wij talent een podium kunnen blijven bieden. Als je je vóór 31 december aanmeldt als kunstverzamelaar, ontvang je in januari al je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar