Asset 14

De tastbare droom van Escher

De tastbare droom van Escher

Vooralsnog is de Muralla Roja (Rode Muur) de meest gedeelde locatie van Spanje op Instagram, maar dit zou binnenkort zomaar Espai XC, het Escher-achtige huis van kunstenaar Xavier Corberó in de buurt van Barcelona, kunnen worden.

“Voordat jullie volledig losgaan met jullie camera’s, wil ik toch nog even wat feitjes delen. De architect van dit indrukwekkende pand was bevriend met Salvodor Dalí en Marcel Duchamp. En zoals vaak gebeurt met vooruitstrevende makers, was hij in het buitenland meer geliefd dan in eigen land. Zijn sculpturen staan in het MoMA in New York, het Victoria & Albert Museum in Londen en het Stedelijk Museum* in Amsterdam.”

Ik krijg een rondleiding door het huis van ‘eigenbouwer’ Xavier Corberó, nadat ik een kort ritje met de tram vanuit het centrum van Barcelona heb gemaakt. Corberó wordt gezien als de grootste Catalaanse kunstenaar sinds Gaudí. Zijn gebouw met de naam Espai XC is het beste te omschrijven als een tastbare droom van Escher. Meer dan driehonderd betonnen bogen, subtiel reflecterende zilver geverfde plafonds en trappen die naar overal en nergens leiden. “Deze trap leidt ergens naartoe en het is prima dat-ie daarnaartoe leidt. Maar maakt het wat uit waar die trap je uiteindelijk brengt?”, aldus Corberó in een interview met een Spaans designblad een jaar voor zijn overlijden.

Xavier Corberó (1935-2017) heeft nog iets gemeen met andere bekende kunstenaars: een grote erfenis op jonge leeftijd waardoor hij zichzelf compleet kan richten op de kunst; van tekeningen tot sieraden en standbeelden. Na wat rondreizen belandt hij in New York, waar hij bevriend raakt met Marcel Duchamp. In 1968, eenmaal terug in Spanje, koopt hij het terrein van een aardappelboerderij en begint met het bouwen van zijn futuristische woning van vijf verdiepingen hoog. Ondertussen verkoopt hij zijn kunstwerken aan zijn goede vriend Salvador Dalí, de internationale jetset en diverse musea. Met de opbrengst kan hij de hoge bouwkosten van zijn droomhuis met 25 (slaap)kamers dekken.

Daar kan ik nog even een gelikte spiegelselfie maken.

Ik sta op een grote cirkel waar tientallen sint-jakobsschelpen in het beton zijn ingelegd. Ik blijf verbijsterd om me heen kijken en zie overal bogen; bogen boven grotere bogen, onafgemaakte bogen en bogen met spiegelramen. Daar kan ik nog even een gelikte spiegelselfie maken. Wat me opvalt is dat de ruimte me klein laat doen voelen, zoals in een terugkerende droom waarin niet alles in de juiste proporties lijkt te zijn. Corberó is meer dan veertig jaar met dit onmogelijke gebouw bezig geweest en heeft een surrealistisch gedicht afgeleverd waarin ik niet compleet verdwaald wil raken. Ik blijf voorlopig veilig met m’n camera op de schelpen staan.

Vijf jaar na het overlijden van de kunstenaar sluit de gemeente een deal van drie miljoen euro met zijn weduwe. De deal maakt de gemeente de trotse eigenaar van een derde deel van de surrealistische woning. Momenteel wordt dit deel opgeknapt en toegankelijk gemaakt voor bezoekers, voor tentoonstellingen en voorstellingen. De gemeenteraadsleden zagen de potentie van het gebouw: historische waarde op een bijzondere locatie.

Een deel van het huis was het decor van meerdere autoreclames en Woody Allen draaide er een aantal scènes voor zijn film “Vicky Cristina Barcelona” (2008). Sinds het de publiekloze locatie voor de Barcelona Fashion Week in coronatijd was, willen fashionista’s en influencers er maar al te graag naartoe om zichzelf er op de foto te zetten. Het is een gewilde plek voor selfies, met een vergelijkbare aantrekkingskracht als de kubuswoningen in Rotterdam en de inmiddels verwijderde I Amsterdam-letters voor het Rijksmuseum. De toeristencenten lonken bij het gemeentebestuur. Aan de lopende band worden gestroomlijnde ervaringen gecreëerd: hup langs de hoogtepunten en via de spreekwoordelijke souvenirwinkel weer richting uitgang.

“Sommige trappen lopen letterlijk dood.”

Ik kan m’n ogen haast niet geloven en voordat we via de ondergrondse parkeergarage van Espai XC naar buiten worden gewerkt, maak ik nog snel wat kiekjes. Al laat de essentie van dit meesterwerk – verwarring – zich moeilijk vangen. Hopelijk erkennen de gemeente en toekomstige exploitanten dat ook. Ik zie dat sommige trappen zijn afgezet met rode linten. “We willen natuurlijk niet dat dit bliksembezoek een Escher-nachtmerrie wordt”, maakt de gids me duidelijk. “Sommige trappen lopen letterlijk dood.”

*Dit blijkt helaas een broodjeaapverhaal te zijn. De conservatoren van het Stedelijk Museum bevestigen me dat ze geen enkel kunstwerk van Corberó in de collectie hebben hangen of staan.

Mail

Ferenz Jacobs

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven

Steun de makers van de toekomst

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe makers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. We zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Wij geloven dat nieuwe makers vooral een scherpe en eigenzinnige stem kunnen ontwikkelen als zij niet worden verleid tot clickbait en sensatie: die vrijheid vormt de basis voor originele verbeelding en nieuwe verhalen.

Steun ons

  • Jochum VeenstraHoofdredacteur
  • Mark de BoorderUitgever
het laatste
Komiek schreeuwt tegen wolk

Komiek schreeuwt tegen wolk

Of je vertelt de waarheid, bent grappig en wordt vervolgens gecanceld, óf je bent ‘politiek correct’ en daarmee helemaal niet meer grappig. Daar wil Jihane Chaara het even over hebben. Lees meer

illustratie van een meisje in een tent waarin ze leest en veel spullen om zich heen heeft staan, in contrast met de paarse lucht buiten

De magen zagen bleek in dit licht

'Ik heb een onstilbare behoefte mensen van hier te ontmoeten / op zoek naar een bewoonbare waarheid.' De gedichten van Angelika Geronymaki worden bevolkt door bietjes, bralhonden en bulderende koeien: lijfelijke poëzie die je voelt en proeft. Lees meer

Automatische concepten 55

Mijn vader en ik, mijlenver uiteen

Hoe blijf je strijdvaardig als misstanden generatie na generatie niet worden opgelost? Marthe van Bronkhorst reflecteert op de relatie met haar vader en hoe ze verschillend met onrecht omgaan. Lees meer

Illustratie van twee bomen. De bomen zijn wit en kaal, en je ziet hun wortels en takken voor een achtergrond van een groene en paarse gradiënt.

Van bladeren tot wortels: liefhebben zonder te verliezen

Hoeveel van jezelf lever je, dan wel niet onbewust, in om samen te kunnen zijn met een geliefde? Stefanie Gordin onderzocht wat Rainer Maria Rilke, Herman Hesse en bell hooks hebben geschreven over deze dynamiek. Ze probeert een antwoord te vinden op de vraag: Wat ging er mis in haar vorige relatie, waar ze juist zo duidelijk hadden afgesproken elkaar niet te verstikken? Lees meer

Over het lijk van Picasso

Over het lijk van Picasso

Ferenz Jacobs onderzoekt, vijftig jaar na het overlijden van Picasso, hoe groot de prijskloof tussen commerciële kunst van mannen en vrouwen nog is. Lees meer

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

'Ik dacht dat je met je vriend ging'

Een koetjes-en-kalfjesgesprek tussen Eva en een collega in de trein wordt ongemakkelijk wanneer hij ongefundeerde aannames doet over haar privéleven. Lees meer

Illustratie van een vrouw die een deur opent en daarachter een wereld van verschillende kleuren ziet

Rust Roest

Met dit verhaal waarin surrealisme en de werkelijkheid op een poëtische manier in elkaar overlopen, won Chris Kok de Debutantenschrijfwedstrijd van Editio. Lees meer

een persoon die naar hun eigen vervormde gezicht staart in de weerspiegeling van een telefoon

AI-angst

Wanneer Aisha in het bibliotheekcafé ineens met een human robot hybrid wordt geconfronteerd die rechtstreeks uit the Uncanny Valley schijnt te komen, lijkt het toppunt van haar industrialisatieverwarring bereikt. Lees meer

Kamer aan zee

Kamer aan zee

Twee mensen ontmoeten elkaar: de een werkt in een hotel en de ander wordt niet vaak tegengesproken. Wat volgt zijn een strandopgang, cocktails en een gedeelde sigaret. Lees meer

Baas in eigen brein

Baas in eigen brein

Marthe van Bronkhorst loopt in haar werk als psycholoog tegen een dilemma aan - is medicatie wel echt altijd de oplossing voor psychische problemen? Lees meer

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Met welke zin begin ik de laatste zinnen?

Vivian Mac Gillavry schreef een reeks korte verhalen over de vragen waarmee we achterblijven vlak na de dood van een dierbare, van 'Wanneer besloot hij dat hij gecremeerd wilde worden?' tot 'Welke schoenen zijn gepast voor de uitvaart?'. Lees meer

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Een versie van mezelf die ik liever niet wil leren kennen

Eva slaapt de laatste tijd slecht. De nachtelijke hersenspinsels die ze compulsief noteert 'rieken een beetje naar waanzin'. Lees meer

Verliefde klimaatvluchtelingen

Verliefde klimaatvluchtelingen

Het is midden november en 17 graden. Twee geliefden kuieren het strand af en aanschouwen de vreemde schoonheid van het industriële landschap. Waar zullen ze gaan wonen als het water komt? Lees meer

Mijn buurjongen 1

Mijn buurjongen

"In hun vriendschap waren ze onaantastbaar, als een groep soldaten voor een veldslag." Een kwetsbaar kort verhaal van Lars Meijer waarin tractors worden opgegeten, kleedkamers vol stoom hangen en geheimen worden ontdekt. Lees meer

Welkom in het circus van de dood

Het circus met één wild dier

Marthe van Bronkhorst verbaast zich tijdens een circusact die verkeerd afloopt over hoe laconiek het publiek reageert: "We hadden met zijn allen bij de galg kunnen staan, een standrechtelijke executie, een heksenverbranding – de popcorn was rondgegaan." Lees meer

Een ongelukje in Niemandsland 3

Een ongelukje in Niemandsland

Hoe weet je of dat wat je kiest het juiste is? Een kort verhaal van Stefanie Gordin over liefde, zwangerschap en autonomie. Lees meer

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

De slag om Lützerath: beeldvorming over solidariteit en geweld

Er is jarenlang gestreden, maar onlangs werd bruinkooldorp Lützerath hardhandig door de Duitse politie ontruimd. Een gesprek over representatie, politiegeweld en de kernboodschap van ‘Lützi Lebt'. Lees meer

Onthouden dat ik het even moet vergeten 1

Onthouden dat ik het even moet vergeten

Heeft iedereen zo'n fabelachtig goed geheugen voor schijnbaar onbenullige details, of ligt het aan Eva? Lees meer

Stuur je pitch in voor Hard//hoofd Magazine #3! 2

Stuur je pitch in voor Hard//hoofd Magazine #3!

Stuur uiterlijk 28 februari je pitch in voor de derde editie van Hard//hoofd Magazine, met als thema: ‘Aaah!’. Lees meer

 1

Onze gratis, tweede masterclass illustratie

Kom op 17 februari vanaf 18:30 gratis naar 'Voorbij Het Zwarte Gat', een avond voor beginnende illustratoren over ondernemerschap, werken met opdrachtgevers en hedendaagse beeldcultuur. Lees meer

Steun de makers van de toekomst. Sluit je aan bij Hard//hoofd!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Een niet-commercieel platform waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. Wij zijn al meer dan twaalf jaar bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Onze kunstverzamelaars maken dit mogelijk. Sluit je nu aan en ontvang jaarlijks gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars én je eigen Hard//hoofd-tasje. Veel verzamelplezier!

Steun en verzamel