Asset 14

De tanden van opa

De tanden van opa

 

Bart en zijn vader brengen het kunstgebit van Barts opa terug naar een Duitse soldaat. Een verhaal van Pieter Drift over het onkenbare verleden en de anoniem gestorven vijand die we nooit helemaal zullen kennen.

Na twee flessen Weingut Geil Frühburgunder uit 2018 vertelde zijn vader dat Barts opa aan het begin van de oorlog, 's ochtends vroeg en licht aangeschoten, een Duitse parachutist had gevonden. Levenloos was hij op het Noordereiland terechtgekomen zonder ooit een schot gelost te hebben. De mond van de dode soldaat stond nog open. Hij leek opa uit te nodigen om zijn gebit over te nemen. Voor opa was het een gelukje omdat zijn tanden al wel waren getrokken, maar zijn kunstgebit nog niet was aangekomen. Zonder verder na te denken had hij de tanden van de soldaat in zijn eigen mond gestopt. Wonderwel had het gepast. Deutsche Gründlichkeit. Altijd had hij verkondigd dat hij het gebit tijdens de oorlog niet één keer uit zijn mond had gehaald. ‘Je moet je tegenstander altijd bij je houden,’ had hij gezegd. Vlak voor zijn sterven had hij aan Barts vader gevraagd of hij de tanden wilde teruggeven. Het was het enige wat hij ooit had gestolen en hij wilde niet dat het hem zijn plek in de hemel zou kosten.

Zijn vader was na het verhaal naar boven gegaan. Aangeschoten liet Bart zich op de bank vallen. Hij keek rond en zag alleen maar spullen die vertrouwd waren. Bart hoorde de vlizotrap naar beneden gaan. Niet veel later kwam zijn vader terug met een bruin pakketje. 'Ik zou niet willen dat door mijn nalatigheid voor hem de hemelpoort gesloten blijft.' Bart kreeg het pakje in zijn handen gedrukt. Hij opende het en zag een bovenprothese met gele tanden. Zijn vader grapte dat het wel schoongemaakt was na opa’s dood.

Nadat Bart afscheid had genomen van zijn vader liep hij een beetje wankelend over straat. Het speeksel van de dode soldaat zag hij telkens weer verdwijnen in opa’s mond. Vaak genoeg had hij opa gekust. De geur uit zijn mond had Bart nooit gestoord, maar nu wist hij wat het geweest was. Bart kokhalsde.

 

‘Weet jij waar we heen moeten?’ vroeg Bart toen hij instapte.
Zijn vader knikte. ‘Ysselsteyn.’ Hij gaf hem een dikke envelop en wachtte. Bart haalde er een stapeltje A4’tjes uit en keek ernaar. Hij verwachtte dat zijn vader direct zou wegrijden maar de auto bleef staan. ‘Waarom gaan we niet?’ vroeg Bart.
Zijn vader wees naar Barts buik. ‘Je gordel.’ Bart sjorde zich vast en op het moment dat de veiligheidsklik klonk, trok zijn vader op.  In de envelop zat een aantal volgeschreven velletjes. Het handschrift was niet goed leesbaar. Al snel begonnen de krabbels voor zijn ogen te draaien. Bart keek recht voor zich.

‘Mag er een raampje open?’ vroeg hij. Zijn vader drukte op de knoppen in zijn portier en alle ramen gingen tegelijk omlaag. De velletjes vlogen door de auto. ‘Dicht, doe dicht!’ schreeuwde Bart. Zijn vader keek even opzij en probeerde met één hand het papier te grijpen. ‘Doe eerst die ramen dicht,’ zei Bart, ‘Handen aan het stuur.’

‘Vroeger wist je ook al niet wat je wilde,’ zei zijn vader. Bart besloot niets terug te zeggen. Hij propte de velletjes terug in de envelop en zette de radio aan.

 

Vanuit Ysselsteyn reden ze de Timmermansweg op. De begraafplaats werd afgeschermd door een dikke rij bomen. Na ruim een kilometer sloeg zijn vader linksaf en zette de auto op de parkeerplaats. Tegelijk stapten ze uit de auto. Bart met de envelop, zijn vader met het bruine pakketje. Het veld leek een zee van doden. Normaal gesproken zijn de kruizen op een militaire begraafplaats wit, maar hier waren ze grijs. ‘Waar ligt onze soldaat?’ vroeg zijn vader. Bart gaf hem de envelop. Al deze jongens waren gestorven voor een zaak die geen sympathie meer opriep. Toch geloofde hij niet dat hij een hekel zou hebben gehad aan de meesten van hen.
‘Er mist een velletje!’ hoorde hij zijn vader briesen. Meteen maakte zijn vader rechtsomkeer en liep naar de auto. Even later kwam hij scheldend terug. ‘Gewoon weg! Het papier waarop de naam staat, is verdwenen!’

‘Weet je niet meer hoe hij heette?’ vroeg Bart verbaasd.

Zijn vader keek hem aan. ‘Nee, hij had zo’n typisch Duitse naam. Er liggen bijna 32.000 doden op dit veld dus…’ Met z’n tweeën keken ze naar de kruizen. Alle graven waren identiek, alleen naam en data waren anders. Hier lag zoveel potentiële levenslust onder de grond. Bart probeerde bij elk kruis een gezicht te bedenken maar strandde al snel. Zijn vader liep iets voor hem en leek alleen maar namen te scannen.

 

Na enig zoeken vonden ze de velden BU, BV en BW waar de militairen lagen die gevallen waren in de meidagen van 1940 te Rotterdam. Hier zou de parachutist moeten liggen. Zijn vader bekeek alle graven met een precisie die Bart niet vaak bij hem zag. Een aantal maal liep hij heen en weer. Soms bleef hij even staan. ‘Ze zouden het allemaal kunnen zijn… Gottfried, Hans, Walter, Rudolf, Willi, ik weet het echt niet.’ Bart keek naar zijn vader die stil stond voor kruis BU-083 waarop ‘Ein Deutscher Soldat’ stond. ‘Een zoon van niks…’ hoorde hij zijn vader mompelen. Met het pakketje voor zijn buik bleef hij naar het kruis kijken.
Toen zijn vader weer verder wilde lopen, vroeg Bart: ‘Zullen we de tanden aan hem geven?’ Hij wees naar graf BU-083.
Even keek zijn vader naar de graven om zich heen om daarna de blik ten hemel te richten. 'Goed...' zuchtte hij, 'Het maakt ook niets uit. Al die jongens hebben hetzelfde gedaan.' Bart nam het bruine pakket uit zijn vaders handen, haalde het papier eraf en legde de gebitsprothese vlak voor het kruis. Nu lag Barts opa ook een beetje op dit kerkhof. Samen keken ze naar de tanden op het graf. Zijn vader draaide zich om en liep zonder iets te zeggen richting uitgang.


Mail

Pieter Drift is een verhalenverteller in woord en beeld. In een ver verleden is hij afgestudeerd aan de kunstacademie te Rotterdam. Sinds 2012 vormt hij een duo met Willem Jakobs met wie hij kunstprojecten en performances doet. // www.pieterdrift.nl

Melcher Oosterman is een freelance illustrator uit Rotterdam. Zijn werk bestaat vooral uit tragische en humoristische karakters die stiekem als een soort zelfportret fungeren. Naast commercieel werk houdt Melcher zich bezig met persoonlijke projecten zoals het maken van strips, bedrukken van t-shirts en het brouwen van bier.

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
Lees meer
test
het laatste
 1

Een luik naar het verleden

De opa van Emma Stomp vertrok vanuit Curaçao naar Nederland. In haar gedichten observeert ze het gemis dat dat met zich meebrengt. 'Koop een wollen muts tegen de regen en kou, bid tweemaal daags voor je examens, denk aan thuis maar niet te veel, weet dat alles uiteindelijk is voorbestemd.' Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Bleekzucht en bloedarmoede

Bleekzucht en bloedarmoede

Menstruatie is stil en onzichtbaar. We kijken weg en gaan door. Maar wat als dat niet langer kan? Wat als het bloed de samenleving binnenstroomt en ons verdrinkt? Esther De Soomer onderzoekt hoe de maatschappij dan reageert. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter

De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter

In ‘Een anatomie van opa’s dochter’ reconstrueert Bareez Majid de verschillende deeltjes die samen een moeder maken. Een moeder die door een ziekte in de war is, en veel dingen vergeet – soms zelfs haar eigen kinderen. Lees meer

Auto Draft 9

Dat het was

Hoe ga je om met herinneringen die te pijnlijk zijn om onder ogen te komen? Olivier Herter maakt het publiek getuige van een versnipperd landschap van herinneringen. Vloeiend, stemmig en ogenschijnlijk zonder plot wordt geprobeerd woorden te vinden, waar geen woorden voor te vinden zijn. Dit verhaal werd eerder op toneel gebracht door t Barre Land. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

‘Ik wil geen literatuur van je maken.’ Hoe berg je je moeder in je schrijven, zonder haar essentie te bevriezen? Bareez Majid dicht in woord en beeld over ‘soon-to-be-dead-mothers’ en onderzoekt hoe hun lichamen functioneren als vergankelijk archief. Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Huizen, omhulsels 1

richtingen, ruimtes, rijping

Anne Ballon schreef drie gedichten over een innerlijk dialoog. Met zachte, precieze en lichamelijke beelden neemt Anne ons mee in een conflict tussen een ‘jij’ die naar geborgenheid in seksuele ervaringen zoekt en een ‘ik’ die aan dit zoeken probeert te ontsnappen. Lees meer

Stilte

Stilte

Haren wassen bij de kapper, of een ochtendkoffie in een treincoupé. Angelika Geronymaki neemt je in dit gedicht mee langs vormen van stilte. Lees meer

Schieten op de maan

Schieten op de maan

'I shot the moon, and I’ll do it again if I have to.' Julien Staartjes vindt het moeilijk te bevatten hoe de wereld letterlijk in brand staat, maar er toch vooral ogen zijn gericht op wie de grootste raket kan bouwen. Daar kan geen fictie tegenop, maar je moet het toch proberen. Lees meer

Ik was elf

Ik was elf

In dit verhaal onderzoekt Jochum Veenstra waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt voor kinderen. En tot welk punt kan je als ouder je zoon beschermen? Lees meer

 1

De zee

Mariska Kleinhoonte van Os schrijft met groot mededogen en rauwe eerlijkheid over degenen die tussen de mazen van het net en de mazen van de wet vallen, in de verhalenbundel 'Tussen de mazen' die op 14 februari verschijnt. Op onze site lees je alvast een voorpublicatie. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer