Asset 14

Echte inclusiviteit is nog ver weg

Inclusiviteit

Gerben Willers is artistiek directeur van kunstcentrum Roodkapje in Rotterdam. Hij las over inclusiviteit en diversiteit in de culturele sector, maar vond de hervormingsplannen nog niet ver genoeg gaan.

Recent verschenen veel artikelen over de belangrijke discussie over inclusiviteit en diversiteit in de culturele sector. Vooral de afgelopen jaren heeft het debat aan kracht en stemmen gewonnen. Zo stond in het NRC Handelsblad een artikel van Clayde Menso en Melle Daamen (Stop met opdringen witte cultuur) en op Hard//hoofd het artikel ‘Biculturele jongeren creëren zelf cultureel aanbod’. Deze artikelen zijn van grote meerwaarde in de discussie en ik ben het eens met waar zij voor staan. Echter, de nood voor meer ruimte voor een inclusief cultuuraanbod is hoog en daarom pleit ik ervoor om de punten van Gatool Katawazi, Melle Daamen en Clayde Menso nog verder door te voeren.

Het valt mij op dat het debat heel scherp wordt gevoerd op een tegenstelling tussen gesubsidieerde, of gevestigde, instellingen enerzijds en een groot, jong, divers bicultureel cultuuraanbod anderzijds. Als gevolg lijkt het debat zich in die zin vooral toe te spitsen op ‘diversiteit’, een meetbare beleidsvorm van beleid. Zo is ook de ‘Code Culturele Diversiteit’ (CCD) vormgegeven die instellingen op weg wil helpen om een diversiteitsbeleid te ontwikkelen. In de CCD wordt in cijfers weergegeven hoe de diversiteit in Nederland ervoor staat.

Melle Daamen en Clayde Menso pleiten in plaats voor het meten van diversiteit in cijfers, voor het opheffen van de hegemonie van een huidige generatie leiders in de culturele sector. De generatie bestuurders van gesubsidieerde musea, schouwburgen en concertzalen die zij schetsen is verantwoordelijk voor een cultuuraanbod dat voornamelijk een 'overwegend wit

Verschillende vormen van sociale uitsluiting moeten gezamenlijk worden aangepakt

en vergrijzend publiek bereikt, incidenteel aangevuld met een selectief groepje welwillenden van kleur’. Daamen en Menso willen nieuwe bestuurders aanstellen om mensen met een niet-Nederlandse culturele achtergrond binnen de muren van de culturele instellingen te krijgen. Dit is hun voorgestelde tactiek om het aanbod en het publiek van de traditionele podia veranderen. Aanvullend pleit Katawazi’s artikel voor hard ingrijpen tegen de verregaande segregatie van het cultuuraanbod door onder andere af te stappen van de verouderde kwaliteitseisen aan kunst en cultuur.

Mijn belangrijkste aanvulling op de standpunten van Daamen, Menso en Katawazi komt voort uit dat deze auteurs de definitie van een divers, of inclusief, cultuurbeleid langs een etnisch-culturele scheidslijn laten lopen. Ik ben het er niet mee eens dat het probleem van diversiteit in de culturele sector enkel cultureel-etnisch geduid wordt. Rajae el Mouhandiz constateerde vorig jaar (5 maart 2018 De Nieuwe Maan) terecht een gelijkwaardig probleem dat voorbijgaat aan identiteit of religie: uitsluiting op basis van klasse. Armoede creëert uitsluiting. “Of je nu Karim heet of Wim, Anna of Noura, je zit in hetzelfde schuitje. Uitsluiting is uitsluiting,” schrijft Rajae el Mouhandiz. Het pleit er niet voor om de cultureel etnische achtergrond van cultuurbezoekers weg te cijferen uit verschillende studies blijkt dat ook hoogopgeleide of financieel welgestelde niet-witte Nederlanders alsnog significant minder bezoeken brengen aan de traditionele cultuurhuizen.

Het dubbele van elke discussie rond diversiteit is dat ze al snel uitmondt in een discussie over 'klasse' versus 'culturele achtergrond'. Daamen, Menso en Katawazi focussen zich op culturele achtergrond en Mouhandiz op sociale achtergrond. Beiden lijken het debat van diversiteit op hun beurt alsnog toe te spitsen op het benoemen van specifieke subgroepen,

Een inclusief aanbod is noodzakelijk

terwijl ze tegelijkertijd illustreren dat dat cultuur in verschillende opzichten niet toegankelijk is. De belangrijkste vraag lijkt mij hoe we de gehele culturele sector met elkaar ‘inclusief’ kunnen maken. Er is een kwalitatieve herstructurering nodig van het gehele culturele veld. Hoe kunnen we verschillende soorten mensen betrekken en ze allemaal eerlijk en gelijk behandelen? Deze herstructurering moet zo ver reiken dat zowel het facilitaire gedeelte als het werk van de hoogste bestuursorganen er mee te maken krijgen.

Een van de instrumenten om een inclusieve cultuursector te krijgen is door culturele instellingen van binnenuit representatiever te maken. Een inclusief aanbod is noodzakelijk en kan nieuwe groepen naar musea, schouwburgen en concertzalen halen, zoals bij MAMA in Rotterdam en het Bijlmerparktheater. Maar een doelgroepsbenadering alleen lost niet voldoende op: er zijn verschillende vormen van sociale uitsluiting die gezamenlijk moeten worden aangepakt. Cultuur kent vele uitingsvormen en we hebben makers, curatoren, programmeurs en bestuurders nodig die nieuwsgierig zijn, kwaliteit herkennen en continue de toegankelijkheid, waardesystemen en taal waarmee we cultuur beschouwen analyseren, bevragen en bediscussiëren. Nederland kent vele minderheden en is toe aan een generatie bestuurders die de complexiteit van onze samenleving en van culturele productie onderkent.

Mail

Gerben Willers (1982) is artistiek directeur van Roodkapje Rotterdam. Zijn professionele drijfveer is om jonge getalenteerde kunstenaars beter te maken en te begeleiden.

Cheyenne Goudswaard (1996) is een illustrator en animator. Haar beelden ontstaan bij woorden en uitspraken die ze in boeken, artikelen op internet, in gesprekken of onderweg tegenkomt.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
Lees meer
het laatste
Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Zelfs een kapotte klok wijst tweemaal per dag de juiste tijd aan

Als klein meisje had Roosje van der Kamp een ritueel waarmee ze hoopte haar ouders te kunnen beschermen tegen de dood. Kan magisch denken in plaats van een poging tot controle, ook een vorm van loslaten zijn? Kan het ook een daad van liefde zijn? Lees meer

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia) 4

De on//smakelijke week: Wondermeisjes (of: de aantrekkingskracht van anorexia)

Toen in juni 2014 een week in het teken van eten stond was Emy Koopman not amused. Ze schreef een nog altijd actueel essay over de vraag of een eetstoornis een modeverschijnsel is. Eten door de ogen van een ex-magerzuchtige. Lees meer

Zeikwijf

De on//smakelijke week: Pisnijd

Van hoge prijzen tot pottenkijkers: een bezoek aan een openbaar toilet is voor vrouwen vaak niet vanzelfsprekend. Sofie Hees verdiept zich in de ins en outs van dit decennia-oude probleem. Lees meer

Ik heb schijt

Ik heb schijt

Maatschappelijke ongelijkheid begint in de buurt waarin je opgroeit laat Milio van de Kamp zien in zijn debuut ‘Misschien moet je iets lager mikken’, dat op 16 mei verschijnt. Een voorpublicatie. Lees meer

Toxic Friendships

Toxic Friendships

Het verbreken van toxic friendships geldt op TikTok als een vorm van self-care, maar is dat wel zo? Rijk Kistemaker buigt zich erover. Lees meer

Factdroppen

Factdroppen

Is het herhalen van feiten een manier om grip te krijgen op een wereld die steeds onzekerder is? Max Beijneveld gaat op zoek naar een alternatief voor ongebreideld factdroppen. Lees meer

Een <em>mountain home</em> in een wereld waar de tijd verdwijnt

Een mountain home in een wereld waar de tijd verdwijnt

Na het luisteren van de podcast Dolly Parton’s America besluit Anna van der Kruis haar eigen fascinatie voor Dolly Parton te onderzoeken. Waarom slikt ze alles wat Dolly haar verkoopt? Hoe kan het dat Dolly zoveel verschillende mensen samenbrengt? Tijdens de zoektocht komt ze erachter dat haar verhouding tot Dolly Parton persoonlijker is dan ze... Lees meer

Porseleinen beeldje van Vrouwe Justitia: vrouw met een roze gedrapeerde jurk en een witte blinddoek rond haar ogen

Academische vrijheid m’n reet

Promovenda Harriët Bergman voelt niet de vrijheid om zich écht kritisch uit te laten over machthebbers. De oorverdovende stilte op rechts na het ontslag van universitair hoofddocent Susanne Täuber bewijst voor haar eens te meer: veel hoeders van het vrije woord geven alleen om de status quo. Lees meer

Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Over racistisch politiegeweld zing je geen aria’s – of wel?

Het publiek bij de allerlaatste voorstelling van Blue, over racistisch politiegeweld, hoefde niet verteld te worden hoe hyperactueel de voorstelling was die ze zagen. Lees meer

Afscheidsrede: ‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, niet een vrije markt’

‘Hard//hoofd is een vrije ruimte, geen vrije markt’

Marte Hoogenboom blikt terug op haar tijd als hoofdredacteur van Hard//hoofd. Na tweeënhalf jaar dienst vraagt ze zich nog steeds af wat Hard//hoofd eigenlijk is. Lees meer

Van 0-en en 1-en of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Van 0'en naar 1'en, of: waarom ik me eindelijk programmeur durf te noemen

Als schrijver die 'iets' met computers doet, krijgt Marten Hoekstra vaak de vraag wat dat werk precies inhoudt. In dit essay onderbouwt hij de kracht achter dit ambacht. Lees meer

Nieuws in beeld: De macht van het volk

De macht van het volk

De beelden die uit Iran naar buiten komen zijn schaars. Dat raakt illustrator Pirmin Rengers, die een wereld gewend is waarin media volledig worden gedomineerd door beeld. Lees meer

Hard//talk: Evita 3.0 1

Evita 3.0

De voormalige Argentijnse president Cristina Fernández de Kirchner overleeft een aanslag op haar leven, maar een twaalfjarige gevangenisstraf vanwege corruptie hangt boven haar hoofd. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 3/3: Métro

In ieder geval bleven we stuurloos - Métro

Zelfs de sterkste vriendschappen leden aan betonrot. Vrienden verjaren hier als sprinkhanen, hele groepen ontstonden en verdwenen in enkele seizoenen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 2/3: Á pied

In ieder geval bleven we stuurloos - À pied

 Voor eenzaamheid heb je geen kostschool nodig. Niemand keek op wanneer ik ‘DRRRAAAAK’ schreeuwde zonder mijn pas te vertragen. Lees meer

In ieder geval bleven we stuurloos 1/3: Vélo

In ieder geval bleven we stuurloos - Vélo

Tijdens een afdaling vol kinderkoppen ging mijn hangslot uit zichzelf op slot, waarna mijn sleutelbos in een nabijgelegen afvoerputje verdween. Lees meer

Nieuws in beeld: Het kind in het badwater terugvinden

Het kind in het badwater terugvinden

Amerikaanse onderzoekers wisten het geheugen van 150 ouderen te verbeteren middels een schokkend badmutsje. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel