‘We moeten elkaar een tijdje niet zien.’ zei de mier (in Misschien wisten zij alles).
‘Waarom niet?’ vroeg de eekhoorn verbaasd.
‘Om erachter te komen of we elkaar zullen missen.’ Plotseling stapte de mier de deur uit.
De eekhoorn begon hem onmiddellijk te missen. ‘Mier,’ riep hij, ‘ik mis je!’
‘Dat kan nu nog niet!’ zei de mier. ‘Ik ben nog niet eens weg!’
De eekhoorn uit dit verhaal van Toon Tellegen, daar lijk ik wel op.
Net als voorgenoemd knaagdier kan ik iemand al missen voordat diegene weggaat. Ik durf zelfs te beweren dat mijn mis-talent dat van de eekhoorn overtreft. Overal waar het stil is, mis ik mijn familie. Overal waar lawaai is, mis ik weer mijn gedachtewereld, met daarin de fantasiepersonages die ik nota bene ooit bedacht om mijn familie niet zo te missen op zomerkamp. In andermans huis roep ik al onwillekeurig ‘miauw’ naar mijn kat. Een steek van gemis in mijn maag volgt als er niks aantrippelt.
Mijn missen strekt zich uit voorbij de levende natuur.
Ik mis haarelastiekjes als ik ze afdank in de prullenbak. Na een weekend weg verlang ik terug naar het vakantiehuisje. Niet alleen naar de vakantie, ook naar het huisje: de sepiakleurige gordijnen, de kartongeur van de vloer, het vaste deukje dat ik maakte op de leren bank.
Ik mis mijn playmobil, mijn barbies en mijn beginnerspokémon Heldi op de Nintendo (een Mudkip, level 100). Ik ben ook boos dat Philip Freriks weg is bij het journaal, de jingle van mijn telefoon is veranderd, en dat ik een sok kwijt ben.
Het is, kortom, genoeg geweest.
Mijn misorgaan is overontwikkeld. Preventie is de enige oplossing. De preventie van missen is al sinds jaar en dag een gezonde portie bindingsangst. Daarom heb ik besloten vanaf nu geen langetermijnverbindingen met personen, dieren of woningen aan te gaan en geen leuke zonovergoten herinneringen met andere mensen mee te maken.
Ik hou u op de hoogte van de voortgang.
Waar komt dat missen vandaan? Volgens Plato hebben we vòòr onze geboorte een perfecte wereld gekend die we niet kunnen namaken maar nog wel herkennen. Zo zijn we niet in staat met de hand een volmaakt rondje te reproduceren, toch weten we wat het idee van ‘rond’ is. Zodra we geboren worden, hebben we dus al een idee van perfectie én de wetenschap dat we die op aarde moeten missen. We missen dus zelfs dingen, die we nog nooit bij leven gezien hebben.
En missen betekent soms dus ook ‘mislopen.’ In Georges Perecs roman ’t Manco (La Disparition) zit geen enkele keer de letter ‘e’. In het verhaal komt een groep personages erachter dat er een fundamentele leegte is in hun leven. Net als ze de vinger op de zere plek willen leggen, verdwijnt één van hen voorgoed. Zo zitten ze vast in een verhaal zonder ‘e’, met een vaag besef van een ‘e’. Misschien zitten wij ook wel vast in een verhaal geschreven in een alfabet waarin een letter ontbreekt.
Toen ik probeerde een gedicht te schrijven zonder de letter ‘e’ lukte dat niet, in plaats daarvan werd er een vreemde taal geboren. Komt alle kunst voort uit het feit dat we iets missen? Misschien.
’t Canto
Wat mist baart uit ’n gat ’n taal
’n Ontbraking maakt dat wat mist kunbaar
’n Ontboring maakt wat solaas bad afwazig
Zondaar houvast gin hoop
Zondaar hoop gin lava
’t staakt, ’t zwart, ’t hult nooit.
Spraak wordt schuur, traanvocht ijs,
’t hart holt langzaam uit.
Slijtzwam klimt op ’t orgaan, maakt ’t koud.
Maar in ’t voorjaar als ’t snood
dan kromt ’n krokus zich plots uit wit rijp,
op tijd, altijd op tijd, ’t knokt ’n wig
omhoog, vindt ’n zon of wat ‘r ook op schijnt.
Of dat vals is? Of dat blijft? Ach, ‘r was nooit ’n waarborg,
dat wat in ’n boom zingt, gaai is
koolmus, vink, maar nooit ‘n kraai is
Garant staat pas ’n dood.
Marthe van Bronkhorst (zij/haar) is schrijver, theatermaker en psycholoog en studeerde aan de VU Amsterdam en Harvard Medical School. Ze schreef voor onder meer Theater Ins Blau, Sonnevanck, Over het IJ festival, Kluger Hans, Meander, De Revisor en werkt aan een roman over duikers bij uitgeverij De Geus.
Jessica Bacuna (1996) vindt de wereld een vreemde plek die ze niet altijd begrijpt. Dat inspireert haar om op een speelse manier te illustreren in combinatie met vervreemdende elementen.
