Asset 14

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker maakt een tocht door het oerwoud van de taal. Ze ziet daar dat woorden gedijen bij het heen-en-weer tussen zichzelf en de waarneembare werkelijkheid. Het is de vraag of woorden altijd die ruimte krijgen...

De ruim duizend woorden zijn reeds geschreven. Nu rest mij alleen nog een biografie van een-à-twee zinnen te componeren. En daar stokt het. De redactie heeft het beginnetje alvast voor me gemaakt, in het rood dat op een suggestie duidt staat er in ons gedeelde document: ‘Zazie Duinker is …’

Pas net afgestudeerd, vier avonden in de week bediende in een café en een wisselend aantal uur per week wannabe schrijver. Dat is het waarheidsgetrouwe antwoord. Maar dat is niet wat ‘ze’ willen horen. Het zal misstaan tussen ‘… architect, beeldend kunstenaar en cultureel activist’, ‘… artistiek directeur van de Appel’, en ‘… onafhankelijk curator en schrijver’. Of is dat laatste misschien de gepolijste versie van een situatie niet zo heel anders dan die van mij? Schrijver ben ik technisch gezien ook, al durf ik het nog maar zachtjes te mompelen, en curator is tegenwoordig iedereen. Wat betreft dat onafhankelijke, heb ik mijn ouders toch al zeker negen maanden niet om geld hoeven vragen. Telt dat, of moet ik om tot dat genootschap toegelaten te worden toch minstens een jaar op eigen benen hebben gestaan? Misschien zijn ze bereid een uitzondering te maken bij onvoorzienbare omstandigheden, zoals bouillon over je Macbook heen gooien in je piepkleine keukentje.

Wat ik probeer te achterhalen is, wanneer mogen we onszelf ‘iets noemen’? Onder de Franstaligen is dat al van jongs af aan. Vanaf het moment dat je kunt praten zul je gevraagd worden, comment tu t’appelles? Letterlijk vertaald wordt hier gevraagd ‘hoe noem je je?’. Niet alleen bekent deze uitspraak de autonomie die de kwestie betreft, ook schijnt het een licht op de maakbaarheid ervan. Het ligt niet van tevoren vast, het is iets bedachts. Volgens die gedachtegang is het dus volledig aan mij hoe ik mij wens te noemen.

Maar hoe ver strekt mijn zeggenschap dan, is die enkel behouden voor hoe ik mijzelf zie, of ook de rest van de wereld? Als de acties die ik koppel aan de titel die ik mijzelf geef afwijken van de gangbare omschrijving van die titel, verander ik dan niet de definitie van die titel op zich? Het moment dat ik proclameer een timmerman te zijn terwijl ik in feite sta te schilderen, bega ik ofwel een fout, ofwel transformeer ik het begrip van een timmerman. En in de huidige tijd waarin elke willekeurige quasi-activist mij luidkeels opdraagt me vooral niet te beperken tot de norm - al betreft die het timmermansvak - zal het dat laatste wel zijn. In dat geval kan ‘timmerman’ aansluiten in het rijtje van de vele andere dingen die vandaag de dag worden geherdefinieerd.

Ook ik heb eraan toegegeven, door in mijn eindscriptie te slingeren met grootse claims als redefining ecology.

Het siert dan ook de ondertitel van menig academische publicatie: redefining. Een snelle zoektocht in een online catalogus levert al tal van artikelen op, zoals ‘Redefining Masculinity in Afghanistan’, ‘Redefining Censorship: A Feminist View’, en mijn persoonlijk favoriet: ‘Redefining Meaning’. Ook ik heb eraan toegegeven, door in mijn eindscriptie te slingeren met grootse claims als redefining ecology. Je zou een push-bericht kunnen instellen voor iedere term die wordt herzien. 2 minuten geleden: subjectiviteit. Klik om nieuwe definitie te lezen. Maar als je even ontsnapt aan het eindeloze lied van notificaties, kun je de tijd nemen om verder na te denken over het gevolg van dit constante herdefiniëren.

Dient taal om vorm te geven aan de wereld, of andersom? Als de waarneembare werkelijkheid en zijn linguïstische deelgenoot niet langer op elkaar aansluiten, welk van de twee maakt dan de dienst uit? Ik ben een groot liefhebber van taal en kan me volledig verliezen in de omvangrijkheid van woorden. Maar ze gedijen bij het heen-en-weer tussen zichzelf en de waarneembare werkelijkheid. Binnen die dynamiek is er ruimte om af te wijken van de gebaande weg en onbekende zijpaden te verkennen, maar uiteindelijk moeten ze hoe dan ook bij elkaar terugkomen. Doen we dit niet, en plaatsen we de wereld om ons heen buiten spel, dan raken we verdwaald in het ongerepte oerwoud van de taal. Het gevolg is dat we afgezonderd en alleen ronddolen, niet in staat elkaar terug te vinden omdat we te ver van het pad zijn afgedwaald.

In plaats van de taal te openen, wordt de taal dus dichtgetimmerd.

Het gebeurt alom. De reeds bestaande woordenschat wordt opengesteld voor herziening; definities worden bijgeschaafd met inachtneming van hedendaagse ontwikkelingen en termen worden inclusiever gemaakt. En daarmee wordt het vaag, zoals zeker één tafelgast zich tegenwoordig tijdens een diner wel beklaagt. Maar is dat wel zo? Zo vaag wordt het niet, zou ik willen opperen. In tegenstelling tot veel gehoord commentaar als ‘van afbakenen moeten we niets meer hebben,’ worden nieuwe termen tegenwoordig juist zo strak mogelijk vormgegeven en definities strenger gehandhaafd dan ooit. Voor het geringste fenomeen wordt een hokje op maat gemaakt. En zo verder voor iedere afwijking; ieder zijn eigen hokje. Daarin is geen ruimte overgelaten voor een foutmarge; we weten allemaal hoe snel je berispt wordt als je je verspreekt. In plaats van de taal te openen, wordt de taal dus dichtgetimmerd. Verschillende woordenschatten komen uit elkaar te staan, met tussen hen in een ondoordringbaar oerwoud.

Het probleem zit ‘m niet zozeer in het feit dat woordenschatten transformeren; dat taal aan verandering onderhevig is en fluctueert is ten slotte een gegeven. Het wordt ingewikkeld door de inconsequente manier waarop daarmee wordt omgegaan. Het kneedbare karakter van de taal wordt aangegrepen om onszelf een bijzondere vrijheid te verschaffen met betrekking tot de taal. Onder het mom van deze vrijheid worden nieuwe begrippen in onze woordenschat geïntroduceerd. Op die manier wanen we ons meester van de taal. Op hetzelfde moment, echter, ontnemen we onszelf die vrijheid even gauw weer wanneer we die woorden onwrikbaar maken door ze ieder vast te schroeven in hun kleine hokje. Dan zijn we teruggebracht tot dienaars van de taal. Het is deze tegenstrijdige gelijktijdige ontwikkeling die ervoor zorgt dat verspreid door het oerwoud linguïstische hokjes komen te staan, van elkaar geïsoleerd door het onbegaanbare gebied tussen hen in.

Het moeilijke is dat de werkelijkheid in de praktijk niet netjes in een hokje past. Binnen de kortste keren puilt die eruit en belandt die ergens tussen al die geïsoleerde woordenschatten in. Net zoals het verraderlijk simpele vraagstuk van mijn biografie. Het antwoord daarop laat zich niet door een strak afgekaderde term omvatten, maar ligt ergens in het midden, tussen al die nieuwe en oude, oorspronkelijke en herziene woorden in. Voorlopig laat ik de drie puntjes die volgen na de woorden ‘Zazie Duinker is’ instaan voor dat nog onbegane midden.

Mail

Zazie Duinker is ...

Tessa van Vuren is een illustrator en 2D animator uit Utrecht. In haar werk vertelt ze graag over mensen, hun wereld, en emoties, vaak met haar eigen leven als inspiratie. Met een combinatie van analoge materialen en digitale technieken, maakt Tessa beelden waarmee ze een glimlach op het gezicht van de kijker wil toveren, en ze een stukje herkenning probeert te geven.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Eiland zonder eilandjes

Eiland zonder eilandjes

Bram de Ridder is vervangend psychiater op Bonaire. Maar hoe moet hij zich als witte zorgprofessional verhouden tot de mensen van het eiland? Lees meer

Huizen, omhulsels

Huizen, omhulsels

Anne Schepers had nooit gedacht dat ze een huis kon kopen. Tijdens de verbouwing denkt ze na over huizen als politiek middel, hoe het is om als sociale klimmer ruimte in te nemen en waarom dromen over een fantasiehuis een privilege is. Lees meer

:Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent als verzet: brieven over consent in een koloniale wereld

Consent is complex in een wereld gevormd door koloniaal geweld. Yousra Benfquih vraagt zich in haar eerste brief aan Alara Adilow af hoe consent een instrument kan worden van verzet. Lees meer

Iemand die in je gelooft

Iemand die in je gelooft

Jam van der Aa ontdekte pas laat dat ze autisme heeft. Toen ze jong was herkende jeugdzorg bovendien niet de rol van autisme in de onveilige situatie bij haar thuis. Ze was gedreven en nieuwsgierig, maar lange tijd op zichzelf aangewezen. Dit essay is een pleidooi voor betere jeugdzorg en gaat over veerkracht en jezelf leren begrijpen en vertrouwen. Lees meer

Automatische concepten 87

Van mijn spreekkamer tot aan Afghanistan

In haar behandelkamer zit Jihane Chaara als forensisch psycholoog niet alleen tegenover slachtoffers, maar ook tegenover daders van dwingende controle, een vorm van huiselijk geweld. Wat is het verband tussen deze psychologische, onderdrukkende machtstructuur van een individidu als meneer X in haar spreekkamer, en het regime van de Taliban in Afghanistan? Een essay over de verbinding tussen daderschap, ontkenning, grotere structuren van vrouwenonderdrukking en verzet. Lees meer

Einde Schooldag

Einde Schooldag

Leerlingen zijn als tijdelijke passanten van wie je een hoop weet, maar nooit hoe het met ze af zal lopen. 'Ze zijn open eindes', zo schrijft Engels docente Charlotte Knoors in dit persoonlijke essay over de raadselachtige verhouding tussen docent en student. Lees meer

Zo rood als een kreeft

Zo rood als een kreeft

Wanneer twee Spaanse vrienden Ferenz Jacobs uitnodigen voor een protestmars tegen toerisme in Barcelona, voelt hij zich voor het eerst weer een 'outsider'. In dit essay richt hij zich op de gevolgen van massatoerisme op de permanente bewoners. Is er een ander soort toerisme mogelijk, buiten de logica van onderdanigheid, kolonialisme en uitbuiting om? Lees meer

Auto Draft 4

Tijd buiten de uren om

Micha Zaat sliep binnen een jaar in bijna 60 verschillende hotelkamers. In dit essay licht hij het fenomeen van de hotelkamer als liminaal object toe, en legt uit wat zo'n kortdurend verblijf voor gasten én kamers betekent en waarom het onmogelijk is om ouder te worden in een hotelkamer. 'In het bed waar ik gisteren droomde over sterven in een auto-ongeluk ligt nu iemand te masturberen.' Lees meer

Auto Draft 2

'Kunnen we vrienden zijn?': over een noodzakelijk veranderende mens-natuur relatie

Wanneer Jop Koopman afreist naar Lombok om de Indonesische visie op mens-natuurrelatie beter te begrijpen, gaat hij op pad met een lokale mysticus. In dit essay onderzoekt hij hoe we de verhouding mens-natuur opnieuw kunnen vormgeven; wat de agency is van onze omgeving, en waarom we vrienden moeten worden met alles rondom ons. Lees meer

Stil protest

Stil protest

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Lees meer

Hoe lang blijf je een vluchteling?

Hoe lang blijf je een vluchteling?

'Wat' ben je als je ergens niet thuishoort, maar ook niet terug kan naar je geboorteland? Ivana Kalaš onderzoekt het label 'vluchteling'. Lees meer

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus in een zompig moeras

Een cactus kan toch niet groeien in een zompig moeras? In dit essay schetst Jam een realistisch beeld van de autistische ervaring in een kapitalistisch systeem dat productiviteit als het hoogste goed beschouwt. Lees meer

Lieve buren

Lieve buren

Ze hebben dezelfde brievenbus en dezelfde supermarkt, maar Nienke Blanc vraagt zich in deze nooit verzonden brief af of dat het enige is dat ze met haar buren deelt. Lees meer

Best Friend (For The Forseeable Future)

Best Friend (For The Forseeable Future)

Lotte Krakers’ vriendschap met Karlien eindigde mét blauwe vinkjes, maar zonder antwoorden. Het laat Lotte reflecteren op het afdwingen van gelijkenissen in een vriendschap, en het plaatsen van vrienden op voetstukken: ‘Karlien hield me een spiegel voor, waarin ik vooral zag wat ik niet was.’ Lees meer

Je hebt mij getekend voor het leven

Je hebt mij getekend voor het leven

Hoe sluit je een hoofdstuk af? Jop Koopman schreef een brief aan zijn oude baas, in wiens tulpenbedrijf hij als invalkracht een bedrijfsongeval meemaakte. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer