Asset 14

Tante Janny

Familie Overdijk: Tante Janny 1

Afkomstig uit een klein gezin en opgegroeid zonder ooms of tantes, kreeg Ferry Wieringa er bij zijn trouwen een grote schoonfamilie bij. Het contact bleef met de jaren beperkt tot verjaardagen, huwelijken, ziekenbezoek en begrafenissen. Tot zijn vrouw besloot haar ooms en tantes te gaan tekenen. Zes weken lang verschijnt elke dinsdag een verhaal.

Ze zit aan de eettafel, gebogen onder een bureaulamp, de leesbril op: Janny (doopnaam Jannetje). Soapseries op tv zorgen op de achtergrond voor gezelligheid. Haar man is overleden, haar zoon John – werkzaam in de gevelrestauratie – woont nog thuis. Dat vindt ze gezellig, al zou hij wel zijn bed zó kunnen neerzetten dat zij er met stofzuigen bij kan. ‘Hij zegt wel dat ie zelf kan stofzuigen, maar in de tuin staat ook al een jaar een fiets die hij zou wegdoen.’ Monica, Janny en ik nemen plaats op de bank.

‘Hoe het was om op te groeien in een groot gezin? Wisselend. Een broer knipte soms alle knoppen van de tulpen en gooide die dan in de vaas. Of hij stopte stiekem alle theelepeltjes uit de besteklade in mijn handtas. Wilde Bep gaan zitten, trok hij de stoel weg. En dan lachte hij erbij. Met een andere broer heeft niemand meer contact. Die zei: “Jullie IQ past niet bij het mijne.”

Ik wilde veel uit. Het was de rock-’n-roll-tijd. Op een avond sta ik me op te maken als mijn vader langsloopt en me, pets, een klap voor mijn kop geeft. “Weet je dan niet dat dat koppie toch gaat rotten?” Ja, dat zei hij: dat koppie moet toch rotten. Bep was zwanger geraakt, Wim ging de deur uit omdat Delia in verwachting was. Misschien bezorgde het hem een verrolling als hij mij ook moest missen in de huishouding.

We hielpen thuis allemaal mee. De mannen deden de zolder, ik dweilde de hal en zeemde de ramen. Afwassen ging per toerbeurt. Vaak kwam er een broer bijstaan die op de harmonica speelde. Op verjaardagen werd de accordeon uit de kist gehaald. Mijn vader haalde dan alle deuren eruit. Hij speelde ook voor geld op bruiloften en partijen. Al spelend liep hij door het hele huis met in een polonaise iedereen er achteraan. Andere weekeinden was het weer twee keer per dag naar de kerk. Als er op tv gezoend werd, zette hij hem uit. Had een jongen me gekust, dan ging ik naar mijn oudere broer: “Wim, ben ik nou zwanger?” Elke avond kwam de bijbel op tafel. Hij had dan een biljartkeu naast zich staan. Als je niet stil was, kreeg je een tik op je ei.

Op mijn elfde kon ik via een pater naar balletles. Ik kreeg een jurk en spitzen aan. Ik voelde me mooi. Ik zag mezelf al de wereld rondgaan en de stervende zwaan spelen. Maar na één les moest ik er alweer af omdat het te duur was.

Niet lang daarna wilde ik niet meer eten en drinken. Ja, droog brood en water. Ik werd misselijk van eten. Ik moest naar de nonnen om aan te sterken. Toen mijn vader met nieuwe schoenen kwam aanzetten, heb ik ze tegen de muur geslagen tot ze stuk waren. Ze hadden hele dikke zolen. Geen gezicht. Toen ik ze zelf mocht uitkiezen, koos ik rode met Queeny-hakjes. Was híj weer woest. “Die zolen zijn veel te dun.”

Op mijn vijftiende at ik weer beter.

Na de lagere school ging ik werken. Ik wilde niet meer alles aan hem vragen. Voor een Amerikaans bedrijf zette ik lettertangen in elkaar. Mijn zusje Ali werkte hier ook. In het begin hadden we veel ruzie, maar we hebben een hele goede relatie gekregen. We gingen ook samen uit. Zij had het stille en rustige van mijn moeder.’

‘Wie ik zie als ik naar mijn portret kijk? Ja… Janny! Een sterk figuur. Ik ben er toch uitgekomen. Ik liet me niks zeggen. Ik was tegen de draad in, ten minste: tegen mijn vader. Bij ruzies dacht ik: dít is toch niet normaal?

Ik laat me nog steeds niks zeggen. Soms denk ik wel: mens houd toch eens je kop dicht. Dan ben ik weer uit de hoek gekomen. Maar ik flap er niet meer meteen van alles uit. Goed, als je er twaalf hebt rondlopen dan moet je soms wel autoritair zijn maar… Later heeft hij wel eens gezegd: als de pil er was geweest, had ik niet zoveel kinderen gehad. Als ik te veel over vroeger nadenk dan word ik somber.’

We lopen naar de eettafel waarop een blad met kleine genummerde vakjes ligt en bakjes staan met gekleurde steentjes. De nummers corresponderen met steentjes in verschillende kleuren. ‘Kijk.’ Janny gaat zitten en haalt met een pennetje een steentje uit een bakje en plakt hem op het vel. ‘Ik noem het AliExpress. Daar bestel ik het. Ze hebben het ook bij de Action maar daar zijn ze duurder.’ Steentje voor steentje bouwt ze de afbeelding op tot een ‘diamond painting’. ‘Als ik iets te doen heb, ga ik niet nadenken. Laat mij maar in mijn eentje zitten en bezig zijn. Van eten kan ik soms nóg misselijk worden.’

‘Familie Overdijk’ van Monica Overdijk (www.monicaoverdijk.nl) is tot 17 juni te zien in Amsterdam-West in de etalages van ‘Kunsttraject’ in de Dirk Hartoghstraat 41 en 45; Van Heemskerckstraat 42 en 46; Roggeveenstraat 109 en 165. Toegang vrij, dag en nacht te bezoeken.

Mail

Ferry Wieringa (1975) schrijft over ogenschijnlijk onbeduidende levens en plekken. In zijn verhalen spelen figuranten de hoofdrol en schuift de achtergrond naar het voorplan.

Monica Overdijk is beeldend kunstenaar.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
Een ode aan de pornofilm 2

Een ode aan de pornofilm: Het Porn Film Festival Amsterdam

Porno is meer dan wat Pornhub en andere grote platforms ons voorschotelen. Het Porn Film Festival Amsterdam laat deze donderdag tot en met zondag zien, dat porno kwetsbaarder, artistieker en vrijer is dan velen verwachten. Emma Zuiderveen spreekt met organisatoren Erik ter Veld en Franka Bauwens. Lees meer

De macht van het lookje

De macht van het lookje

Columnist Loïs Blank analyseert de stijlkeuzes van Zuckerberg, en Ivanka en Donald Trump. Wat proberen ze met hun kleding te zeggen, en wat hangt er van hun kledingkeuzes af? Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

De rattenkoning

De rattenkoning

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024) 1

Een kijkje in mijn consumentenziel (2024)

De gemiddelde Nederlander koopt vaak kleding, en heeft er vaak ook nog geen overzicht over. Columnist Loïs Blank houdt haar eigen koopgedrag elk jaar weer bij. Lees meer

Even zweven de levende wezens

Even zweven de levende wezens

Voor Hard//hoofd dicht Pim te Bokkel over de verschillende facetten van water: de kalmte en geborgenheid ervan, of juist de dreigende weidsheid. Dit is een voorpublicatie uit de bundel 'Even zweven de levende wezens' die op 16 januari bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnt. Lees meer

Een echte vis

Een echte vis

In dit verhaal van Maartje Franken dreigt er meer dan alleen een storm. Kinderen gaan op zomervakantie in de regen, ontdekken een verzonken stad en proberen te documenteren zoals Bear Grylls. Lees meer

:Oproep: Hard//hoofd Biechtlijn

Oproep: bel de Hard//hoofd Biechtlijn

Op zoek naar een luisterend oor? Bel de Hard//hoofd Biechtlijn op 06 16 85 74 57 en word trouwe lezer van Hard//hoofd op papier om de collectieve audiobiecht te beluisteren. Lees meer

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Elke trui is een kersttrui, je moet alleen zelf voorbij Rudolf kijken

Misschien heb jij hem nu wel aan: de kersttrui. Een onschuldig grapje of een kledingstuk dat perfect toelicht wat er mis is met de kledingindustrie? Lees meer

Lichamen en monden

Lichamen en monden

Hoelang blijf je toekijken? Wanneer dondert alles in elkaar? Waar zit de zwakke plek van passiviteit? Pieter van de Walle neemt je in dit kortverhaal mee als apathische visverzorger in een Berlijns aquarium. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine! 1

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Welk verlangen kenmerkt jouw leven en waar snak jij naar? Stuur voor 16 februari 2025 je pitch in en voed ons met jouw ideeën over (beeld)verhalen, essays, poëzie en kunstkritiek voor het magazine ‘Honger’. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Honger’, het zevende Hard//hoofd Magazine!

Illustreer jij de volgende cover van het Hard//hoofd Magazine?

Voor ‘Honger’, het najaarsnummer van 2025 van Hard//hoofd, zijn we op zoek naar illustrator die de cover van ons magazine wil maken. Lees meer

Lieve groetjes van Venus

Lieve groetjes van Venus

Lieke van den Belt vertelt in deze column over haar relatie met en tot Venus. Kijken ze elkaar aan? En zien ze de ander dan ook? Lees meer

De Groep

De Groep

'Ik ben Jane en Kevin is een lul die te veel ruimte inneemt.' Amal Akbour schreef een verhaal over Jane, een narcistische jonge vrouw die voor het eerst deelneemt aan groepstherapie. Dit is een voorpublicatie van het verhaal dat Amal schreef als onderdeel van het Veerhuis Talentenprogramma. Lees meer

Gebeden van keramiek - Nieuw werk voor kunstverzamelaars! 1

Gebeden van keramiek - Nieuw werk voor kunstverzamelaars!

Als dank voor hun steun, ontvangen onze ruim 1.700 kunstverzamelaars in januari een prachtig werk van beeldend kunstenaar Dakota Magdalena Mokhammad. Om welk werk het precies gaat blijft een verrassing, maar in gesprek met onze chef Kunst Jorne Vriens licht Dakota een tipje van de sluier op. Lees meer

Auto Draft 1

Hoe jij politiek je zin weer krijgt: valse dilemma’s, overdrijven en nog drie tactieken die ik leerde van mijn vader

Marthe van Bronkhorst leerde van haar vader dat goed vals niet lelijk is. In deze column legt ze je drie technieken uit om je (politieke) zin te krijgen. "Links, doe nou eens wat mijn vader deed: nooit genoegen nemen met minder." Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer