De combinatie kunst en mode: “There’s very little art in the world. What there is is splendid, but let’s not confuse it with fashion.”" /> De combinatie kunst en mode: “There’s very little art in the world. What there is is splendid, but let’s not confuse it with fashion.”" />
Asset 14

De kunst van mode

artoffashion

Kledingstukken zijn in essentie gebruiksvoorwerpen, vond ik altijd. Niet dat een vintage Fong Leng-jurk even weinig waarde heeft als een “drie keer wassen en dan weggooien”-geval van de Hennes, maar laten we alsjeblieft niet gaan doen alsof het een Rembrandt is. Mode heeft meer te maken met kunstnijverheid, met design – om een wat minder bejaarde term te gebruiken.

Of toch niet?

Modetentoonstellingen zijn populair in de grote musea. Niet voor niets koos de Hermitage Amsterdam voor de heropening het thema Aan het Russische Hof: schitterende baljurken, imposante gala-uniformen en beschilderde waaiers moesten de bezoeker het gevoel geven zelf even op audiëntie te zijn bij de tsaar op zijn gouden troon (te zien in de eerste tentoonstellingszaal). Voor deze feestelijke heropening kon de Amsterdamse vestiging van het museum putten uit een collectie van bijna drie miljoen kunstwerken. Waarom al die mottige japonnen van vergeten groothertoginnen? Waarom niet openen met een tentoonstelling over Catharina de Grote, of een paar van de circa 1000 in Sint-Petersburg aanwezige Hollandse meesters naar Amsterdam halen?

Because fashion sells. Bijna iedereen, behalve vervelende mensen die vinden dat we allemaal een juten zak moeten dragen, droomt weg bij een prinsessenjurk. Of het er nou één is van de Russische tsarina, van Chanel of van Viktor&Rolf.

Mode is toegepaste kunst, en soms leidt dat tot verbazingwekkende mengvormen, zoals bij de Italiaanse ontwerpster Elsa Schiaparelli (1890-1973) die zich liet inspireren door het Surrealisme. Haar “shoe hat” en “lobster dress” (een witzijden avondjurk waar Salvador Dalí een kreeft op had geschilderd) waren sensationeel en worden nu getoond in museumzalen. Ook worden relatief nieuwe “stukken” uit de collecties van beroemde ontwerpers vaak aangekocht; in Nederland van o.a. Viktor&Rolf en Niels Klavers.

De twintigste eeuw was de eeuw van fashion. Iemand die midden in al deze ontwikkelingen stond was de excentrieke Diana Vreeland (1903-1989), fashion editor bij Harper’s Bazaar en Vogue, en later conservator op de kostuumafdeling van het Metropolitan Museum of Art. Ze maakte het allemaal mee: het Parijs van de jaren dertig, waar rijke Amerikaanse socialites zich lieten kleden door Schiaparelli en Chanel en feestjes bezochten waar Picasso en Dalí ook kwamen. Na de oorlog de new look van Dior, die ze voor Harper’s Bazaar liet fotograferen door Richard Avedon. Tijdens de jaren zestig maakte Vreeland vernieuwende, bizarre modereportages in Vogue, die het tot dan toe altijd wat chique blad een exponent maakten van de jeugdcultuur: “I think I always had a perfectly clear view of what was possible for the public,” schreef ze in 1984, “give ‘em what they never knew they wanted.” Nog weer later behoorde ze tot een van de vaste figuren in de Factory-entourage van Andy Warhol. Na haar ontslag bij Vogue in 1971 werd Vreeland door het Metropolitan gevraagd “to change around a bit”. Ze begon door Europa te reizen om te collectie uit te breiden en zou twaalf tentoonstellingen inrichten.

diana-vreeland

De tijd van grand dames als Diana Vreeland die dicteerden wat we moesten kopen is allang voorbij. De laatste jaren wordt de modewereld juist gevormd door wat “people in the street” dragen, wat we terugzien op de websites van The Sartorialist, Garance Doré en talloze varianten… eindeloze portretfoto’s van meisjes en jongens die hun outfit met zorg hebben samengesteld: een colbertje uit de tweedehandswinkel met een gek hoedje van H&M, zwarte skinny jeans met een zwart t-shirt en knalrode schoenen; alles zo doordacht en zo perfect. Bij het bekijken van dit soort foto’s dringt zich soms de associatie op met de serie “Exactitudes”, die jarenlang in de Volkskrant verscheen; een pagina portretjes van voorbijgangers die zich, onafhankelijk van elkaar, allemaal hetzelfde bleken te kleden.

exactitudes

In Museum Boijmans van Beuningen is tot 10 januari de tentoonstelling The Art of Fashion te zien waar “het spanningsveld tussen mode en kunst” in beeld wordt gebracht door objecten en ontwerpen die balanceren tussen de twee disciplines. Er wordt gesproken over een “vervagende grens”, omdat modeontwerpers kunstenaars steeds meer beïnvloeden, en vice versa. Vijfentwintig ontwerpers en kunstenaars zijn uitgenodigd om hun visie te tonen.

Kijk en oordeel zelf. De combinatie kunst en mode is boeiend; toch kan ik het niet helpen dat ik altijd moet denken aan wat good old Diana Vreeland ooit zei: “there’s very little art in the world. What there is is splendid, but let’s not confuse it with fashion.”

Mail

Sanne Rispens

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
:Hoe te dromen:  Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Hoe te dromen: Over slaap, verlangen en dromen over een betere wereld

Als Stella Kummer ’s ochtends wakker wordt, bespreekt ze in bed haar dromen met haar vriend. Terwijl ze aan hem vertelt wat er die nacht in haar droomwereld is omgegaan, denkt ze na over dromen over de wereld. Begint het veranderen van de wereld niet eigenlijk gewoon in bed? Lees meer

Auto Draft 9

Dat het was

Hoe ga je om met herinneringen die te pijnlijk zijn om onder ogen te komen? Olivier Herter maakt het publiek getuige van een versnipperd landschap van herinneringen. Vloeiend, stemmig en ogenschijnlijk zonder plot wordt geprobeerd woorden te vinden, waar geen woorden voor te vinden zijn. Dit verhaal werd eerder op toneel gebracht door t Barre Land. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

De archivaris en haar dochter: De eeuwige lijsten

‘Ik wil geen literatuur van je maken.’ Hoe berg je je moeder in je schrijven, zonder haar essentie te bevriezen? Bareez Majid dicht in woord en beeld over ‘soon-to-be-dead-mothers’ en onderzoekt hoe hun lichamen functioneren als vergankelijk archief. Lees meer

Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer